spoor

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  spoor    (hulp, bestand)
• IPA: / spor / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• spoor

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘voetindruk’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1100
• In de betekenis van ‘prikkel’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1080

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	spoor	sporen
verkleinwoord	spoortje	spoortjes

Zelfstandig naamwoord

het spoor o

1. (spoorwegen) twee met elkaar verbonden ijzeren staven waarover een trein of tram rijdt
2. (spoorwegen) spoorwegmaatschappij

   • Het is een mooie dag om met het spoor naar Zandvoort te gaan. 

3. vooraf gemaakte doorgang door een verder ongebaand terrein (ook fig.)

   ▸ Ik was blij dat ik ook mijn ijsbijl bij me had waarmee ik me, indien nodig, kon zekeren en een nieuw spoor door de sneeuw kon maken.

4. afdruk

   • In de sneeuw waren de sporen te zien van enige konijnen. 

   ▸ Het zal u zijn opgevallen dat het hotel hier en daar sporen vertoont van achterstallig onderhoud. We hebben nu eenmaal niet zoveel gasten meer als vroeger. Ook daaraan wil meneer Wang iets doen. Hij streeft naar een volle bezetting.

5. (techniek) deel van een magneetband waarop de informatie van één kanaal is vastgelegd
6. (techniek) afstand tussen twee op dezelfde as staande wielen
7. v m (plantkunde) voortplantingsorgaan bij schimmels en bacteriën, spore
8. v m (beschrijvende plantkunde) hol uitsteeksel aan de voet van een kelkblad, kroonblad of vergroeide kroon
9. v m metalen punt of getand wieltje aan de hiel van de rijlaars

   • Hij gaf het paard de sporen. 

10. v m (zoötomie) doornachtige uitsteeksel aan de poten van mannelijke, hoenderachtige vogels

    • Deze haan heeft gevaarlijke sporen. 

11. (figuurlijk) een zeer kleine hoeveelheid van iets, of een vage aanwijzing dat ergens sprake van is

    • Aantijgingen zonder ook maar een spoor van bewijs. 

• 
  [1] Een goederentrein op een spoor in Tamil Nadu
• 
  [4] sporen in de sneeuw
• 
  [8] Let op het grote spooor aan de bloem van een
• 
  [8] De laars van een ruiter voorzien van een spoor
• 
  [9] Vergulde laars met spoor van het harnas getoond in de begrafenisstoet van Karel X Gustaaf van Zweden
• 
  [10] De sporen van een vier jaar oude haan

Hyponiemen

   

DNA-spoor antilopespoor bandenspoor bergspoor bloedspoor breedspoor condensspoor denkspoor derailleerspoor dierenspoor driespoor dubbelspoor dwaalspoor enkelspoor gebruiksspoor gedachtespoor geheugenspoor geleispoor geluidsspoor geurspoor goederenspoor grondspoor hanenspoor hielspoor hoofdspoor hoogfrequentspoor kabelspoor karrenspoor karspoor kattenspoor klankspoor kleispoor klimspoor kopspoor kraanspoor kruipspoor kruitspoor lichtspoor luchtspoor meterspoor modelspoor normaalspoor oliespoor oorspoor opstelspoor passeerspoor pinspoor rangeerspoor remspoor ridderspoor rijspoor ringspoor slijmspoor slipspoor smalspoor spermaspoor staartspoor tandradspoor toespoor tramspoor treinspoor uitloopspoor veldspoor voetspoor wagenspoor waterspoor werkspoor wisselspoor wolvenspoor zijspoor zweetspoor

Afgeleide begrippen

   

driesporig eensporig enkelsporig meersporig spooraansluiting spoorbaan spoorbaas spoorbalk spoorbedding spoorbedrijf spoorbeen spoorbeheerder spoorbelasting spoorbiels spoorbloem spoorblok spoorboek spoorboekje spoorbond spoorboog spoorboom spoorboot spoorbreedte spoorbrug spoorbus spoordienst spoordijk spoordonk spoorelement spooremplacement spoorfiets spoorgors spoorinfrastructuur spoorkaartje spoorkoekoek spoorkrans spoorlegger spoorlijn spoorloos spoorlopen spoorloper spoormaatschappij spoormaker spoorman spoormedewerker spoornet spooronderhoud spoorontsluiting spoorovergang spooroverweg spoorpersoneel spoorplant spoorrail spoorrat spoorrijtuig spoorsector spoorslag spoorspant spoorspatting spoorspijker spoorstaaf spoorstaking spoorstang spoorstation spoorstok spoorstudent spoorsysteem spoortalud spoortracé spoortraject spoortrein spoortunnel spoorvandaal spoorvandalisme spoorvast spoorverbinding spoorverdubbeling spoorverkeer spoorvervoer spoorvervoerder spoorviaduct spoorvoertuig spoorvorming spoorwachter spoorwagon spoorweg spoorwiel spoorwijdte spoorwijziging spoorzoeken spoorzoekertje spoorzone sporenarchief sporenbank sporencoördinator sporendatabank sporenelement sporengassen sporenkievit sporenonderzoek tweesporenbeleid tweesporig viersporig

Uitdrukkingen en gezegden

• Het spoor bijster zijn

De weg niet meer weten

• Iemand op het goede spoor zetten

Goede raad geven

• Iets op het spoor zijn

Iets dat men zoekt bijna gevonden hebben

• In het rechte spoor houden

Ervoor zorgen dat iemand geen verkeerde dingen doet

• Zijn sporen verdiend hebben

Zijn bekwaamheid bewezen hebben

Vertalingen

    1. twee met elkaar verbonden ijzeren staven waarover een trein rijdt   

Duits: Gleis (de) Engels: track (en) Frans: voie (fr)

Pools: tor (pl) m Papiaments: spor Spaans: raíl de ferrocarril (es) v, vía (es) v Zweeds: spår (sv)

    2. spore   

Engels: spore (en) Pools: zarodnik (en) m

Spaans: espora (es) v

    3. afdruk   

Engels: spoor (en) Pools: trop (en) m

Spaans: pista (es) v, huella (es) v, rastro (es) m Zweeds: spår (sv)

    8. hol uitsteeksel aan de voet van een kelkblad, kroonblad of vergroeide kroon   

Engels: spur (en)

    9. metalen punt of getand wieltje aan de hiel van de rijlaars   

Engels: spur (en)

Spaans: espuela (es) v

    10. doornachtige uitsteeksel aan de poten van mannelijke, hoenderachtige vogels   

Spaans: espolón (es) m

Werkwoord

vervoeging van
sporen

spoor

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van sporen
   

   • Ik spoor. 

2. gebiedende wijs van sporen
   

   • Spoor! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van sporen
   

   • Spoor je? 

Gangbaarheid

• Het woord spoor staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "spoor" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Engels

Uitspraak

• IPA:
  • (RP): /spʊə/
  • (GenAm): /spʊɹ/

enkelvoud	meervoud
spoor	spoors

Zelfstandig naamwoord

1. spoor (afdruk).