Wikipedia

Konopiska

wieś w województwie śląskim

Konopiska – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, siedziba gminy Konopiska.

Konopiska
wieś
Ilustracja
kościół parafialny św. Walentego i św. Wawrzyńca z 1910 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

częstochowski

Gmina

Konopiska

Liczba ludności (2022)

2959[2]

Strefa numeracyjna

34

Kod pocztowy

42-274[3]

Tablice rejestracyjne

SCZ

SIMC

0135272

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Konopiska”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Konopiska”
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego
Mapa konturowa powiatu częstochowskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Konopiska”
Położenie na mapie gminy Konopiska
Mapa konturowa gminy Konopiska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Konopiska”
Ziemia50°43′35″N 19°00′25″E/50,726389 19,006944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie częstochowskim.

Części wsi

edytuj
Integralne części wsi Konopiska[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0135289 Piła część wsi
0135415 Wygoda-Górka część wsi

Nazwa

edytuj

Miejscowość ma metrykę średniowieczną i notowana jest po raz pierwszy w XIV wieku. W 1383 jako de Konopisk, 1427 Konopiska, 1453 Conopyszka, 1470-80 Konopisska, 1564 Konopiska, 1629 Konopiska, 1680 Konopiska, 1883 Konopiska[6].

Nazwa miejscowości pochodzi od nazwy apelatywnej konopisko, czyli ‘miejsce, w którym rosną konopie’[6].

Historia

edytuj

Miejscowość ta po raz pierwszy jest wzmiankowana w źródłach historycznych z roku 1383 jako de Konopisk. Wieś wspomniał Jan Długosz jako własność starosty, kasztelana przemyskiego Jakuba Koniecpolskiego[7].

W XVI wieku Konopiska stały się własnością zakonu Paulinów rezydujących w klasztorze jasnogórskim. W 1615 wznieśli oni w miejscowości kościółek, który w początku XIX wieku został powiększony i podniesiony do rangi parafialnego[7].

Zabory Polski

edytuj

Miejscowość wymieniona została w XIX-wiecznym Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego jako kolonia oraz folwark Konopiska leżące w powiecie częstochowskim w gminie Dzbów i parafii Konopiska. W 1827 we wsi znajdowało się 71 domów zamieszkanych przez 440 mieszkańców. W 1880 w miejscowości było 102 domów zamieszkanych przez 541 mieszkańców. Kolonia liczyła wówczas 1542 mórg powierzchni[7].

Konopiska leżą w Częstochowskim Obszarze Rudonośnym i jest ważnym ośrodkiem tego obszaru. Historia wsi jak i gminy jest związana z wydobyciem rudy żelaza. Wyłącznie w okolicach samej wsi na przestrzeni XIX i XX wieku funkcjonowało około 16 kopalni.

Na początku XIX wieku funkcjonowała tu odkrywkowa kopalnia rud żelaza. Na przełomie XIX i XX wieku istniała wieloszybikowa kopalnia rud żelaza "Staropole", kopalnia "Emil", "Kąty I, II" oraz "Nowiny". Siedzibę w Konopiskach miała firma "Modrzejów-Hantke" Zakłady Górniczo-Hutnicze S.A. W latach 1899–1934 działała podziemna kopalnia rud żelaza "Konopiska", w latach 1918–1931 kopalnia "Nowiny I, II", w latach 1920–1937 kopalnia "Kąty I, II, III, IV", w latach 1921–1923 kopalnia "Maria", w latach 1929–1932 kopalnia "Emil" za Pałyszem, w latach 1933–1936 kopalnia "Janówka" w Konopiskach Małe, w latach 1934-36 kopalnia "Iza". Oprócz tych kopalni w latach 1916- 1922 i w latach 1926–1937 działała kopalnia odkrywkowa "Nowiny", w latach 1926–1928 kopalnia odkrywkowa "Kąty", w latach 1932–1937 kopalnia odkrywkowa "Progres" oraz znajdująca się na zachód od Konopisk działająca w latach 1936–1937 kopalnia odkrywkowa "Loluchna" szybikowa.

Pozostałościami po przemyśle kopalnianym w Konopiskach są m.in. willa dyrektora, budynki mieszkalne urzędników i pracowników, pierwsza parowozownia (w Pałyszu) oraz ambulatorium (przeniesione na Wygodę) kopalni "Konopiska". W centrum wsi znajduje się również pomnik kopalni rud żelaza.

