Pe-2
Pe-2 (ros. Пе-2, potocznie zw. peszka) – trzymiejscowy nurkujący samolot bombowy produkcji ZSRR z czasów II wojny światowej. Samolot został zaprojektowany w Centralnym Biurze Konstrukcyjnym 29. Jego głównym konstruktorem był Władimir Pietlakow.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Zakłady Lotnicze Irkut |
| Konstruktor | |
| Typ |
samolot bombowy i rozpoznawczy |
| Konstrukcja |
dwusilnikowy dolnopłat o konstrukcji metalowej, kabiny zakryte, podwozie chowane w locie |
| Załoga |
trzy osoby |
| Historia | |
| Data oblotu |
15 grudnia 1940 |
| Lata produkcji | |
| Wycofanie ze służby |
1950 (ZSRR) |
| Liczba egz. |
11 070 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
2 × 12-cylindrowy silnik widlasty |
| Moc | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
17,13 m |
| Długość |
12,66 m |
| Wysokość |
4,00 m |
| Powierzchnia nośna |
40,5 m² |
| Masa | |
| Własna |
5950 kg |
| Startowa |
7536 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
540 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
na wysokość 5000 m: |
| Pułap |
8800 m |
| Zasięg |
1315 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| – 4 × km SzKAS kal. 7,62 mm lub km UBT kal. 12,7 mm i km UBS kal. 12,7 mm i 2 × km SzKAS kal. 7,62 mm – 600–1000 kg bomb | |
| Użytkownicy | |
| ZSRR, Finlandia, Polska, Bułgaria, Jugosławia, Czechosłowacja | |
| Rzuty | |
| |
Pe-2
edytujPoczątki konstrukcji sięgają prototypu myśliwca wysokościowego WI-100, oblatanego 22 grudnia 1939 roku. W czerwcu 1940 roku zapadła decyzja o zbudowaniu na jego bazie szybkiego bombowca nurkującego PB-100. Konstrukcję przebudowano do postaci bombowca nurkującego PB-100 z trzema członkami załogi w miejsce dwóch, z niehermetyzowaną kabiną, z silnikami dostosowanymi do działania na mniejszych wysokościach i ze zróżnicowanym uzbrojeniem i z komorą bombową. Prototyp PB-100 powstał z przebudowy drugiego WI-100 i oblatany został 15 grudnia, do końca 1940 roku wyprodukowano tylko 2 egzemplarze[1]. Jeszcze w tym samym miesiącu podjęto decyzję, by PB-100 z niewielkimi zmianami natychmiast skierować do produkcji jako Pe-2. Łącznie w czasie wojny wyprodukowano 11 070 Pe-2 w wersjach: bombowej, rozpoznawczej i szkolnej[2]. Był on w ten sposób najliczniej występującym samolotem radzieckiego lotnictwa bombowego[3].
Ze względu na pierwotny projekt samolotu, Pe-2 miał wąski kadłub, niepozwalający na zabranie dużego ładunku bomb do powstałej komory bombowej. W efekcie normalny udźwig wynosił 600 kg, a maksymalny – 1000 kg, jednak w praktyce udźwig wynosił nieco ponad 500 kg[4]. Samolot miał rozliczne wady: dużą prędkość lądowania, liczne przypadki samozapłonu i niedostateczną stateczność podłużną[5]. Zaletą była dość wysoka odporność płatowca na uszkodzenia, o ile nie doszło do pożaru paliwa; lepsza niż bombowca SB[6].
Niezbyt udana była również wersja nocnego myśliwca. Samolot był zbyt słabo uzbrojony (jeden karabin maszynowy 12,7 mm i jeden 7,62 mm), zaś zamontowany radar zajmował tak dużo miejsca, że nie było miejsca dla strzelca-radiotelegrafisty. Urządzenie miało niewielki zasięg i dużą martwą strefę oraz było podatne na zakłócenia z ziemi. W toku użytkowania Pe-2 w charakterze myśliwca nocnego nie osiągnięto żadnych sukcesów[7].
