Naar inhoud springen

Luigi Cherubini

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Luigi Cherubini
Jean Auguste Dominique Ingres: Luigi Cherubini en de muze van de lyrische poëzie (1842)
Jean Auguste Dominique Ingres: Luigi Cherubini en de muze van de lyrische poëzie (1842)
Algemene informatie
Volledige naam Maria Luigi Carlo Zanobio Salvatore Cherubini
Geboren 14 september 1760
Geboorteplaats FlorenceBewerken op Wikidata
Overleden 15 maart 1842
Overlijdensplaats ParijsBewerken op Wikidata
Land Vlag van Italië Italië
Werk
Genre(s) Klassiek
Beroep Componist, dirigent, muziekpedagoog
(en) AllMusic-profiel
(en) Discogs-profiel
(en) IMDb-profiel
(en) Last.fm-profiel
(en) MusicBrainz-profiel
Portaal  Portaalicoon   Muziek

Maria Luigi Carlo Zanobio Salvatore Cherubini (Florence, 14 september 1760Parijs, 15 maart 1842) was een Italiaans componist en muziekpedagoog.

Als zoon van een theatermusicus — zijn vader bespeelde het klavecimbel in het Teatro della Pergola in Florence — kreeg hij zijn eerste muzieklessen van zijn vader. De talentvolle Cherubini kreeg zijn verdere opleiding bij Bartelomeo Felici, die ook zijn allereerste belangrijke werk, een mis, regisseerde en dirigeerde. De groothertog van Florence, de latere keizer Leopold II, stimuleerde het jonge talent, dat zijn werkterrein in die periode in hoofdzaak beperkte tot religieuze werken. Later kreeg hij les van Giuseppe Sarti in Venetië, die hem bekend maakte met de polyfonie.

Vanaf 1778 legde hij zich meer toe op de opera, zijn eerste werk Il Quinto Fabio (1780), werd de basis voor zijn succesvolle carrière als operacomponist. In 1784 ging Cherubini naar Londen, waar hij voor twee jaar aangesteld werd als koninklijk hofcomponist. Daarna besloot hij zijn geluk in Parijs te beproeven en werd in 1786 dirigent aan het kleine theater van koningin Marie Antoinette en was getuige van grote politieke en maatschappelijke veranderingen, de Franse Revolutie. Dit drukte een stempel op zijn levensgevoel, alsmede op zijn muziek, en op de thema's en de vormgeving van zijn opera's. Door de Franse Revolutie was de traditie met de Italiaanse opera verbroken, waardoor de Franse opera zich, mede door Cherubini, zelfstandig verder ontwikkelde.

Hij genoot van het succes dat zijn opera's Médée (1797) en Les Deux Journées (1800) hadden en was tezamen met Gaspare Spontini het gezicht van de Franse theaterwereld. Ludwig van Beethoven was een groot bewonderaar van zijn composities, die zich onderscheidden door buitengewone orkestratie en verfijnde detaillering. Franz Schubert verklaarde Médée tot zijn favoriete opera en Johannes Brahms verklaarde zijn werk tot het absolute hoogtepunt van de klassieke muziek.

In 1795 nam hij het initiatief voor de oprichting van het Parijse conservatorium. Opdrachten van Europese operahuizen leidden hem weer naar het buitenland, totdat hij in 1816 een professoraat voor compositie aan het Parijse conservatorium kreeg en daar tevens van 1821-1842 de directie voerde. In de nadagen van zijn carrière richtte Cherubini zich vooral op de religieuze muziek en componeerde missen, motetten, beurtzangen etc.

Cherubini liet zich in 1842 door de Franse schilder Ingres portretteren. Het doek bevindt zich in de collectie van het Louvre in Parijs.

Werken voor harmonieorkest (en koor)

[bewerken | brontekst bewerken]
  • 1794 Hymne a la Fraternité, voor gemengd koor en harmonieorkest - tekst: Théodore Désorgues
  • 1794 L'Hymne du Panthéon, voor driestemmig mannenkoor en harmonieorkest - tekst: Marie-Joseph Chénier
  • 1796 Hymne à la victoire, voor solist, gemengd koor en harmonieorkest - tekst: Claude-Marie-Louis-Emmanuel Carbon de Flins Des Oliviers
  • 1796 Hymne pour la Fête de la Reconnaissance, 10 prairial, voor zang en harmonieorkest - tekst: Jean-François-René Mahérault
  • 1796 Ode sur le dix-huit fructidor (4 Septembre), voor driestemmig mannenkoor en harmonieorkest - tekst: Andrieux
  • 1798 Hymne pour la fête de la Jeunesse, voor zang en harmonieorkest - tekst: Parny
  • 1805 Marche militaire en Fa, voor harmonieorkest
  • 1808 Marche, voor harmonieorkest
  • 1809 Marche, voor harmonieorkest
  • 1810 Marche, voor harmonieorkest
  • 1814 Deux marches pour la Musique de la Garde Nationale, voor harmonieorkest
  • 1814-1815 Six pas-redoublés pour la regiment Prussien de la colonel von Witzleben
  • 1814-1815 Deux marches pour la regiment Prussien de la colonel von Witzleben
  • 1825 Marche religieuse, voor harmonieorkest
  • Chant Republicain pour la Fête du dix aôut, voor gemengd koor en harmonieorkest - tekst: Charles Le Brun
  • Hymne Funèbre sur la mort du Général Hoche, voor gemengd vocaal kwartet, driestemmig mannenkoor en harmonieorkest - tekst: Marie-Joseph Chénier
  • Le Salpètre républicain, voor zang en harmonieorkest
  • Mars uit de opera "Les Deux Journées, ou Le Porteur d'eau (Der Wasserträger)" AM II, 17

