Biskup Frascati

Biskup Frascati − biskup diecezji Frascati, jednej z siedmiu diecezji suburbikarnych. Od VIII wieku do 1962 roku biskupi tej diecezji byli ex officio kardynałami. W 1962 Papież Jan XXIII postanowił, że kardynałowie-biskupi są jedynie tytularnymi biskupami diecezji suburbikarnych, powierzając faktyczną jurysdykcję nad nimi zwykłym biskupom ordynariuszom.

Początkowo siedziba diecezji znajdowała się w Gabii, następnie w Labico, a od XI wieku w Tusculum, które ostatecznie dało oficjalną, łacińską nazwę diecezji. Po zniszczeniu Tusculum (1191) kardynałowie-biskupi zaczęli rezydować w Rzymie, gdzie papież Honoriusz III w 1219 nadał im kościół S. Maria in Monasterio. Dopiero w 1538 siedzibę diecezji przeniesiono do Frascati. W języku łacińskim diecezja nadal jednak nosi tytuł nieistniejącego od ponad 800 lat miasta Tusculum.

Obecnym (od 10 maja 2008) kardynałem-biskupem Frascati jest kardynał Tarcisio Bertone.

Kardynałowie-biskupi Frascati

Kardynałowie-biskupi Gabii

Sisinnius (732)
Nicetas (743-745)
Piotr (761)
Jerzy (826)
Piotr (853-869)
Leo (879)

Kardynałowie-biskupi Labico/Tusculum

Lunisso (963-968)
Benedykt (998-999)
Leo (?) (1004)
Johannes Homo (1015)
Dominik (1024-1036)
Giovanni di Tuscolo (1044)
Pietro (ca.1055-ca.1063)
Giovanni (1065-ca.1072)
Giovanni Minuto (ca.1072-1094)
Bovo (1099)

Pietro w latach 50. XI wieku był pierwszym biskupem występującym w źródłach zamiennie jako „biskup Labico” lub „biskup Tusculum”. Jego dwaj następcy występują wyłącznie jako biskupi tuskulańscy, natomiast Bovo był ostatnim biskupem tytułującym się jako biskup Labico.

Kardynałowie-biskupi Tusculum

Giovanni Marsicano (1100-1119)
Divizzo (1121-1122)
Gilles (1123-1139, 1130-38 w obediencji Anakleta II)
Imar (1142-1159, 1159-1161 w obediencji „wiktoryńskiej”)
- Ubaldo di Prato (obediencja „wiktoryńska” 1162)
- Marcin (obediencja „wiktoryńska” 1167-1174/78)
Ugo Pierleoni (1165-1166)
Odon de Soissons(1170-1171)
Pierre Ithier de Pavie (1179-1182)
- 1191 – zniszczenie Tusculum
Niccolò de Romanis (1204-1218)
Niccolò de Chiaramonte (1219-1227)
Jacques de Vitry (1229-1240)
Odon de Châteauroux (1244-1273)
Pedro Hispano (elekt 1273-1274, biskup 1274-1276)
Ordoño Alvares (1278-1285)
Giovanni Boccamazza (1285-1309)
Berenger Fredol (1309-1323)
Bertrand Augier de la Tour (1323-1333)
- Paolo da Viterbo (?) (obediencja antypapieża Mikołaja V, 1328-1330)
Annibale di Ceccano (1333-1350)
Guillaume de Court (1350-1361)
Nicola Capocci (1361-1368)
Gilles Ayscellin de Montaigu (1368-1378)
Tommaso da Frignano (1380-1381)
Pileo di Prata (1385-1387 i ponownie 1391-1400)
- Guillaume de Chanac (obediencja awiniońska 1383)
- Jean de la Grange (obediencja awiniońska 1385-1402)
- Pierre Girard (obediencja awiniońska 1405-1409 i pizańska 1409-1415)
Enrico Minutoli (1405-1409)
Baldassare Cossa (1419)
Antonio Panciera (administrator 1420-31, biskup 1431)
Hughes Lancelot de Lusignan (1436-1442, od 1440 obediencja bazylejska)
Giuliano Cesarini (1444)
Bessarion (1449-1468)
Latino Orsini (1468-1477)
Giacomo Ammannati-Piccolomini (1477-1479)
Giovanni Battista Zeno (1479-1501)
Jorge da Costa (1501-1503)
Antoniotto Pallavicini (1503)
Giovanni Antonio Sangiorgio (1503-1507)
Bernardino Lopez de Carvajal (1507-1508)
Guillaume Briçonet (1508-1509)
Domenico Grimani (1509-1511)
Philippe de Luxembourg (1511-1519)
Alessandro Farnese (1519-1523)
François Guillaume de Clermont (1523-1541)
- W 1538 siedzibę diecezji przeniesiono do Frascati