Konstruktor samolotu Władimir Petlakow zginął 12 stycznia 1942 roku w katastrofie samolotu Pe-2, którym leciał jako pasażer[8]. Od 29 czerwca 1943 roku głównym konstruktorem samolotu został Władimir Miasiszczew[6].
Pe-2FT
edytuj
Pierwotna wersja Pe-2 została od 1942 roku zastąpiona przez Pe-2FT. Nowa maszyna posiadała lepsze uzbrojenie obronne (pojedyncze karabiny maszynowe 7,62 mm w wieżyczce grzbietowej i po każdej stronie belki ogonowej), usunięto z niej podskrzydłowe hamulce aerodynamiczne, zmniejszono przeszklenie przedniej części kadłuba, w lutym 1942 roku zaś możliwe stało się wyposażenie samolotu w mocniejsze silniki. W wyniku dalszych prac rozwojowych powstały takie wersje jak: samolot rozpoznania fotograficznego dalekiego zasięgu Pe-2R, ze zbiornikami o większej pojemności, samolot szkolny UPe-2 z przebudowaną kabiną i podwójnymi przyrządami pilotażowymi, wielozadaniowy samolot myśliwski Pe-3 uzbrojony w działka 20 mm i dwa karabiny maszynowe 12,7 mm na dolnym i górnym stanowisku strzeleckim oraz prowadnice dla pocisków rakietowych 132 mm. Istniało także wiele wersji eksperymentalnych.
Pe-2 był także obiektem doświadczeń z zastosowaniem silników rakietowych od października 1943 r. Osiągnięto prędkość większą o 92 km/godz. od pierwotnej.
Wersje
edytuj- WI-100 – prototyp myśliwca wysokościowego na bazie którego powstał Pe-2. Uzbrojony był w 2 działka, 3 karabiny maszynowe i ewentualnie 2 bomby po 250 lub 500 kg.
- PB-100 – prototyp Pe-2
- Pe-2 – pierwsza wersja samolotu
- Pe-2FT – ulepszona wersja samolotu
- Pe-2R – samolot rozpoznania fotograficznego dalekiego zasięgu
- UPe-2 – samolot szkolny (zbudowano 671)[9]
- Pe-2 M-82 – wersja z silnikami gwiazdowymi M-82F (zbudowano 32, lotnictwo otrzymało 24 sztuki)[10]
- Pe-2I – wersja zmodernizowana (zbudowano 5)[2]
- Pe-3 – wielozadaniowy samolot myśliwski, który powstał na bazie Pe-2
W muzeach
edytuj- Polska
- Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie – Pe-2FT
- Rosja
- Bułgaria
- Norwegia – kabina Pe-2FT
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Sztemienko 1969 ↓, s. 36.
- ↑ a b Cieślak 2018 ↓, s. 33-35.
- ↑ Sołonin 2009 ↓, s. 304.
- ↑ Sołonin 2009 ↓, s. 266.
- ↑ Sołonin 2009 ↓, s. 265.
- ↑ a b Cieślak 2018 ↓, s. 29.
- ↑ Grupa Rekonstrukcji Historycznej FESTUNG BRESLAU [online], www.festungbreslau.wroclaw.pl [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Stefan Przesmycki: Bombardowanie Lublina przez lotnictwo sowieckie 11 maja 1944. 2009. ISBN 978-83-925400-8-3.
- ↑ Cieślak 2018 ↓, s. 39-40.
- ↑ Cieślak 2018 ↓, s. 37.
Bibliografia
edytuj- Krzysztof Cieślak. Petliakow Pe-2. Wersje bombowe z lat 1943-1945. „Technika Wojskowa Historia”. Nr 5/2018, s. 28-41, październik 2018. Magnum X. ISSN 2080-9743.
- Mark Sołonin: Na uśpionych lotniskach. Poznań: 2009. ISBN 978-83-7510-258-1.
- Sergiej Sztemienko: Sztab generalny w latach wojny. Warszawa: 1969.
Linki zewnętrzne
edytuj- Galeria zdjęć samolotu Pe-2FT w polskich barwach. plastikowe.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-20)].
- Monografia Pe-2
- Wrak Pe-2 pod Wyszogrodem