Orion (constellacion)
La constellacion d'Orion es una constellacion situada lòng de l'eqüator celèst. Formada de sèt estèlas fòrça luminosas (Betelgeuse, Rigel, Bellatrix, Saiph e la cencha d'Orion), es una constellacion famosa e aisada d'identificar. Dins l'emisfèri nòrd, es una constellacion ivernenca que constituís un ensemble famós amb lei constellacions dau Taure (au nòrd-èst), dau Grand Can (au sud-oèst) e dau Pichon Can (a l'oèst). A proximitat, se tròban taben la Lèbre (au sud), la fònt de l'Eridan (au sud-èst) e l'Unicòrn (a l'oèst). Son traçat modèrne es d'origina grèga e pòrta lo nom d'Orion, un caçaire eissit de la mitologia grèga.
Assosta un objècte celèst fòrça conegut qu'es la Granda Nebulosa d'Orion (M42). Es una nebulosa difusa de color roge que se situa a 1 500 ans lutz. Visibla a uelh nud, es una buta aisada per un astronòm amator e la partida visible d'una importanta region de formacion d'estelas que s'estend sus la màger part de la constellacion. Se pòu tanben mencionar la nebulosa M78 qu'es un nívol de poussa situat a 1 600 ans lutz de la Tèrra.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]
.jpg)
La constellacion d'Orion es una constellacion anciana mencionada amb aqueu nom tre l'Odissèa d'Omèr. Representa Orion, un caçaire legendari que foguèt plaçat dins lo cèu per lei dieus. La rason d'un tal onor varia segon lei legendas mai es sovent tuat per un escorpion, constellacion situada a l'opausat d'Orion dins lo cèu. Per exemple, dins certanei tèxtes, Orion es descrich coma un companhon de la divessa Artèmis. Un jorn, auriá assaiat de la fòrçar entraïnant l'invocacion d'un escorpion gigant per la divessa. La creatura auriá alora tuat lo caçaire. Per la remerciar, Artèmis l'auriá mandat dins lo cèu e Orion, en agonia, auriá capitat de s'arrapar a una camba de l'animau per i èsser egalament projectat.
Amb un nombre tant important d'estelas lusentas, la constellacion foguèt identificada per mai d'una civilizacion. En Sumèr, representava un moton. Per leis Egipcians, èra una ofèrta a Osiris. Lo traçat fasiá tanben partida dei 28 Xiu chinés sota lo nom de « tres », probablament una allusion au nombre d'estelas de la cencha ò dau baudrier.
Estelas principalas
[modificar | Modificar lo còdi]Betelgeuse
[modificar | Modificar lo còdi]Betelgeuse es l'estela alfa de la constellacion amb una magnitud aparenta variant entre 0 e 1,3 e fa partida dau Triangle de l'Ivèrn amb Procyon e Sirius. Es una estela variabla supergiganta roja de 22 massas solaras, situada entre 427 e 643 ans lutz de la Tèrra[1] e una deis estelas pus gròssas conegudas a l'ora d'ara amb una diamètre 1 000 còps superior a la talha dau Soleu[2]. Es normalament la 8a estela pus lusenta dau cèu nuechenc mai sa variabilitat pòu entraïnar de demenicions importantas de son esclat. Per exemple, foguèt lo cas entre novembre de 2019 e febrier de 2020. Aqueu fenomèn foguèt benlèu causat per l'emission d'un nívol de poussa.
Rigel
[modificar | Modificar lo còdi]Rigel es l'estela bèta de la constellacion e la 7a estela pus lusenta dau cèu nuechenc. Es una supergiganta blava situada entre 790 e 950 ans lutz de la Tèrra amb una magnitud aparenta de 0,12. Amb un diamètre de 58 a 74 diamètres solars e una massa de 21 massas solaras, es una estela fòrça poderosa. Seriá lo centre d'un sistèma estellar de tres a cinc estelas e coma la màger part dei supergigantas, son esclat presenta una pichona variabilitat.
Bellatrix
[modificar | Modificar lo còdi]Bellatrix es una estela lusenta que fa partida dei 25 estelas pus lusentas dau cèu nuechenc amb una magnitud aparenta de 1,64. Es una estela blava situada a 240 ans lutz de la Tèrra. Aguent una luminositat fòrça establa, foguèt lòngtemps utilizada coma referéncia per determinar la variabilitat deis autreis estelas. Pasmens, una pichona activitat eruptiva entraïnant una leugiera aumentacion de luminositat (de 1,64 a 1,59) foguèt descubèrta en 1988[3].
