Helene Schjerfbeck

Helene Schjerfbeck
Statsborgarskap	Finland
Fødd	10. juli 1862 Helsingfors
Død	23. januar 1946 (83 år) Saltsjöbaden
Yrke	kunstmålar
Språk	finsk
Helene Schjerfbeck på Commons

Signatur

Helene Schjerfbeck (10. juli 1862–28. januar 1946) var ein finlandssvensk målar. Ho er blant anna kjent for ein ei rekkje ekspressive sjølvportrett og motiv i ein uttrykksfull konsentrasjon og forenkling med markant linjerytme og sparsomme, fint berekna fargeaksentar.

Liv

Schjerfbeck var fødd i Helsingfors i det dåverande Storfyrstedømet Finland.

Åra 1877-79 studerte ho for Adolf von Becker og i 1880-åra var ho elev på Académie Colarossi i Paris. Også i 1890-åra var ho mykje i Paris, der ho blant anna arbeidde i Albert Edelfelt sitt atelier 1896–97. Si første separatutstilling hadde Schjerfbeck i Helsingfors 1917 med hjelp av kunsthandlar Gösta Stenman, som òg ordna med den første utstillinga hennar i Stockholm i 1937, der ho slo igjennom 75 år gammal. Etter utenlandsoppholdene og åtte års lærarverksemd i Helsingfors til 1902, levde ho resten av livet sitt stille og isolert i finske småbyar. Schjerfbeck vart verande ugift. Ho døydde i Saltsjöbaden i Sverige.

Verk

Frå tidlege historiske og realistiske måleri utvikla Schjerfbecks malarkunst seg i modernistisk retning. Ho målte seinare primært stilleben og uttrykksfulle sjølvportrett i eit mot alderdomen stadig meir redusert og koloristisk sparsomt måleri. Berømte måleri er blant anna Konvalescenten (1888) og Självporträtt med svart bakgrund (1915).

Schjerfbeck var sjukeleg og budde lenge i sjølvvald isolasjon i Hyvinge og seinare i Ekenäs. Dei siste åra sine heldt til ho i Sverige, i Saltsjöbaden. I Hyvinge finst framleis Sininen talo («Blåa huset») der Schjerfbeck budde. Huset er ikkje blått idag (det er gult no). Også ei gate i Hyvinge ber namnet hennar, Helenenkatu (Helenegatan), i tillegg til ein restaurant på denne gata, Ravintola Helene (Restaurant Helene). Restauranten ligg der heimen til Schjerfbeck ei tid låg.

Ei betydeleg samling av Schjerfbecks verk finst idag på Gyllenbergs konstmuseum i Helsingfors.

Livet hennar ligg til grunn for Rakel Liehus roman Helene, som vart nominert til Litteraturprisen til nordisk råd frå Finland.

Galleri

• 
  «Såra soldat i snøen», 1880
• 
  «Danseskoen», 1882
• 
  «Jenteportrett», 1885
• 
  «Jente i profil», 1887
• 
  «Rekonvalsenten» (Konvalescenten), 1888
• 
  «På veg til kyrkja», 1900

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Helene Schjerfbeck» frå Wikipedia på bokmål, den 4. januar 2015.

Bakgrunnsstoff

• Helene Schjerfbeck på Åbo kunstmuseum Arkivert 2004-10-22 ved Wayback Machine.