Troms fylke

	Troms fylke
	Romssa fylka
	fylke
	Fylkesvåpen
	Fylkesvåpen
Land	Noreg
Adm.senter	Tromsø
Areal	26 189,43 km²
• land	25 167,83 km²
• vatn	1 021,6 km²
Folketal	169 610 (1. januar 2024)
Folketettleik	7 / km²
Målform	nøytral
Statsforvaltar	Elisabeth Aspaker
Fylkesordførar	Kristina Torbergsen (Ap)
Fylkesnummer	55
	; Troms fylke; 69°09′23″N 19°24′07″E / 69.15645°N 19.401855555556°E
	Wikimedia Commons: Troms
	Nettstad: www.tromsfylke.no

Troms (nordsamisk Romsa,^[1] kvensk Tromssa^[2]) er eit fylke i Noreg. Det grensar til Finnmark fylke i nord, til Nordland fylke i sør og til Lapplands län i Finland og Norrbottens län i Sverige i aust. Frå 2020 til 2023 var Troms ein del av Troms og Finnmark fylke. Dette blei likevel reversert, slik at Troms blei eit eige fylke igjen den 1. januar 2024.

Fylket har kystline mot Norskehavet, og landskapet er prega av både hav og fjell. Det omfattar talrike øyar, som Senja, Kvaløya og Ringvassøy, og fjordar, med Lyngenfjorden som den lengst. I kystområdet har fiske alltid vore den viktigaste næringsvegen. I det fjellrike innlandet, derimot, har ein hovudsakleg livberga seg gjennom dyrehald.

Det norske forsvaret er ein viktig arbeidsgjevar i Troms. Den sjette divisjonen, fleire fly- og helikopterbasar og radarstasjonar ligg her.

Politisk styring

Troms fylkeskommune har sidan attopprettinga den 1. januar 2024 blitt styrt etter formannskapsmodellen.^[3] I perioden frå 2003 til 2020 hadde Troms fylke ein parlamentarisk modell.^[4]^[5]

Fylkesvåpen

Fylkesvåpenet viser ein griff. Dette er eit fabeldyr som er halvt løve og halvt ørn. Som våpen symboliserer griffen motet til ørna og styrken til løva. Griffen var merket til Bjarkøyætta. Denne slekta var i seinmellomalderen ei av dei rikaste og mektigaste i Noreg. Baron Bjarne Erlingssøn som døydde i 1313 førte griffen som våpen. Godset hans omfatta sannsynlegvis store delar av det som i dag er Troms fylke.

Kommunar

Folketala i oversynet under er frå SSB per 1. januar 2024.

Nr.	Kart	Namn	Adm. senter	Folkemengd	Flatevidd km²	Målform	Distrikt
5501	Tromsø kommune	Tromsø	Tromsø	000000000078745.000000000078 745	000000000002524.00000000002 524	nøytral	Nord-Troms
5503	Harstad kommune	Harstad	Harstad	000000000025056.000000000025 056	000000000000446.0000000000446	nøytral	Sør-Troms
5510	Kvæfjord kommune	Kvæfjord	Borkenes	000000000002845.00000000002 845	000000000000513.0000000000513	nøytral	Sør-Troms
5512		Tjeldsund	Evenskjer	000000000004281.00000000004 281	000000000000814.0000000000814	bokmål	Sør-Troms
5514	Ibestad kommune	Ibestad	Hamnvik	000000000001311.00000000001 311	000000000000241.0000000000241	bokmål	Sør-Troms
5516	Gratangen kommune	Gratangen	Årstein	000000000001070.00000000001 070	000000000000313.0000000000313	nøytral	Sør-Troms
5518	Lavangen kommune	Lavangen	Tennevoll	000000000000986.0000000000986	000000000000302.0000000000302	nøytral	Sør-Troms
5520	Bardu kommune	Bardu	Setermoen	000000000003986.00000000003 986	000000000002704.00000000002 704	nøytral	Midt-Troms
5522	Salangen kommune	Salangen	Sjøvegan	000000000002069.00000000002 069	000000000000458.0000000000458	nøytral	Sør-Troms
5524	Målselv kommune	Målselv	Moen	000000000006714.00000000006 714	000000000003322.00000000003 322	nøytral	Midt-Troms
5526	Sørreisa kommune	Sørreisa	Sørreisa	000000000003485.00000000003 485	000000000000363.0000000000363	nøytral	Midt-Troms
5528	Dyrøy kommune	Dyrøy	Brøstadbotn	000000000001073.00000000001 073	000000000000289.0000000000289	bokmål	Midt-Troms
5530		Senja	Finnsnes	000000000014894.000000000014 894	000000000001953.00000000001 953	nøytral	Midt-Troms
5532	Balsfjord kommune	Balsfjord	Storsteinnes	000000000005571.00000000005 571	000000000001496.00000000001 496	bokmål	Nord-Troms
5534	Karlsøy kommune	Karlsøy	Hansnes	000000000002237.00000000002 237	000000000001086.00000000001 086	nøytral	Nord-Troms
5536	Lyngen kommune	Lyngen	Lyngseidet	000000000002743.00000000002 743	000000000000813.0000000000813	nøytral	Nord-Troms
5538	Storfjord kommune	Storfjord	Hatteng	000000000001825.00000000001 825	000000000001543.00000000001 543	nøytral	Nord-Troms
5540	Kåfjord kommune	Kåfjord	Olderdalen	000000000001974.00000000001 974	000000000000991.0000000000991	bokmål	Nord-Troms
5542	Skjervøy kommune	Skjervøy	Skjervøy	000000000002794.00000000002 794	000000000000473.0000000000473	bokmål	Nord-Troms
5544	Nordreisa kommune	Nordreisa	Storslett	000000000004794.00000000004 794	000000000003437.00000000003 437	bokmål	Nord-Troms
5546	Kvænangen kommune	Kvænangen	Burfjord	000000000001157.00000000001 157	000000000002108.00000000002 108	nøytral	Nord-Troms
Totalt	Troms	Troms	Tromsø	000000000169610.0000000000169 610	26 189	nøytral	Nord-Noreg

