Wikipedia

Studio Ghibli

japońskie studio animacji

Studio Ghibli Inc. (jap. 株式会社スタジオジブリ Kabushiki-gaisha Sutajio Jiburi) – japońskie studio animacyjne założone w czerwcu 1985 roku z siedzibą w dzielnicy Koganei w Tokio[1] przez Hayao Miyazakiego, Isao Takahatę i producenta Toshio Suzukiego po sukcesie pełnometrażowego filmu Nausicaä z Doliny Wiatru, powstałego w 1984. Pierwszym filmem zrealizowanym w ramach studia Ghibli była Laputa – podniebny zamek z 1986 roku[2].

Studio Ghibli Inc.[1]
株式会社スタジオジブリ
Ilustracja
Państwo

 Japonia

Siedziba

Koganei, Tokio

Adres

1-4-25 Kajino-chō, Koganei-shi, 184-0002 Tokio[1]

Data założenia

15 czerwca 1985

Forma prawna

Kabushiki-gaisha

Prezes

Kōji Hoshino[1]

Zatrudnienie

150 osób[1]

Położenie na mapie Japonii
Mapa konturowa Japonii, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Studio Ghibli Inc.”
35,703103°N 139,529389°E/35,703103 139,529389
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Nazwa Ghibli nawiązuje do arabskiej nazwy sirocco (قبلي, qiblī), oznaczającego wiatr ze wschodu w kierunku Mekki. Zdaniem twórców ten wiatr miał stanowić metaforę zmian, jakie zajdą za ich sprawą w filmie animowanym[3].

Historia

edytuj

Ghibli zostało założone 15 czerwca 1985 roku[4] przez reżyserów Hayao Miyazakiego i Isao Takahatę oraz producenta Toshio Suzukiego. Przed założeniem studia Miyazaki i Takahata mieli już spore doświadczenie w reżyserii anime. Suzuki pracował natomiast jako redaktor prowadzący magazynu „Animage”, miał decydujący wpływ na stworzenie przez Miyazakiego mangi Nausicaä z Doliny Wiatru. W 1984 roku reżyser stworzył jej adaptację pod tym samym tytułem, która przyniosła mu sławę. Jednak kolejnych jego produkcji zewnętrzni producenci nie chcieli finansować, w związku z czym nastąpiło założenie studia[5].

Głównym autorem dzieł studia Ghibli był Hayao Miyazaki, który po uznanej za arcydzieło Nausice[6] stworzył Laputę – podniebny zamek (1986)[2]. Zapoczątkowała ona serię moralitetów Miyazakiego o odwołaniach religijnych i mitologicznych[7]. Sławę twórca japoński zyskał za sprawą dokonującego wiwisekcji ludzkich postaw Mojego sąsiada Totoro (1988)[8]. Obserwację problemów dojrzewania prezentowała jego Podniebna poczta Kiki (1989)[9], a w Szkarłatnym pilocie Miyazaki naśladował osiągnięcia postmodernizmu filmowego[10]. Najgłośniejsze jego filmy: ukazująca katastrofę cywilizacji Księżniczka Mononoke (1997)[11], hołd dla tradycji japońskiej Spirited Away: W krainie bogów (2003)[12], czy analiza zagubienia tożsamości przez dojrzałą kobietę Ruchomy zamek Hauru (2004)[13], cechowały się wyjątkowym nagromadzeniem emocji. Jedno z najnowszych dzieł autorskich Miyazakiego pod nazwą Ponyo opowiadało o zetknięciu się „normalności” z „innością”[14].

Drugim ważnym reżyserem Ghibli był Isao Takahata, który zadebiutował głośnym animowanym dramatem wojennym Grobowiec świetlików (1988), rewizją sensu poczucia dumy u Japończyków skutkującego wojną ze Stanami Zjednoczonymi i tragicznymi konsekwencjami dla jednostek[15]. Powrót do marzeń jest z kolei sentymentalnym obrazem czasów dzieciństwa, przywiązującym uwagę do ładu panującego w przyrodzie[16]. Kolejny film Takahaty pod nazwą Szopy w natarciu (1994) opowiada o konsekwencjach gwałtownej modernizacji Japonii, stanowi przykład dzieła postmodernistycznego z odwołaniami do jej kultury wizualnej[17]. Z kolei Rodzinka Yamadów (1999) dokonała przekształcenia rozrywkowej mangi w dzieło refleksyjne[18].