W 1927 miejscowy organista Wentlant powołał do życia strażacką orkiestrę dętą (w 10 rocznicę utworzenia jednostki OSP). Orkiestra przez dekady nie działa regularnie. Reaktywacja nastąpiła w 1981 i od tego czasu zespół gra systematycznie[8].

 
Stadion Lekkoatletyczny Imienia Ireny Szewińskiej w Konopiskach
 
"Golgota Konopisk" upamiętniająca mieszkańców poległych w wojnie polsko-bolszewickiej i II wojnie światowej

Zabytki

edytuj

Wspólnoty wyznaniowe

edytuj

Urodzeni w Konopiskach

edytuj

Transport

edytuj

Połączenie gminy Konopiska z Częstochową zapewnia firma GTV BUS:

linia 101 Aleksandria Skrzyżowanie- Kopalnia - Konopiska- Wygoda - Częstochowa- Dworzec Główny PKP

oraz MPK Częstochowa - linia 33 Wąsosz- Wygoda- Częstochowa-Piłsudskiego.

Połączenia gminne obsługiwane przez GTV BUS:

linia 102 Konopiska Rynek - Jamki przez Korzonek i Leśniaki,

linia 103 Konopiska Rynek - Konopiska Rynek (linia okrężna) przez Wygodę, Wąsosz, Łaziec, Rększowice, Hutki, Rększowice, Jamki, Kowale, Leśniaki, Korzonek,

linia 104 Konopiska Rynek (część kursów skróconych do przystanku Wygoda Skrzyżowanie) - Hutki przez Wygodę, Wąsosz, Łaziec i Rększowice,

linia 105 Konopiska Rynek- Walaszczyki Las- Ostrowy gm. Blachownia.

linia 106 Aleksandria Szkoła - Aleksandria Szkoła (przewóz szkolny, dwa kursy godz. 7:45 i 15:35).

Sport

edytuj

W Konopiskach działa założony w 1946 roku klub piłkarski Lot Konopiska. Siedziba klubu znajduje się przy ulicy Lipowej 8. W latach 1957–1958 drużyna piłkarska występowała w C Klasie, grupie II częstochowskiej (VI poziom rozgrywek piłkarskich)[11]. W latach 1967–1975 drużyna występowała w częstochowskiej A Klasie, w sezonach 1993/1994 i 2000/2001 w IV lidze (IV poziom), w latach 1994–2000, 2001-2009 w Klasie okręgowej, a w latach 2012–2015 w IV lidze, grupie śląskiej I (V poziom)[12][13][14]. Wychowankami klubu byli m.in. Jan Kruk, bracia Zbigniew i Wojciech Sączek oraz Andrzej Szymanek (najlepszy strzelec - 309 goli)[15].

W 2006 roku we wsi rozpoczął działalność klub golfowy Rosa Private Golf Club, który zarządza polem golfowym o powierzchni 90 ha[16], znajdującym się w północnej części wsi. Pole to jest od 2006 roku miejscem rozgrywania turniejów golfowych o randze międzynarodowej i krajowej, a także amatorskich turniejów dla członków klubu.

Nad zalewem "Pająk" znajduje się stadion Lekkoatletyczny Imienia Ireny Szewińskiej.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 57181
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 500 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  6. ↑ a b Rymut 2003 ↓, s. 108.
  7. ↑ a b c Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. IV, hasło „Konopiska”. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880. s. 348. [dostęp 2019-07-02].
  8. ↑ Orkiestra Dęta OSP Konopiska. osp.konopiska.pl. [dostęp 2018-02-21].
  9. ↑ SPIS OBIEKTÓW NIERUCHOMYCH WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW Z TERENU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-06-02]
  10. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14].
  11. ↑ Zagłębiowski Okręgowy Związek Piłki Nożnej – WikiZagłębie [online], wikizaglebie.pl [dostęp 2021-05-16].
  12. ↑ Skarb – Lot Konopiska. 90minut.pl. [dostęp 2012-08-08].
  13. ↑ Terminarz Pierwsza drużyna 2017/2018 - Lot Konopiska [online], lotkonopiska.pl [dostęp 2021-04-30].
  14. ↑ Sezony: 1976/77 - 2018/19 - Liswarta Lisów [online], ll.futbolowo.pl [dostęp 2021-05-04].
  15. ↑ Historia - Lot Konopiska [online], lotkonopiska.pl [dostęp 2021-05-23].
  16. ↑ Pole golfowe – Rosa Private Golf & Country Club – Konopiska k/ Częstochowy. bonita.com.pl. [dostęp 2012-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-20)].

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Konopiska&oldid=72531887”