Pasmo Pełczańskie: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Ilustracja |
drobne merytoryczne |
||
Linia 2: | Linia 2: | ||
'''Pasmo Pełczańskie''' ([[ukr.]] ''Повчанська височина'') – pasmo wzgórz w [[Ukraina|Ukrainie]], część [[Wyżyna Wołyńska|Wyżyny Wołyńskiej]]. |
'''Pasmo Pełczańskie''' ([[ukr.]] ''Повчанська височина'') – pasmo wzgórz w [[Ukraina|Ukrainie]], część [[Wyżyna Wołyńska|Wyżyny Wołyńskiej]]. |
||
Pasmo Pełczańskie stanowi wschodnie przedłużenie [[Grzęda Sokalska|Grzędy Sokalskiej]]. Nazwa tej jednostki fizycznogeograficznej została zaproponowana przez A. Borusiewicza i pochodzi od miejscowości [[Pełcza (Ukraina)|Pełcza]]<ref>{{Cytuj |autor = Borusiewicz, A. |tytuł = Krainy geograficzne Wołynia (English summary: Natural divisions of Volhynia) |czasopismo = Rocznik Wołyński |data = 1939 |wolumin = 8 |miejsce = Równe |s = 1–25}}</ref>. |
Pasmo Pełczańskie stanowi wschodnie przedłużenie [[Grzęda Sokalska|Grzędy Sokalskiej]] i znajduje się między dolinami [[Styr|Styru]] i [[Ikwa|Ikwy]]. Nazwa tej jednostki fizycznogeograficznej została zaproponowana przez A. Borusiewicza i pochodzi od miejscowości [[Pełcza (Ukraina)|Pełcza]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Borusiewicz, A. |tytuł = Krainy geograficzne Wołynia (English summary: Natural divisions of Volhynia) |czasopismo = Rocznik Wołyński |data = 1939 |wolumin = 8 |miejsce = Równe |s = 1–25 |url = https://bcul.lib.uni.lodz.pl/dlibra/publication/57825/edition/50588/content}}</ref>. |
||
W niektórych wersjach regionalizacji fizycznogeograficznej Pasmo Pełczańskie i stanowiące jego wschodnie przedłużenie [[Pasmo Mizockie]] traktuje się łącznie jako [[Pasmo Pełczańsko-Mizockie]]<ref>{{Cytuj |autor = Jerzy Kondracki |tytuł = Fizycznogeograficzna regionalizacja Europy Wschodniej w układzie dziesiętnym |czasopismo = Przegląd Geograficzny |data = 1995 |wolumin = 67 |numer = 3–4 |s = 349–354 |url = https://rcin.org.pl/dlibra/publication/3658/edition/1063/content}}</ref> |
W niektórych wersjach regionalizacji fizycznogeograficznej Pasmo Pełczańskie i stanowiące jego wschodnie przedłużenie [[Pasmo Mizockie]] traktuje się łącznie jako [[Pasmo Pełczańsko-Mizockie]]<ref>{{Cytuj |autor = Jerzy Kondracki |tytuł = Fizycznogeograficzna regionalizacja Europy Wschodniej w układzie dziesiętnym |czasopismo = Przegląd Geograficzny |data = 1995 |wolumin = 67 |numer = 3–4 |s = 349–354 |url = https://rcin.org.pl/dlibra/publication/3658/edition/1063/content}}</ref>. Ze względu na różnice w budowie geologicznej (Pasmo Pełczańskie – dewon i kreda; Pasmo Mizockie – miocen)<ref>{{Cytuj |autor = Henryk Maruszczak; Ina Sirenko |tytuł = Problemy regionalizacji geomorfologicznej wschodniej części wału metakarpackiego |czasopismo = Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska (Lublin – Polonia) |data = 1990 |wolumin = 44/45 |numer = 2 |s = 37–65 |url = http://bc.umcs.pl/Content/32858/PDF/czas4052_44_45_1989_1990_2.pdf}}</ref> obecnie jednostki te ujmuje się częściej oddzielnie<ref>{{Cytuj |redaktor = Ирина Руденко |tytuł = Загальногеографічний атлас України |data = 2004 |isbn = 978-966-631-500-0 |miejsce = Kyïv |wydawca = DNVP "Kartohrafii︠a︡"}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej |tytuł = Uchwała KSNG nr 4/2012 z dn. 25 kwietnia 2012 r. dotycząca przyjęcia, zmiany i skasowania polskich nazw geograficznych świata}}</ref>. Granicą między tymi pasmami jest dolina Ikwy<ref name=":0" />. |
||
W Paśmie Pełczańskim odsłaniają się skały [[Dewon|dewońskie]]. Są to jedyne odsłonięcia skał tego wieku między [[Góry Świętokrzyskie|Górami Świętokrzyskimi]] a [[Podole|Podolem]]<ref>{{Cytuj |autor = Jan Samsonowicz |tytuł = Dewon Wołynia |czasopismo = Acta Geologica Polonica |data = 1950 |data dostępu = 2024-04-08 |wolumin = 1 |numer = 4 |s = 401–520 |url = https://geojournals.pgi.gov.pl/agp/article/view/12915 |język = en}}</ref>. Opisano stamtąd [[Dewon środkowy|środkowodewońskie]] [[ramienionogi]] (np. ''Emanuella volhynica'') i [[Koralowce czteropromienne|koralowce]]<ref>{{Cytuj |autor = Aleksander Kelus |tytuł = Ramienionogi i koralowce dewońskie okolic Pełczy na Wołyniu |czasopismo = Państwowy Instytut Geologiczny, Biuletyn |data = 1939 |data dostępu = 2024-04-08 |wolumin = 8 |miejsce = Warszawa |wydawca = Skład Główny w Kasie im. Mianowskiego |url = https://pbc.gda.pl/dlibra/publication/37445/edition/64040}}</ref>. |