Politikk

Det er 37 representantar i fylkestinget.^[6]

Partifordeling etter valet i 2023:

Parti:	Representantar:
Arbeidarpartiet	9
Høgre	7
Framstegspartiet	6
Sosialistisk Venstreparti	4
Senterpartiet	3
Industri- og Næringspartiet	2
Raudt	2
Kristeleg Folkeparti	1
Miljøpartiet Dei Grøne	1
Nordkalottfolket	1
Venstre	1

Klima

Klimaet i Troms er prega av den kompliserte topografien, som gjev stor skilnad mellom kyststrøk og indre strøk.

Om sommaren bles bakkevinden som regel frå nord-nordaust ved kysten, medan det i fjordar og dalføre bles inn mot dei varmare indre strøka. Om vinteren bles det ofte kald utfallsvind og ved kysten er retninga som regel frå søraust til sørvest. Kuling og storm er ikkje så hyppig som på utsette kyststrekningar i Nordland og Finnmark.

Februar er den kaldaste månaden av året med ein middeltemperatur på kring -2 °C, medan middeltemperaturen i indre dalstrøk varierer frå -6 til -9 °C. Dei lågaste minimumstemperaturane som er målt er frå -10 til -15 °C ved kysten og frå -30 til -40 °C i dalstrøka. Middeltemperaturen for juli er 11–12 °C ved kysten og kring 14 °C i indre dalstrøk. Når det i midnattssoltida strøymer varm luft frå søraust, kan det bli opp mot 30 grader ved kysten og over dette i indre strøk.

På grunn av topografien varierer nedbøren sterkt i fylket. Årsnedbøren er omkring 750 mm i ytre kyststrøk og 1000–1500 mm i ein maksimalsone langs kystfjella. Over dei skjerma dalstrøka fell det berre 300–600 mm. Nær kysten kan det somme år komme særs mykje snø i samband med ustabil havluft frå nordvest. Ytre strøk har ein del tåke på sommaren, men det er elles sjeldan tåke i lågareliggande strøk.

Kjelder

«Troms – klima» i Store norske leksikon, snl.no.

Referansar

↑ Lov om endring i lov 14. august 1918 nr. 1 om forandring av rikets inddelingsnavn (innføring av tospråklig navn på Troms fylke, norsk og samisk). Vitja 8. september 2018.
↑ http://www.kvenskestedsnavn.no/stedsnavn/view/836
↑ «Fylkesordfører» (på norsk bokmål). Troms fylkeskommune. Henta 8. januar 2024.
↑ «Politisk organisering» (på norsk bokmål). Arkivplan.no – Troms fylkeskommune. Henta 8. januar 2024.
↑ Eskild Johansen & Pål Hansen. «Skrotet parlamentarismen i Troms – men glemte reserveplan» (på norsk bokmål). NRK. Henta 8. januar 2024.
↑ «Partifordeling og gruppeledelse». Troms fylkeskommune. Henta 8. januar 2024.

Bakgrunnsstoff

Offisiell nettstad
Statsforvaltaren i Troms og Finnmark
NRK Troms og Finnmark Arkivert 2008-10-13 ved Wayback Machine.

Denne geografiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.

[1] Lov om endring i lov 14. august 1918 nr. 1 om forandring av rikets inddelingsnavn (innføring av tospråklig navn på Troms fylke, norsk og samisk). Vitja 8. september 2018.

[2] ttps://www.kvenskestedsnavn.no/stedsnavn/view/836

[3] «Fylkesordfører» (på norsk bokmål). Troms fylkeskommune. Henta 8. januar 2024.

[4] «Politisk organisering» (på norsk bokmål). Arkivplan.no – Troms fylkeskommune. Henta 8. januar 2024.

[5] Eskild Johansen & Pål Hansen. «Skrotet parlamentarismen i Troms – men glemte reserveplan» (på norsk bokmål). NRK. Henta 8. januar 2024.

[6] «Partifordeling og gruppeledelse». Troms fylkeskommune. Henta 8. januar 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

v d e Fylke i Noreg
Noverande	Agder • Akershus¹ • Buskerud¹ • Finnmark¹ • Innlandet • Møre og Romsdal • Nordland • Oslo • Rogaland • Telemark¹ • Troms¹ • Trøndelag • Vestland • Vestfold¹ • Østfold¹
Tidlegare	Aust‑Agder • Hedmark • Hordaland • Nord‑Trøndelag • Oppland • Sogn og Fjordane • Sør‑Trøndelag • Troms og Finnmark • Vest‑Agder • Vestfold og Telemark • Viken
¹Attoppretta ved reform av 2024