CPAP
CPAP (ang. Continuous Positive Airway Pressure ‘stałe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych’) – metoda wspomagania oddychania stosowana głównie w leczeniu bezdechu sennego, a także w przypadku niewydolności oddechowej. Urządzeniem do wykonywania CPAP jest pompa powietrzna, podłączona do specjalnej maski na twarz, pokrywającej nos albo nos i usta razem.
Dzięki ciągłemu nadciśnieniu wytwarzanemu przez pompę CPAP podtrzymuje (utrzymuje) drogi oddechowe otwarte i dzięki temu przeciwdziała bezdechowi podczas snu.
Terapia CPAP jest najskuteczniejszą metodą leczenia obturacyjnego bezdechu sennego[1]. Terapia CPAP obniża ciśnienie krwi, w większym stopniu ciśnienie rozkurczowe, natomiast nie wpływa na poziom glukozy i tłuszczów we krwi[2]. Stwierdzono, że stosowanie terapii CPAP w chorobie Parkinsona połączonej z bezdechem sennym zmniejsza objawy niezwiązane z funkcjami motorycznymi, poprawia jakość snu i funkcji kognitywnych pacjentów[3]. Stwierdzono korzystne skutki stosowania aparatu CPAP w przypadkach jaskry[4].
Pompa powietrzna zawiera jednostkę (urządzenie) sterujące-czujnik, który pozwala na utrzymanie stałego dodatniego ciśnienia mimo nieszczelności maski i przecieku powietrza.
Niektóre modele CPAP, tzw. autoCPAP dostosowują ciśnienie w zależności od nasilenia zaburzeń oddychania w czasie snu. Są one droższe, ale lepiej tolerowane przez chorych. U pacjentów, którzy wymagają wysokiego ciśnienia terapeutycznego stosuje się niekiedy aparaty, które wytwarzają mniejsze ciśnienie w czasie wydechu i większe podczas wdechu. W celu zapobiegania wysychania błon śluzowych jamy ustnej i nosa podczas nawiewu powietrza nowsze modele pomp CPAP są wyposażone w podgrzewane nawilżacze powietrza[5].
Stosując aparat CPAP należy codziennie myć maskę letnią wodą ze zwykłym mydłem w kostce. Nie wolno stosować mydeł w płynie, płynów do mycia naczyń i płynów zawierających substancje bakteriobójcze – uszkadzają one elementy miękkiego silikonu maski, przylegające do skóry[5]. Raz w tygodniu należy przepłukiwać rurę łączącą maskę z pompą. Przynajmniej raz w tygodniu należy wyprać paski przytrzymujące maskę. Należy też pamiętać o okresowej wymianie lub czyszczeniu filtrów powietrza. Maskę należy wymienić, gdy po uszkodzeniu przestanie dokładnie przylegać do twarzy. Wtedy pompowane powietrze wydostaje się pomiędzy skórą twarzy a uszczelką[5]. W Polsce Narodowy Fundusz Zdrowia częściowo refunduje zakup aparatu CPAP dla chorych na obturacyjny bezdech senny. W takich krajach jak np. Wielka Brytania, maska jest wypożyczana pacjentom publicznej służby zdrowia bezpłatnie i pozostaje własnością placówki medycznej, opiekującej się danym pacjentem[6].
Okresowo, co kilka miesięcy, pacjenci są wzywani do kontroli wraz z używaną pompą, w której jest zainstalowany cyfrowy system rejestracji parametrów pracy pompy. Pozwala to skontrolować np.: ile razy podczas snu pacjent miał zatrzymanie oddechu i jakie ciśnienia powietrza były podawane w takim momencie do maski z pompy; przez jaki okres snu maska była nieszczelna; jak długo maska była w ogóle w użyciu i ile godzin dziennie pacjent spał; ile razy maska była zdejmowana podczas snu na przerwy, np. wyjście do toalety[5].
Stwierdzono, że stosowanie aparatu CPAP związane jest ze znaczącym polepszeniem seksualnych aspektów jakości życia, w szczególności u kobiet[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Montserrat JM., Ferrer M., Hernandez L., Farré R., Vilagut G., Navajas D., Badia JR., Carrasco E., De Pablo J., Ballester E. Effectiveness of CPAP treatment in daytime function in sleep apnea syndrome: a randomized controlled study with an optimized placebo. „American journal of respiratory and critical care medicine”. 4 (164), s. 608–613, sierpień 2001. PMID: 11520724.
- ↑ Francisco Campos-Rodriguez i inni, Effect of continuous positive airway pressure on blood pressure and metabolic profile in women with sleep apnoea, „European Respiratory Journal”, 2017, DOI: 10.1183/13993003.00257-2017, PMID: 28798089.
- ↑ Marta Kaminska i inni, Change in Cognition and Other Non-Motor Symptoms With Obstructive Sleep Apnea Treatment in Parkinson Disease, „Journal of Clinical Sleep Medicine”, DOI: 10.5664/jcsm.7114.
- ↑ Seckin Ulusoy i inni, Effects of Use of a Continuous Positive Airway Pressure Device on Glaucoma, „Med Sci Monit”, 2015, s. 3415–3419, DOI: 10.12659/MSM.895897.
- ↑ a b c d Instrukcja obsługi pompy CPAP typ S9 AutoSet (z nawilżaczem powietrza H5i ClimateLine) amerykańskiej firmy ResMed. [dostęp 2013-10-09]. (ang.).
- ↑ Informacja brytyjskiej publicznej służby zdrowia NHS o zasadach stosowania pompy CPAP. [dostęp 2013-10-09]. (ang.).
- ↑ Sebastian M. Jara, Martin L. Hopp, Edward M. Weaver. Association of Continuous Positive Airway Pressure Treatment With Sexual Quality of Life in Patients With Sleep Apnea – Follow-up Study of a Randomized Clinical Trial. „JAMA Otolaryngol Head Neck Surg”, 2018. DOI: 10.1001/jamaoto.2018.0485.
