Wikipedia

Karczew (gmina)

gmina miejsko-wiejska w województwie mazowieckim

Karczew (do 1916 gmina Otwock) – gmina miejsko-wiejska w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

Karczew
gmina miejsko-wiejska
Ilustracja
Urząd Miejski w Karczewie
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

otwocki

TERC

1417043

Siedziba

Karczew

Burmistrz

Michał Piotr Rudzki

Powierzchnia

81,49 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


15 921[1]

• gęstość

195,3 os./km²

Nr kierunkowy

22

Tablice rejestracyjne

WOT

Adres urzędu:
ul. Warszawska 28
05-480 Karczew
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw

15[2][3]

Liczba miejscowości

17[3]

Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie powiatu
52°05′00″N 21°15′00″E/52,083333 21,250000
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Karczew.

Najbliższa stacja kolejowa znajduje się w Otwocku, oddalona o około 4 km.

Według danych z 30 czerwca 2004[4] gminę zamieszkiwało 15 929 osób.

Jednostki pomocnicze gminy

edytuj

Gmina Karczew została podzielona na 24 jednostki pomocnicze gminy – 15 sołectw obejmujących obszar wiejski gminy i 9 osiedli obejmujących miasto Karczew[2][5].

Sołectwa:

Osiedla:

  • Osiedle Nr 1 - ulice: Boh. Powstania Listopadowego, Chłopickiego, Ignacego Prądzyńskiego, Joachima Lelewela, Maurycego Mochnackiego, Niemcewicza, Ordona, Piotra Wysockiego, Podchorążych, Redutowa.
  • Osiedle Nr 2 - ulice: Boh. Powstania Styczniowego, Częstochowska, Franciszka Bielińskiego, Ireny Maciejewskiej, Jakuba Winczakiewicza, Janusza Kusocińskiego, Romualda Traugutta, Rynek Zygmunta Starego, Widok.
  • Osiedle Nr 3 - ulice: Górna, Karczówek, Kwiatowa, L. i J. Trzaskowskich, Łąkowa, Ogrodowa, Przechodnia, Spokojna, Świderska, Warszawska, Wiślana.
  • Osiedle Nr 4 - ulice: Adama Mickiewicza, Akacjowa,  Anielin,  Armii  Krajowej, Brzozowa, Ciepłownicza, Czerwona Droga, Dojazd, Jagodne,  Kolejkowa, Ks. Władysława Żaboklickiego, Podlaska, Przemysłowa, Stare Miasto, Torfy, Wschodnia, Zakolejkowa.
  • Osiedle Nr 5 - ulice: Bohaterów Westerplatte, Fryderyka Chopina, Henryka Sienkiewicza, Henryka, Sucharskiego, Hubala, Hugona Kołłątaja, Jana Matejki, Juliusza Słowackiego, Krakowska, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Ks. Stanisława Brzóski, Mariana Buczka, Marii Skłodowskiej, Marszałka Józefa Piłsudskiego, Otwocka, Partyzantów, Różana, Słoneczna, Stanisława Moniuszki, Stanisława Wyspiańskiego, Stefana Żeromskiego.
  • Osiedle Nr 6 - ulice: Gołębia, Jana Krzewniaka, Krótka, Leśna, Ochotników, Tadeusza Kościuszki, Wierzbowa.
  • Osiedle Nr 7 - ulice: Bednarska, Kościelna, Ks. Kard. Stefana Wyszyńskiego, Piaski, Rzemieślnicza, Sosnowa, Stolarska, Ślepa, Ślusarska, Zatylna, Złotnicza.
  • Osiedle Nr 8 - ulice: Generała Andersa, Generała Józefa Bema, Generała St. Grota Roweckiego, Generała Władysława Sikorskiego, Generała Stanisława Maczka.
  • Osiedle Nr 9 - ulice: Bolesława Prusa, Czesława Miłosza, Gen. Józefa Hallera, Jana Kochanowskiego, Ks. Bp. Ignacego Krasickiego, Ks. Bp. Władysława Miziołka, Ks. Jerzego Popiełuszki, Leopolda Staffa, Mikołaja Reja, Wąska, Zakątek, Zaułek, Zbigniewa Herberta.

Struktura powierzchni

edytuj

Według danych z roku 2002[6] gmina Karczew ma obszar 81,49 km², w tym:

  • użytki rolne: 58%
  • użytki leśne: 24%

Gmina stanowi 13,25% powierzchni powiatu.

Demografia

edytuj

Dane z 2010 roku[7][8]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 15 971 100 8247 51,64 7724 48,36
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 195,99 101,2 94,78


 
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Karczew w 2014 roku[1].