Objèctes celèsts
[modificar | Modificar lo còdi]Granda Nebulosa d'Orion
[modificar | Modificar lo còdi]Visibla a uelh nus amb una magnitud aparenta de 3,7, la Granda Nebulosa d'Orion (M42) ocupa un espaci de 66 × 60', quatre còps pus estendut que la Luna plena. Situada entre 1 350 e 1 500 ans lutz de la Tèrra[4], es una region d'una talha de 24 ans lutz que correspond a la partida principala d'un important nívol de gas e de poussa. Contèn una region de naissença d'estelas, dicha lo Trapèzi d'Orion, qu'assosta quatre estelas jovas e fòrça caudas.
L'observacion de la Granda Nebulosa d'Orion es aisada car un pichon telescòpi amator permet de veire sa forma generala e quauquei detalhs coma leis estelas dau Trapèzi. Amb un telescòpi de 200 m e de filtres adaptats, es possible de veire de colors.
Messier 78
[modificar | Modificar lo còdi]Messier 78 es una nebulosa de reflexion situada a aperaquí 1 600 ans lutz de la Tèrra. D'una talha de 3,5 ans lutz, a una magnitud aparenta de 10. Son observacion necessita donc l'usatge d'un instrument. Dins un pòrtavista, sembla a una cometa amb un nuclèu lusent. De telescòpis pus poderós permetèron d'observar sa forma generala e lei doas estelas a l'origina de sa luminositat.
Nebulosa de la Tèsta de Chivau
[modificar | Modificar lo còdi]La Nebulosa de la Tèsta de Chivau es una nebulosa sorna situat davant una nebulosa lusenta. Situada a 1 600 ans lutz de la Tèrra, ocupa un espaci de 8 × 6' dins lo cèu nuechenc. Pasmens, es un objècte fòrça malaisat d'observar car necessita un telescòpi poderós (au mens 200 mm) e de condicions perfèctas.
Fotografias
[modificar | Modificar lo còdi]-
Fotografia generala de la constellacion. -
La Granda Nebulosa d'Orion observada per lo telescòpi espaciau Hubble. -
-
Nebulosa de la Tèsta de Cavau, situada a proximitat de l'estela Alnitak. -
Fotografia de la constellacion e de sei nebulosas.
Annèxas
[modificar | Modificar lo còdi]Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (de) Ronald Stoyan, Stefan Binnewies, Susanne Friedrich, Atlas der Messier-Objekte, 2006.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ (en) Harper, Graham M.; Brown, Alexander; Guinan, Edward F., « A New VLA-Hipparcos Distance to Betelgeuse and its Implications », The Astronomical Journal, vol. 135, n°4, abriu de 2008, pp. 1430–1440.
- ↑ (en) Mohamed, S.; Mackey, J.; Langer, N., « 3D Simulations of Betelgeuse's Bow Shock », Astronomy & Astrophysics, vol. 541, id. A1, 2012, A1.
- ↑ (en) Krisciunas, K. (May 1994), "Further Photometry of alpha Ori and gamma Ori", Information Bulletin on Variable Stars, 4028: 1.
- ↑ (en) Reid, M. J.; et al. (2009), "Trigonometric Parallaxes of Massive Star Forming Regions: VI. Galactic Structure, Fundamental Parameters and Non-Circular Motions", Astrophysical Journal, 700 (1): 137–148.
| Las 88 constellacions modèrnas |
| Agla • Altar • Andromèda • Aqüari • Aret • Ausèl de paradís • Balança • Balena • Boièr • Bossòla • Burin • Cabeladura de Berenitz • Cameleon • Càncer • Cans de caça • Capricòrne • Carena • Cassiopèa • Cefèa • Centaure • Cigne • Cochièr • Colomba • Compàs • Copa • Còrb • Corona australa • Corona boreala • Crotz del Sud • Dalfin • Daurada • Drac • Ercules • Eridan • Escorpion • Escultor • Escut de Sobieski • Fènix • Flècha • Forn • Geminis • Girafa • Grand Can • Granda Orsa • Grua • Idra • Idra mascle • Indian • Lausèrt • Lèbre • Leon • Linx • Lira • Lop • Maquina pneumatica • Microscòpi • Mosca • Octant • Ophiuchus • Orion • Pavon • Pegàs • Peis austral • Peis volant • Peisses • Persèu • Pichon Can • Pichon Caval • Pichon Leon • Pichon Rainal • Pichona Orsa • Pintre • Popa • Règla • Relòtge • Reticul • Sagitari • Sèrp • Sextant • Taula • Taure • Telescòpi • Tocan • Triangle • Triangle austral • Unicòrn • Velas • Verge |