Kardynałowie-biskupi Frascati

Marino Grimani (1541-1543)
Philippe de la Chambre (1543-1550)
Gian Pietro Carafa (1550-1553)
Jean du Bellay (1553)
Rodolfo Pio di Carpi (1553-1555)
Juan Álvarez de Toledo (1555-1557)
Francesco Pisani (1557-1562)
Federico Cesi (1562-1564)
Giovanni Girolamo Morone (1564-1565)
Alessandro Farnese (1565-1578)
Giacomo Savelli (1578-1583)
Giovanni Antonio Serbelloni (1583-1587)
Alfonso Gesualdo (1587-1589)
Innico d’Avalos d’Aragona (1589-1591)
Tolomeo Gallio (1591-1600)
Ludovico Madruzzo (1591-1600)
Girolamo Simoncelli (1600-1603)
Domenico Pinelli (1603-1605)
Antonio Maria Galli (1605-1608)
Mariano Pierbenedetti (1608-1611)
Giovanni Evangelista Pallotta (1611-1620)
Francesco Sforza di Santa Fiore (1620-1624)
Odoardo Farnese (1624-1626)
Giovanni Battista Deti (1626)
Bonifacio Bevilacqua (1626-1627)
Andrea Baroni Peretti Montalto (1627-1629)
Giovanni Garzia Millini (1629-1629)
Marcello Lante della Rovere (1629-1639)
Giulio Savelli (1639-1644)
Giulio Roma (1644-1645)
Carlo de’ Medici (1645-1652)
Giulio Cesare Sacchetti (1652-1655)
Antonio Barberini (1655-1661)
Girolamo Colonna (1661-1666)
Giovanni Battista Pallotta (1666-1668)
Francesco Maria Brancati (1668-1671)
Ulderico Carpegna (1671-1675)
Virginio Orsini (1675-1676)
Carlo Rossetti (1676-1680)
Alderano Cibo (1680-1683)
Pietro Vito Ottoboni (1683-1687)
Giacomo Franzoni (1687-1693)
Nicolò Acciaioli (1693-1701)
Vincenzo Maria Orsini de Gravina (1701-1715)
Sebastiano Antonio Tanara (1715-1721)
Francesco del Giudice (1721-1724)
Francesco Pignatelli (1724-1725)
Lorenzo Corsini (1725-1730)
Pietro Ottoboni (1730-1734)
Pier Marcellino Corradini (1734-1743)
Giuseppe Accoramboni (1743-1747)
Vincenzo Bichi (1747-1750)
Giovanni Guadagni (1750-1756)
Carlo Maria Sacripante (1756-1758)
Camillo Paolucci (1758-1761)
Henry Benedict Stuart (1761-1803)
Giuseppe Maria Doria Pamphili (1803-1814)
Giulio Maria della Somaglia (1814-1818)
Bartolomeo Pacca (1818-1821)
Francesco Saverio Castiglioni (1821-1829)
Emanuele de Gregorio (1829-1837)
Ludovico Micara (1837-1844)
Mario Mattei (1844-1854)
Antonio Maria Cagiano (1854-1867)
Niccola Clarelli Paracciani (1867-1872)
Filippo Maria Guidi (1872-1879)
Giovanni Battista Pitra (1879-1884)
Edward Henry Howard (1884-1892)
Tommaso Maria Zigliara (1893-1893)
Serafino Vannutelli (1893-1903)
Francesco Satolli (1903-1910)
Francesco di Paola Cassetta (1911-1919)
Giulio Boschi (1919-1920)
Giovanni Cagliero (1920-1926)
Michele Lega (1926-1935)
Francesco Marchetti Selvaggiani (1936-1951)
Federico Tedeschini (1951-1959)
Gaetano Cicognani (1959-1962)

Tytularni kardynałowie-biskupi Frascati

Amleto Giovanni Cicognani (1962-1973)
Jean Villot (1974-1979)
Paolo Bertoli (1979-2001)
Alfonso López Trujillo (2001-2008)
Tarcisio Bertone (od 2008)

Biskupi ordynariusze Frascati

Luigi Liverzani (1962-1989)
Giuseppe Matarrese (1989-2009)
Raffaello Martinelli (od 2009)

Bibliografia

Otto Kares, Chronologie der Kardinalbischöfe im elften Jahrhundert, (w:) Festschrift zur Jahrhundertfeier des Gymnasiums am Burgplatz in Essen, Essen 1924
Rudolf Hüls, Kardinäle, Klerus und Kirchen Roms: 1049–1130, Bibliothek des Deutschen Historischen Instituts in Rom 1977
Johannes M. Brixius, Die Mitglieder des Kardinalskollegiums von 1130-1181, Berlin 1912
Werner Maleczek, Papst und Kardinalskolleg von 1191 bis 1216, Wiedeń 1984
Konrad Eubel, Hierarchia Catholica Medii Aevi, vol. I-VI, 1913
S. Miranda: The Cardinals of the Holy Roman Church