Głównym producentem studia jest Toshio Suzuki. Począwszy od Szeptu serca z 1995, Suzuki produkuje większość ich filmów, będąc jednym z najbardziej zaufanych współpracowników Miyazakiego.

Do innych reżyserów tworzących dla studia należą mniej znani twórcy, tacy jak: Tomomi Mochizuki (Szum morza, 1993)[19], Yoshifumi Kondō (Szept serca, 1995)[19], Hiroyuki Morita (Narzeczona dla kota, 2002)[19] oraz Gorō Miyazaki (Opowieści z Ziemiomorza, 2006)[20].

Pierwszym filmem produkcji niejapońskiej był Czerwony żółw (2016) w reżyserii Michaëla Dudok de Wita.

Filmografia[21]

edytuj
# Film Data wydania Reżyser
1 Nausicaä z Doliny Wiatru* 11 marca 1984 Hayao Miyazaki
2 Laputa – podniebny zamek 2 sierpnia 1986 Hayao Miyazaki
3 Grobowiec świetlików 16 kwietnia 1988 Isao Takahata
4 Mój sąsiad Totoro 16 kwietnia 1988 Hayao Miyazaki
5 Podniebna poczta Kiki 29 lipca 1989 Hayao Miyazaki
6 Powrót do marzeń 20 lipca 1991 Isao Takahata
7 Szkarłatny pilot 18 lipca 1992 Hayao Miyazaki
8 Szum morza 3 maja 1993 Tomomi Mochizuki
9 Szopy w natarciu 16 lipca 1994 Isao Takahata
10 Szept serca 15 lipca 1995 Yoshifumi Kondō
11 Księżniczka Mononoke 12 lipca 1997 Hayao Miyazaki
12 Rodzinka Yamadów 17 lipca 1999 Isao Takahata
13 Spirited Away: W krainie bogów 27 lipca 2001 Hayao Miyazaki
14 Narzeczona dla kota 19 lipca 2002 Hiroyuki Morita
15 Ruchomy zamek Hauru 20 listopada 2004 Hayao Miyazaki
16 Opowieści z Ziemiomorza 29 lipca 2006 Gorō Miyazaki
17 Ponyo 19 lipca 2008 Hayao Miyazaki
18 Tajemniczy świat Arrietty 17 lipca 2010 Hiromasa Yonebayashi
19 Makowe wzgórze 16 lipca 2011 Gorō Miyazaki
20 Zrywa się wiatr 20 lipca 2013 Hayao Miyazaki
21 Księżniczka Kaguya 23 listopada 2013 Isao Takahata
22 Marnie. Przyjaciółka ze snów 19 lipca 2014 Hiromasa Yonebayashi
23 Czerwony żółw 18 maja 2016 Michaël Dudok de Wit
24 Skorek i czarownica 30 grudnia 2020 Gorō Miyazaki
25 Chłopiec i czapla 14 lipca 2023 Hayao Miyazaki

* Nausicaä wymieniana jest jako film Ghibli, chociaż w rzeczywistości powstała i weszła do dystrybucji w roku 1984, a Ghibli zostało formalnie założone w czerwcu 1985.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e スタジオジブリの概要. Studio Ghibli Inc.. [dostęp 2019-01-17]. (jap.).
  2. ↑ a b Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 55.
  3. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 26.
  4. ↑ Alex Dudok de Wit, Grave of the Fireflies, Bloomsbury Publishing, 2021, s. 96, ISBN 978-1-83871-923-4 [dostęp 2021-11-04] (ang.).
  5. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 32–36.
  6. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 41.
  7. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 56–58.
  8. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 81.
  9. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 97–99.
  10. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 143–145.
  11. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 225.
  12. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 255.
  13. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 287–301.
  14. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 323.
  15. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 69–81.
  16. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 127–129.
  17. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 201.
  18. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 238.
  19. ↑ a b c Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 167.
  20. ↑ Zaremba-Penk i Lisiecki (red.) 2012 ↓, s. 303.
  21. ↑ Bartek Biedrzycki: Ghibli – Mini kompendium. [w:] GniazdoSwiatow.net [on-line]. [dostęp 2017-02-03].

Bibliografia

edytuj
  • Studio Ghibli. Miejsce filmu animowanego w japońskiej kulturze. Joanna Zaremba-Penk, Marcin Lisiecki (red.). Toruń: 2012. ISBN 978-83-62945-06-1.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Studio_Ghibli&oldid=71363019”