Słowotwórstwo – dział językoznawstwa zajmujący się sposobami powstawania nowych wyrazów w języku.

Słowotwórstwo dzieli się na słowotwórstwo synchroniczne (funkcjonalne), zajmujące się strukturą słownictwa i badaniem sposobów, jakimi użytkownicy języka powiększają jego zasób, także derywacją, oraz na słowotwórstwo diachroniczne, zajmujące się procesem historycznym w powstawaniu słów.

Podstawowe pojęcia

edytuj
  • wyraz podstawowy – wyraz, od którego utworzony został wyraz pochodny,
  • wyraz pochodny – wyraz utworzony od wyrazu podstawowego,
  • parafraza słowotwórcza – opis wyjaśniający znaczenie wyrazu pochodnego i zawierający wyraz podstawowy,
  • formant – słowotwórcza część wyrazu, dodana do jego rdzenia,
  • podstawa słowotwórcza – część wyrazu pochodnego, która zostaje po odcięciu formantu,
  • rdzeń – najmniejsza, niepodzielna część wyrazu,
  • rodzina wyrazów – grupa wyrazów pochodnych mająca ten sam rdzeń z zasady powiązania też wspólnym, ogólnym znaczeniem,
  • wyrazy pokrewne – wszystkie wyrazy mające ten sam rdzeń.

Przykład rodziny wyrazów

edytuj
  • Szkoła ⇒ szkol, szkolnictwo, szkółka, szkolny, przedszkole.
  • Szkolprzeszkolić, szkolenie, wyszkolić ⇒ wyszkolone
  • Przedszkole ⇒ przedszkolak, przedszkolny

Zobacz też

edytuj