W Paśmie Pełczańskim odsłaniają się skały [[Dewon|dewońskie]]. Są to jedyne odsłonięcia skał tego wieku między [[Góry Świętokrzyskie|Górami Świętokrzyskimi]] a [[Podole|Podolem]]<ref>{{Cytuj |autor = Jan Samsonowicz |tytuł = Dewon Wołynia |czasopismo = Acta Geologica Polonica |data = 1950 |data dostępu = 2024-04-08 |wolumin = 1 |numer = 4 |s = 401–520 |url = https://geojournals.pgi.gov.pl/agp/article/view/12915 |język = en}}</ref>. Opisano stamtąd [[Dewon środkowy|środkowodewońskie]]<ref>{{Cytuj |autor = Дригант, Данило Михайлович |tytuł = Девонські конодонти південно-західної окраїни Східноєвропейської платформи (Волино-Поділля, Україна) [Devonian Conodonts from South-West Margin of the East European Platform (Volyn'-Podolian, Ukraine)] |data = 2010 |miejsce = Київ |wydawca = Академперіодика |s = 155 |url = http://irbis-nbuv.gov.ua/ulib/item/UKR0010150}}</ref> [[ramienionogi]] (np. ''Emanuella volhynica'' Kelus, 1939; gatunek nazwany od łacińskiej nazwy [[Wołyń|Wołynia]]) i [[Koralowce czteropromienne|koralowce]]<ref>{{Cytuj |autor = Aleksander Kelus |tytuł = Ramienionogi i koralowce dewońskie okolic Pełczy na Wołyniu |czasopismo = Państwowy Instytut Geologiczny, Biuletyn |data = 1939 |data dostępu = 2024-04-08 |wolumin = 8 |miejsce = Warszawa |wydawca = Skład Główny w Kasie im. Mianowskiego |url = https://pbc.gda.pl/dlibra/publication/37445/edition/64040}}</ref>. |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
Wersja z 11:03, 8 kwi 2024
Pasmo Pełczańskie (ukr. Повчанська височина) – pasmo wzgórz w Ukrainie, część Wyżyny Wołyńskiej.
Pasmo Pełczańskie stanowi wschodnie przedłużenie Grzędy Sokalskiej i znajduje się między dolinami Styru i Ikwy. Nazwa tej jednostki fizycznogeograficznej została zaproponowana przez A. Borusiewicza i pochodzi od miejscowości Pełcza[1].
W niektórych wersjach regionalizacji fizycznogeograficznej Pasmo Pełczańskie i stanowiące jego wschodnie przedłużenie Pasmo Mizockie traktuje się łącznie jako Pasmo Pełczańsko-Mizockie[2]. Ze względu na różnice w budowie geologicznej (Pasmo Pełczańskie – dewon i kreda; Pasmo Mizockie – miocen)[3] obecnie jednostki te ujmuje się częściej oddzielnie[4][5]. Granicą między tymi pasmami jest dolina Ikwy[1].
W Paśmie Pełczańskim odsłaniają się skały dewońskie. Są to jedyne odsłonięcia skał tego wieku między Górami Świętokrzyskimi a Podolem[6]. Opisano stamtąd środkowodewońskie[7] ramienionogi (np. Emanuella volhynica Kelus, 1939; gatunek nazwany od łacińskiej nazwy Wołynia) i koralowce[8].
Przypisy
- ↑ a b A. Borusiewicz , Krainy geograficzne Wołynia (English summary: Natural divisions of Volhynia), „Rocznik Wołyński”, 8, Równe 1939, s. 1–25 .
- ↑ Jerzy Kondracki , Fizycznogeograficzna regionalizacja Europy Wschodniej w układzie dziesiętnym, „Przegląd Geograficzny”, 67 (3–4), 1995, s. 349–354 .
- ↑ Henryk Maruszczak , Ina Sirenko , Problemy regionalizacji geomorfologicznej wschodniej części wału metakarpackiego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska (Lublin – Polonia)”, 44/45 (2), 1990, s. 37–65 .
- ↑ Ирина Руденко (red.), Загальногеографічний атлас України, Kyïv: DNVP "Kartohrafii︠a︡", 2004, ISBN 978-966-631-500-0 .
- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej , Uchwała KSNG nr 4/2012 z dn. 25 kwietnia 2012 r. dotycząca przyjęcia, zmiany i skasowania polskich nazw geograficznych świata .
- ↑ Jan Samsonowicz , Dewon Wołynia, „Acta Geologica Polonica”, 1 (4), 1950, s. 401–520 [dostęp 2024-04-08] (ang.).
- ↑ Данило Михайлович Дригант , Девонські конодонти південно-західної окраїни Східноєвропейської платформи (Волино-Поділля, Україна) [Devonian Conodonts from South-West Margin of the East European Platform (Volyn'-Podolian, Ukraine)], Київ: Академперіодика, 2010, s. 155 .
- ↑ Aleksander Kelus , Ramienionogi i koralowce dewońskie okolic Pełczy na Wołyniu, „Państwowy Instytut Geologiczny, Biuletyn”, 8, Warszawa: Skład Główny w Kasie im. Mianowskiego, 1939 [dostęp 2024-04-08] .