 

Historia

edytuj

Gmina Karczew powstała 16 grudnia 1916, pod okupacją niemiecką podczas I wojny światowej, z obszaru zniesionej wiejskiej gminy Otwock, po wydzieleniu z niej nowo utworzonego miasta Otwocka[9]. Równocześnie okupant gminy przniósł zarówno gminę jak i Otwock z powiatu mińskiego do powiatu warszawskiego[10].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości gmina Karczew oraz miasto Otwock w dalszym ciągu przynależały de facto do powiatu warszawskiego w woj. warszawskim, i z nim były spisywane, mimo że zmiana powiatowa tych jednostek nie została nigdy sformalizowana przez odrodzone państwo polskie[11]. Doszło do tego dopiero 14 lipca 1924, kiedy to ich przynależność do powiatu warszawskiego została uregulowana[12].

1 stycznia 1925 roku z gminy Karczew wyłączono Wille Świderskie, które weszły w skład nowo utworzonej gminy Falenica Letnisko w tymże powiecie[13].

1 października 1932 z gminy Karczew wyłączono i włączono do miasta Otwocka[14]:

20 października 1933 gminę Karczew podzielono na 21 gromad (skład gromad w nawiasie)[15]:

  • Brzezinka – Brzezinka (w.), Batorówka (w.), Dąbrowa (w.) i Kozłówka (os.);
  • Celestynów – Celestynów (w.), Grabina (kol.), Górki Człekowskie (kol.), Radzin (f.) i Rochówka (kol.);
  • Dąbrówka – Dąbrówka (w.);
  • Glina – Glina (w.) i Glina (f.);
  • Glinki – Glinki (w.), Julianów (w.), Julianów A (os.), Kępa Gliniecka (w.) i Kępa Pijarska (w.);
  • Janów – Janów (w.), Kolonie Otwockie (w.) i Wola Sobiekurska (w.);
  • Karczew – Anielin (f.), Karczew (os.) i Pogorzel (f.);
  • Kępa Nadbrzeska – Kępa Nadbrzeska (w.) i T-wo Błońskie (os.);
  • Lasek – Lasek (w.), Skarbonka (f.), Strzępki (os.) i Sitkówek (os.);
  • Łukówiec – Łukówiec (w.);
  • Nadbrzeż – Kępa Rybacka (w.), Nadbrzeż (w.) i T-wo Wodokty (os.);
  • Ostrowiec – T-wo Maksymilianów A (os.), T-wo Ostrowiec (os.), Ostrowiec (w.), T-wo Podgórze (os.) i Rosłonki (w.) ;
  • Otwock Mały – Otwock Mały (w.);
  • Otwock Wielki – Otwock Wielki (w.), Otwock Wielki (f.) i Wygoda (w.);
  • Piotrowice – Piotrowice (w.) i Urzecze (w.);
  • Pogorzel – Okoły (f.), Pogorzel (w.) i Samuszyn (f.);
  • Przewóz – Przewóz (w.);
  • Sobiekursk – Maksymilianów (os.), Sobiekursk (w.) i Sobiekursk (f.);
  • Świdry Wielkie – Świdry Wielkie (w.);
  • Tabor – Tabor (w.), Tabor-Warszówek (w.), Tabor-Zaiski (w.), Tabor-Karpiska (w.), Tabor-Kąty (w.), Tabor-Podbiel (w.) , Tabor-Ponurzyca (w.), Tabor-Regut (w.), Tabor-Sabinki (w.), Tabor-Jaźwiny (w.) i Tabor-Leśniczówka (w.);
  • Władysławów – Glinki (f.) i Władysławów (w.);

Po II wojnie światowej gmina zachowała przynależność administracyjną. Z gromady Otwock Wielki wyodrębniono gromadę Wygoda.

1 lipca 1952 z gminy Karczew wyłączono:

  • gromady Brzezinka, Glinki, Janów, Kępa Nadbrzeska, Łukówiec, Nadbrzeż, Ostrowiec, Otwock Mały, Otwock Wielki, Piotrowice, Sobiekursk, Władysławów i Wygoda, tworząc z nich – de iure – nową gminę Ostrowiec[16] (przekształconą de facto w dzielnicę Ostrowiec[17]);
  • części gromad Świdry Wielkie i Karczew, które włączono do miasta Otwock[18].

Po zmianach tych (1 lipca 1952), w następstwie likwidacji powiatu warszawskiego, gminę Karczew – składającą się już tylko z dwóch gromad Karczew i Przewóz – przeniesiono do nowo utworzonego powiatu miejsko-uzdrowiskowego Otwock, gdzie została przekształcona w jedną z jego ośmiu jednostek składowych – dzielnicę Karczew[17].

Dzielnica Karczew przetrwała do końca 1957 roku, czyli do chwili zniesienia powiatu miejsko-uzdrowiskowego Otwock, przekształcając go w zwyczajny powiat otwocki[19]. 1 stycznia 1958, już w powiecie otwockim, nadano jej status osiedla, przez co nigdy nie stała się gromadą[20]. Prawa miejskie osiedle Karczew otrzymało 31 grudnia 1959[21].

