Paul Dirac

Paul Adrien Maurice Dirac
Fødd	Paul Adrien Maurice Dirac 8. august 1902 Bristol, England
Død	20. oktober 1984 Tallahassee, Florida, USA
Nasjonalitet	Sveitsisk (til 1919) Britisk (frå 1919)
Område	teoretisk fysikk, matematikk, kvantemekanikk, kvanteelektrodynamikk
Yrke	matematikar, teoretisk fysikar, professor, fysikar, vitskapsperson, akademikar, lærar, lærar, ingeniør
Institusjonar	University of Miami Florida State University University of Cambridge St John's College
Alma mater	University of Bristol University of Cambridge Cotham School
Doktorgradsrettleiar	Ralph H. Fowler
Kjend for	Diraclikninga Diracs deltafunksjon Fermi–Dirac-statistikk Dirac-måling
Medlem	Royal Society Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina Det pavelege vitskapsakademiet Det sovjetiske vitskapsakademiet Accademia Nazionale dei Lincei American Academy of Arts and Sciences American Physical Society National Academy of Sciences Accademia delle Scienze di Torino Indian Academy of Sciences Chinese Physical Society Royal Irish Academy Royal Society of Edinburgh Institut de France Vitenskapsakademiet i Lisboa Det Kongelige Danske Videnskabernes Selskab Det franske vitskapsakademiet
Religion	Ateisme

Nobelprisen i fysikk
1933

Paul Adrien Maurice Dirac (8. august 1902–20. oktober 1984) var ein britisk fysikar fødd i Bristol. Etter studium ved Saint John's College i Cambridge vart Dirac lucasiansk professor i matematikk ved Universitetet i Cambridge i 1932. Allereie medan han endå var student, såg han for seg ein særs elegant formalisme, som gav ei ny forklaring av kva kvantetilstandane i kvanteteorien eigenleg er, ved å identifisere dei med vektorar i eit Hilbertrom. Denne formalismen gjorde det mogleg å sameine dei to formuleringane av kvantemekanikken som fanst på dette tidspunktet, nemleg Schrödinger og de Broglies bølgjemekanikk og Heisenbergs matriseformulering.

Dirac er ein av grunnleggjarane av den relativistiske kvantemekanikken: Bølgjelikninga oppkalla etter Dirac, er den første formulering av kvanteteorien som er konsistent med relativitetsprinsippet. Med utgangspunkt i den relativistiske bølgjelikninga forutsa Dirac eksistensen av positronet, ein hypotese som seinare vart stadfesta ved oppdaginga av antimaterien.

Dirac bidrog òg til utarbeidinga av teorien for dei statistiske eigenskapane til kvantepartikler med halvtalig spinn, som vert kalla Fermi-Dirac-statistikk.

Dirac mottok saman med Erwin Schrödinger Nobelprisen i fysikk i 1933. Boka hans The Principles of Quantum mechanics (1930) er ei av dei mest grunnleggjande bøkene i kvanteteorien. Han døydde i Tallahassee i 1984.

Bakgrunnsstoff

• Den elegante fysikken - estetikk og kvanter Kronikk om Dirac av Hans Herlof Grelland i Aftenposten 26. desember 2002