Carlisle
|
Carlisle
| ||
|---|---|---|
 | ||
| ||
| ||
| Geografia fisica | ||
| Coordenadas | 54° 53′ 28″ N, 2° 56′ 38″ O | |
| Geografia politica | ||
| Estat | .svg){kind=small} Reialme Unit | |
| País | Anglatèrra | |
| comtat | Cumbria | |
| districte | Ciutat de Carlisle | |
| Geografia umana | ||
| Populacion (?) |
75 306 ab. | |
| Autras informacions | ||
| Còde postal | CA1-CA6 | |
| http://www.carlisle.gov.uk/carlislecc/ | ||
Carlisle (en cumbric: Caer Luel;en scòts: Cairel, Cairl, Caeril; en gaelic escocés: Cathair Luail) es una vila britanica dins lo comtat de Cumbria, a 13 km al sud d'Escòcia. Es lo centre administratiu del districte de la ciutat de Carlisle dins lo nòrd-oèst d'Anglatèrra. La vila es situada al jonhent de las ribièras Eden, Caldew e Petteril. Carlisle es tanben dins lo comtat istoric de Cumberland. Al recensament de 2001, la populacion de Carlisle èra de 71 773 abitants. Detz ans mai tard, al recensement de 2011, la populacion de la vila èra passada a 75 306.
Lo començament de l'istòria de Carlisle es marcat per son estatut de colonia romana, establida per desservir los fòrts de la paret d'Adrian. A l'Edat Mejana, en rason de sa proximitat amb lo Reialme d'Escòcia, Carlisle venguèt un bastion militar important ; Lo castèl de Carlisle, encara relativament intacte, foguèt bastit en 1092 per William Rufus e serviguèt de preson a Maria Stuart, reina d'Escòcia en 1568. Lo castèl abriga uèi lo regiment del duc de Lancaster e lo musèu del regiment frontalièr. Al començament del sègle XIIen, Enric Ièr autorisèt la fondacion d'un priorat a Carlisle. La vila a acquis le statut de ville, lorsque son diocèse a été formé en 1133 e lo priorat venguèt la catedrala de Carlisle.
L'introduccion de la fabricacion textila pendent la revolucion industriala inicièt un processus de transformacion socioeconomica a Carlisle, que se desvolopèt en una vila industriala densament poblada. Aquò, combinat a sa posicion estrategica, permetèt lo desvolopament de Carlisle coma vila ferroviària importanta, amb set companhiá ferroviàrias que partejan la gara de Carlisle.
Escaissada la Granda Vila Frontalièra, Carlisle es uèi lo principal centre cultural, comercial e industrial de las Borderlands. Abriga lo campús de l'Universitat de Cumbria e una varietat de musèus et de centres culturals.