Arambourgiana
Arambourgiania siguec ei eth pterosaure mès gran descurbert enquia aué damb sòns 13 m de nautada. Ei enquia mès gran que Quetzatcoatlus.
| Règne | Animalia |
|---|---|
| Classa | Archosauria |
| Òrdre | Pterosauria |
| Sosòrdre | Pterodactyloidea |
| Superfamilha | Azhdarchoidea |
| Familha | Azhdarchidae |
[[Arambourgiania ei un genre de pterosaure deth Cretacèu superior (Maastrichtian) e uaria demorat en Jordania. Ère un des mès grani representatnts de sòn grop. En er inici des annadas 1940, un trabalhaire deth camin de hèr trapèc un uas fossil plan long en Jordania. En 1943 siguèc crompat peth director d'ua mina de fosfats proche deth lòc, Amin Kawar. Mès un arqueològ britanic, Fielding, provoquèc un pauc de publicitat pr'amor qu'er uas siguec tamben ensenhat ar arrei de Jordania.
En 1953 eth fossil arribèc a Paris e estudiat per Camille Arambourg deth Museu Nacional d'Istòria Natural. En 1954 se sapiguèc qu'er uas ère eth metacarpian d'un pterosaure gegant. Cinc ans dempús siguec aperat coma Titanopteryx philadelphiae. Aguest nom de genre vò díder "ala de Titan" en grec e sòn nom specific bremba eth nom d'Amman ena ancianeitat: Filadelfia. Aramborg l'envièc ara mina de fosfats mès se perdèc.
En 1975 Douglas A. Lawson, qu'auia estudiat Quetzacoatlus diguèc qu'er uas ère pas un metacarpian mès ua vertebra cervicala.
Pendent es annades 1980 eth paleontològ rus Lev Nesov siguec informat per un entomològ qu'eth nom Titanopterx ja auia sigut utilizat per Günther Enderlain tà aperar ua familha de Simulidae en 1934. E alavetz en 1987 siguec aperat de nau laguens eth genre d'Aramburgiania tà aunorar Aramborug. Mentres eth nom Titanopteryx siguec mantengut d'ua manèra informal en Occident e eth nau nom ère un Nomen dubium.
En 1995 es palontològs David Mortill e Eberhard Frey s'amassaren en Jordania tà auer es causes mès clares. En ua oficina dera Jordan Phosphate Mines Company traparen d'autes uassi de pterosaure: ua vertebra mès petita e es estremitats proximal e distal d'ua falange dera ala mès traparen pas er original. Mentres e dempús d'anar-se'n tà Euròpa er erginher dera mina Rashdie Sadaqah hèc una enquesta en 1996 e confirmèc qu'auia sigut crompat per societat en 1969 peth geològ Hani N. Khory que l'auia dar ara Universitat de Jordania: encara ère ena colleccion d'aguest institut e podiá éster estudiat per Mortill e Frey.
Er olotip, VF1, se compausava d'ua vertebra cervical plan longa, probaubements era cinquaua. Aué era part deth miei esisteish pas mès eth descurbiment inicial ère encara de 62 cm de longada e auia sigut desseparada en tres troçi. Era majoritat des fossils an un mòtle; mès aciu era majoritat de troçi de uassi n'auien pas sus era majoritat de troçi dera supèrficie .Era vertebra auia pas sigut descurberta sancera: un troç i ère pas dera extremitat posterior.
Frey e Mortill confermaren qu'era longada ère de 78 cm hènt ua comparason damb era cinquaua vertebra de Quetzalcoatlus. E alavetz era longada ère de 3 metres. Era vertebra petita siguec comparada damb era de Quetzalcoatlus, de 66 cm, e hèia 1,18 m. Atau qu'es diguèc que Arambourgiania auia hèt uns 13 m e pas 12 m coma Quetzalcoatlus. Arambourgiania ère donques eth mès gran pterosaures jamès conegut enquia aué. D'autes scientifics an dit dempús que sonque hèia 7m (1).
Frey e Martill digueren qu'Arambourgiania ère pas un Nomen dubus o un sinonim de Quetzalcoatlus e an confermat qu'ère vertadièr coma Titanopteryx.
Nesov en 1984 plaçèc era espècie laguens era familha des Azhdarchinae. Es dus conceptes son pas utilizats aué pr'amor que sòns clades son des Azhdarchidae.
Notes e Referències
- Arambourg, C. (1959). "Titanopteryx philadelphiae nov. gen., nov. sp. Ptérosaurien géant." Notes Mém. Moyen-Orient,7: 229–234
- Frey, E. & Martill, D.M. (1996). "A reappraisal of Arambourgiania (Pterosauria, Pterodactyloidea): One of the world's largest flying animals." N.Jb.Geol.Paläont.Abh., 199(2): 221-247
- Martill, D.M., E. Frey, R.M. Sadaqah & H.N. Khoury (1998). "Discovery of the holotype of the giant pterosaurTitanopteryx philadelphiae Arambourg 1959, and the status of Arambourgiania and Quetzalcoatlus." Neues Jahrbuch fur Geologie und Paläontologie, Abh. 207(1): 57-76
- Nesov, L.A., Kanznyshkina, L.F., and Cherepanov, G.O. (1987). "Dinosaurs, crocodiles and other archosaurs from the Late mesozoic of central Asia and their place in ecosystems." Abstracts of the 33rd session of the All-Union Palaeontological Society, Leningrad, pp. 46–47. [In Russian]
- Steel, L., D.M. Martill., J. Kirk, A. Anders, R.F. Loveridge, E. Frey, and J.G. Martin (1997). "Arambourgiania philadelphiae: giant wings in small halls." The Geological Curator, 6(8): 305-313]]