Missen en gewijde muziek

[bewerken | brontekst bewerken]
  • 1816 Requiem nr. 1 in c-klein
  • 1834-36 Requiem nr. 2 in d-klein
  • 26 missen
    • Messe à trois voix et choeurs avec accompagnemens

Muziektheater

[bewerken | brontekst bewerken]
Voltooid in titel aktes première libretto
1773 Amore artigiano 22 oktober 1773, Fiesole, S. Domenico niet bekend
1775 Il Giuocatore (Giocatore) De partituur geldt als verloren
1777-1778 Intermezzo 16 februari 1778, Florence, Serviti
1780 Il Quinto Fabio 3 aktes Herfst 1780, Alessandria Apostolo Zeno
1782 Armida abbandonate 3 aktes 25 januari 1782, Florence, Teatro della Pergola Jacopo Duranti (soms ook: Durandi)
1782 Adriano in Siria 3 aktes 16 april 1782, Livorno, Armeni Pietro Metastasio
1782 Mesenzio
(ook: Messenzio), Re d'Etruria
3 aktes 8 september 1782, Florence, Teatro della Pergola Ferdinando Casor(r)i
1782-1783 Il quinto Fabio, 2e versie 3 aktes januari 1783, Rome, Torre Argentina Apostolo Zeno
1783 Lo Sposo di tre e marito di nessuno 2 aktes november 1783, Venetië, Teatro San Samuele Filippo Livigni
1784 L'Allessandro nelle Indie 2 aktes Lente 1784, Mantua, Nuovo Regio Ducale Pietro Metastasio
1784 L'Idalide 2 aktes 26 december 1784, Florence, Teatro della Pergola Ferdinando Moretti
1785 La Finta principessa 2 aktes 2 april 1785, Londen, King's Theatre Filippo Livigni
1786 Giulio Sabino 2 aktes 30 maart 1786, Londen, King's Theatre Pietro Metastasio
1787-1788 Ifigenia in Aulide 3 aktes 12 januari 1788, Turijn, Teatro Regio Ferdinando Moretti
1788 Démophon 3 aktes 5 december 1788, Parijs, Salle de la Porte-Saint-Martin Jean-François Marmontel, naar Pietro Metastasio
1791 Lodoïska 3 aktes 18 juli 1791, Parijs, Théâtre Feydeau Claude-François Fillette, (genoemd: Loraux),
naar Jean-Baptiste Louvet de Couvrais «Les Amours du Chevalier Faublas»
1794 Elisa ou le voyage aux glaciers du Mont Saint Bernard 2 aktes 13 december 1794, Parijs, Théâtre Feydeau Jacques-Antoine Révérony de Saint-Cyr
1797 Médée 3 aktes 1e versie: 13 maart 1797, Parijs, Théâtre Feydeau;
2e versie: als Medea, in Italiaanse taal: 6 november 1802, Wenen
François-Benoît Hoffmann en Nicolas Étienne Framéry,
naar Euripides en Pierre Corneille
1798 L'Hôtellerie portugaise (Het Portugees Restaurant) 1 akte 25 juli 1798, Parijs, Théâtre Feydeau Etienne Saint-Aignan
1799 La punition 1 akte 23 februari 1799, Parijs, Théâtre Feydeau J.-L. B. Desfaucheres
1800 Les Deux Journées, ou Le Porteur d'eau 3 aktes 16 januari 1800, Parijs, Théâtre Feydeau Jean Nicolas Bouilly
1803 Anacréon ou l'amour fugitif 2 aktes 4 oktober 1803, Parijs, Théâtre National C. R. Mendouze
1806 Faniska 3 aktes 25 februari 1806, Wenen, Theater am Kärntnertor Joseph von Sonnleitner
1809 Pimmalione (Pygmalion) 1 akte 30 november 1809, Parijs, Tuileries Stefano Vestris, naar Antonio Simone Sografi
Italiaanse versie van «Pymalion» van Jean-Jacques Rousseau
1810 Le Crescendo 1 akte 1 september 1810, Parijs, Opéra Comique Charles-Augustine de Bassompierre de Sewrin
1813 Les Abencérages ou L'étendard de Grenade 3 aktes 6 april 1813, Parijs, Théâtre National,
de Franse keizer Napoleon Bonaparte was persoonlijk aanwezig
Victor-Joseph Étienne de Jouy, naar François René Vicomte de Chateaubriand,
gebaseerd op J.-P. Claris de Florians novel «Gonsalve de Cordoue»
1833 Ali Baba ou Les quarante voleurs 4 bedrijven 22 juli 1833, Parijs, Opéra Le Peletier Augustin Eugène Scribe en
Anne-Honoré-Joseph Duveyrier genoemd: Mélesville

Overige werken

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Motetten
  • Beurtzangen
  • Cantates
  • Strijkkwartetten
  • Sololiederen
  • Pianosonates en
  • Symfonieën
  • Luigi Cherubini: Cours de contrepoint et de fugue (Theorie van de contrapunt en de fuga), 1835.
Zie de categorie Luigi Cherubini van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.