1 stycznia 1973 w powiecie otwockim reaktywowano (w zupełnie innym składzie) zniesioną w połowie 1952 roku gminę Karczew[22].

Zmiany terytorialne

edytuj
Przynależość gminna miejscowości gminy Karczew na przestrzeni lat[23].
Miejscowość 1867-01-13 1916-12-16 1925-01-01 1951-05-15 1952-07-01 1958-01-01
Brzezinka Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)
Celestynów Otwock Karczew Karczew Karczew Celestynów (dz) Celestynów (gr)
Dąbrówka Otwock Karczew Karczew Karczew Celestynów (dz) Celestynów (gr)
Glina Otwock Karczew Karczew Karczew Celestynów (dz) Celestynów (gr)
Glinki Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)
Janów Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)
Karczew Otwock Karczew Karczew Karczew Karczew (dz) Karczew (os)
Kępa Nadbrzeska Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)
Lasek Otwock Karczew Karczew Karczew Celestynów (dz) Celestynów (gr)
Łukówiec Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)
Nadbrzeż Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)
Ostrowiec Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)
Otwock Otwock Otwock (m) Otwock (m) Otwock (m) Otwock (m) Otwock (m)
Otwock Mały Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)
Otwock Wielki Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)
Piotrowice Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)
Pogorzel Otwock Karczew Karczew Karczew Celestynów (dz) Celestynów (gr)
Przewóz Otwock Karczew Karczew Karczew Karczew (dz) Karczew (os)
Sobiekursk Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)
Świder (Wille Świderskie) Otwock Karczew Falenica Letn. Józefów Otwock (m) Otwock (m)
Świdry Wielkie Otwock Karczew Karczew Karczew Józefów (dz) Otwock (m)
Tabor Otwock Karczew Karczew Karczew Celestynów (dz) Celestynów (gr)
Władysławów Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)
Wygoda Otwock Karczew Karczew Karczew Ostrowiec (dz) Ostrówiec (gr)

Ochotnicze straże pożarne

edytuj
 
Budynek OSP w Karczewie

W gminie funkcjonuje 3 jednostek ochotniczej straży pożarnej. Są to[24]:

Władze gminy

edytuj

Naczelnicy Karczewa:

  • Krzysztof Kwiatkowski (1970-1980)
  • Piotr Czabaj (1980-1985)
  • Robert Ostrowski (1985-1990)

Przewodniczący Rady Gminy:

  • Włodzimierz Budkowski (1990–1994)
  • Mirosław Dąbrowski (1994–1998)
  • Tadeusz Marton (1998–2002) oraz (2010–2014)
  • Waldemar Pawlik (2002–2006)
  • Danuta Żelazko (2006–2010)
  • Danuta Trzaskowska (2014-2018)
  • Piotr Stanisław Żelazko (2018-2024)
  • Piotr Kwiatkowski (od 2024)

Burmistrzowie Karczewa:

  • Mirosław Antoni Pszonka (1990–2002)
  • Władysław Dariusz Łokietek (2002-2018)
  • Michał Piotr Rudzki (od 2018)

Sąsiednie gminy

edytuj

Celestynów, Góra Kalwaria, Konstancin-Jeziorna, Otwock, Sobienie-Jeziory

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Gmina Karczew w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. ↑ a b Lista sołectw na stronie gminy
  3. ↑ a b Urzą Statystyczny w Warszawie
  4. ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  5. ↑ Lista osiedli na stronie gminy
  6. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  7. ↑ Dane - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
  8. ↑ Dane - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
  9. ↑ Protokół posiedzenia Rady gminnej w Karczewie z 16 XII 1916 r.. [dostęp 2010-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-05)].
  10. ↑ Verordnungsblatt für das General-Gouvernement Warschau. 1916 nr 25 (22 III)
  11. ↑ Rocznik statystyki Rzeczypospolitej Polskiej. R. 1, 1920/21 cz. 1
  12. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 60, poz. 601
  13. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 97, poz. 901
  14. ↑ Dz.U. z 1932 r. nr 79, poz. 701
  15. ↑ Warszawski Dziennik Wojewódzki: dla obszaru Województwa Warszawskiego. 1933, nr 14, poz. 136
  16. ↑ a b c Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 180
  17. ↑ a b c d Dz.U. z 1952 r. nr 27, poz. 185
  18. ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 181
  19. ↑ Wyłączając z niego jednak Otwock, który stał się powiatem miejskim
  20. ↑ Dz.U. z 1957 r. nr 39, poz. 176
  21. ↑ Dz.U. z 1959 r. nr 66, poz. 407
  22. ↑ Uchwała Nr XX/93/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie warszawskim
  23. ↑ Źródła w sekcji opisowej powyżej.
  24. ↑ Lista OSP na stronie gminy
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karczew_(gmina)&oldid=74113353”