Hvalstrand bad
59°50′35.124″N 10°29′26.052″E / 59.84309000°N 10.49057000°E
Hvalstrand Bad er eit kommunalt friluftsbad, sjøbad, med badestrand og naturareal på nordsida av ytre parten av Leangbukta i Indre Oslofjord i Asker kommune. Her er 240 daa friområde med 550 meter strand. Asker kommune er eigar av grunn, bygningar og innretningar ved å ha evigvarande avtale om bruksrett til området frå 1976.
Badeanlegget er bygd i stengt gjennomført funksjonalistisk stil. Wilhelm Roede på Hval gård, som eigde grunnen, hadde saman med skipsreiar Rudolf Olsen skipa eit aksjeselskap for å få bygd badeanlegget, som vart opna 1. juni 1934. Dei hadde året før engasjert den norsk-franske arkitekten André Peters til å teikne eit moderne badeanlegg med restaurant. På bakveggen i restauranten vart det måla eit bølgjemotiv i blått og grønt. Elles fekk anlegget stupetårn, uvêrskur, ei rutsjebane med små flate traller med små hjul som gjekk på ein skjenegang, og som ein låg eller satt på for å rase nedover og ut i sjøen, kioskar, brygger, og leiinga sin eigen pjolterstad, «Direksjonen». Etter andre verdskrigen gjekk det etter kvart nedover med anlegget, drifta vart ulønsam, og Asker kommune kjøpte seg inn i 1960 for at folk framleis skulle kunne nytte stranda, og i 1978 tok kommunen over heile anlegget. Då var resturanten nedlagt og forfallet hadde teke til. I 1993 gjorde Riksantikvaren framlegg om å verne heile anlegget. Stupetårnet stod då til nedfalls og vart rive og erstatta med ein ny kopi. I 1994 vart det av anlegget som var teke vare på, inklusive det nybygde stupetårnet, freda etter at det vart sett i gang ei totalrenovering.
Hvalstrand bad og Ingierstrand bad på austsida av Bunnefjorden er dei to viktigaste offentleg tilgjengelege, utbygde sjøbada på kvar si side av Oslo frå mellomkrigstida og i dei første tiåra av etterkrigstida, og er flittig nytta den dag i dag.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Borgen, Per Otto, 2006. Asker og Bærum leksikon. Drammen: Forlaget for by- og bygdehistorie. ISBN 82-91649-10-3
- Forvaltningsplanen for Hvalstrand Arkivert 2013-10-16 ved Wayback Machine.
- Hvalstrand bad i kulturminnesok.no, nettstaden til Riksantikvaren
- Olavsrosa hjå Norsk Kulturarv
