Faralhon
.jpg)
Un faralhon (provençal, lengadocian, lemosin)[1][2][3][4] o farilhon (provençal)[5][6] es un pilar, una agulha o un pinacle de pèira destacat del litoral per l'erosion e que pòt o pas formar una illa. L'agulha a una forma ponchuda, contràriament al pilar mentre que lo pinacle es un tèrme mai general utilisat per designar un pic en forma de pilar o d'agulha.
Nom
[modificar | Modificar lo còdi]Lo mot faralhon o farilhon, coma sei aparentats (italian, catalan, etc), es un diminitiu de far en rason de la fòrma dei ròcas[7], del grèc ancian φαλαριῶν (falarion).
Variacion dialectala
[modificar | Modificar lo còdi]Las doas formas farilhon e faralhon son atestadas dins lo lexic e la toponimia provençala. La forma faralhon―francizat en faraillou, farailloux, o pharaillon―es trobada dins la toponimia als domenis lengadocian, lemosin, e peitavin-santongés[N 1]. Es donc probable que la forma mai comuna occitana es faralhon, amb las variantas farilhon en Provença e benlèu haralhon (segon lo cambiament f- -> h-) en gascon.
Formacion
[modificar | Modificar lo còdi]- (en) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en anglés intitolat « Stack (geology)#Formation ».
Los faralhons se forman generalament dins de ròcas sedimentàrias o volcanicas a lièch orizontal, en particular suls bauces calcaris. La duretat mejana d'aquelas ròcas significa una resisténcia mejana a l'erosion abrasiva e attritiva. Un jaç mai resistent pòt formar una ròca de cobertura. (Los bauces amb de ròcas mai feblas, talas que l'argila o la ròca fòrtament articulada, an tendéncia a s'enfonsar e a s'erodar[N 2] tròp rapidament per formar de faralhons, mentre que las ròcas mai duras talas que lo granit s'erodan de manièras diferentas.)[8].
Lo procès de formacion comença generalament quand la mar ataca de linhas de feblesa, talas que de diaclasas abruptas o de petitas zònas de falha dins un bauç. Aquelas fendilhas s'agrandisson puèi progressivament e se transforman en caunas. S'una cauna travèrsa un promontòri, una arca se forma. Una erosion suplementària provòca l'esbaussament de l'arc, laissant lo pilar de ròca dura a despart de la còsta, lo faralhon. Finalament, l'erosion entrainarà l'esbaussament del faralhon, laissant una soca. Aquela soca forma generalament una petita illa rocosa, sufisentament bassa per qu'una marèa nauta la pòsca submergir.
Veire tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Existís, en francés, qualques atestacions d'Aguiaina, ancianament partida d'Occitània:
- Rotas Faraillou a Santas (http://www.audentia-gestion.fr/rues/Rues-17-Charente-Maritime-17100-SAINTES.htm) e a Charanta (http://audentia.fr/Rues/Rues-16-Charente-Villes.htm).
- Un pharaillon en Peitau, dins lo sens literal: diminitiu de far. Vestigi possible de l'occitan local.
- ↑ "erodar" o "erodir" mai localament? https://www.academiaoccitana.eu/diccionari/DGLO.pdf
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Pròche de Marselha: https://books.google.com/books?id=kUxUduvJ0qEC&pg=PA118&lpg=PA118&dq=%22Farailloun%22&source=bl&ots=w68EgfRNEe&sig=ACfU3U23sx7rBRPkGvENCeAsSwaiRaSLGg&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwic3e6lr8jzAhVvLDQIHW3nD10Q6AF6BAgCEAM#v=onepage&q=%22Farailloun%22&f=false
- ↑ A La Pena, dins Aude, trobam una rota Faraillou. https://web.archive.org/web/20230208094702/http://www.gasconha.com/IMG/txt/fantoir2015-gascogne.txt https://rue-ville.info/rues/09500-LAPENNE.php https://adresses-francaises.com/search.php?ld=&lc=LAPENNE&c=9153 https://www.lesruesdefrance.com/detailrue.php?dep=09&dir=0&com=153&id_voie=B056&commune=
- ↑ En Avairon, Faraillou: https://www.jstor.org/stable/43605528
- ↑ Borg de Maisons, en Perigòrd: Faraillou(x) https://www.jurisaquitaine.fr/images/214118%20bourg%20des%20maisons%20ccv.pdf https://dicotopo.cths.fr/places/P13080376
- ↑ Enquèsta a l'Ostau dau País Marselhés.
- ↑ Diccionari de Reinat Toscano
- ↑ Enquèsta a l'Ostau dau País Marselhés. "Farilhon, diminutiu de far. Les petits phares. En raison de leur forme, par paréidolie"
- ↑ [1]. ISBN 9781402038808.