Fermentacja
Fermentacja – enzymatyczny proces przemian związków organicznych w warunkach beztlenowych, prowadzony przez mikroorganizmy, np. bakterie lub drożdże, w efekcie którego następuje dysproporcjonowanie substratu, tj. jego równoczesne utlenienie i redukcja, np.[1]:
Procesowi temu towarzyszy wydzielenie energii, która magazynowana jest zazwyczaj pod postacią ATP[1][2][3], powstającego w wyniku fosforylacji substratowej, lub, wyjątkowo, w wyniku działania pomp transbłonowych: wodorowej lub sodowej[4]. Fermentacja umożliwia uzyskanie energii użytecznej metabolicznie organizmom stale lub okresowo żyjącym w warunkach beztlenowych. Wydajność energetyczna fermentacji jest znacznie niższa niż procesów tlenowych. Z jednej cząsteczki glukozy uzyskiwane są 2 (czasem 1–2,5[5]) cząsteczki ATP, podczas gdy w cyklu Krebsa z jednej cząsteczki glukozy uzyskiwane są 32 (lub 38[5]) cząsteczki ATP[6].
Innym rodzajem beztlenowego uzyskiwania energii jest oddychanie beztlenowe, które różni się od fermentacji tym, że zachodzi z udziałem łańcucha transportu elektronów, który nie jest wykorzystywany w procesach fermentacyjnych[6].
Przykłady procesów fermentacyjnych:
- Wykorzystywane powszechnie do wytwarzania żywności[6]:
- fermentacja alkoholowa
- fermentacja mlekowa (mleczanowa)
- Inne:
- fermentacja masłowa
- fermentacja mannitowa (zwana też "śluzową" lub "gumową")
- fermentacja metanowa
- fermentacja propionowa.
Nauka badająca procesy fermentacji to zymologia[7].
W biotechnologii określenie „fermentacja” jest szersze i dotyczy zwyczajowo także niektórych procesów tlenowych z udziałem bakterii[8]. Przykładami są fermentacja octowa[8] i fermentacja cytrynowa[9].
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ a b Kunicki-Goldfinger 1998 ↓, rozdział Fermentacja, s. 152–153.
- ↑ fermentation. W: A Dictionary of Chemistry. John Daintith (red.). Wyd. 6. Oxford: Oxford University Press, 2008, s. 222. ISBN 978-0-19-920463-2.
- ↑ fermentacja, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-10-29].
- ↑ Kunicki-Goldfinger 1998 ↓, rozdział Fermentacja, s. 152–153, 156.
- ↑ a b Kunicki-Goldfinger 1998 ↓, rozdział Fermentacja, s. 153.
- ↑ a b c Fermentacja i oddychanie beztlenowe pozwalają komórkom na produkcję ATP bez udziału tlenu, [w:] Jane B. Reece i inni, Biologia Campbella, wyd. 2, Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2016, s. 177–180, ISBN 978-83-7818-716-5, OCLC 946317178.
- ↑ Zymologia. [w:] Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego [on-line]. PWN. [dostęp 2016-09-12].
- ↑ a b Kunicki-Goldfinger 1998 ↓, rozdział Niepełne utlenianie substratu, s. 176.
- ↑ Kunicki-Goldfinger 1998 ↓, rozdział Tak zwana fermentacja cytrynowa, s. 180.
Bibliografia
edytuj- Władysław Kunicki-Goldfinger, Życie bakterii, wyd. 7 zmienione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12786-4, OCLC 297645749.