Przejdź do zawartości

Eugeniusz Tyrajski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Eugeniusz Tyrajski
Sęk
Ilustracja
Eugeniusz Tyrajski (2017)
podpułkownik podpułkownik
Data i miejsce urodzenia

8 października 1926
Nowe Brwilno

Data i miejsce śmierci

26 grudnia 2019
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Krajowa

Jednostki

Szare Szeregi, pułk „Baszta”

Główne wojny i bitwy

powstanie warszawskie

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie Medal „Pro Patria”
Multimedia w Wikimedia Commons
Tablica pamiątkowa przy ul. Belwederskiej 17 w Warszawie
Grób rodzinny – miejsce spoczynku Eugeniusza i Teresy Tyrajskich

Eugeniusz Tyrajski ps. Sęk (ur. 8 października 1926 w Nowym Brwilnie koło Płocka[1], zm. 26 grudnia 2019[2] w Warszawie) – polski żołnierz podziemia niepodległościowego w okresie II wojny światowej, członek Szarych Szeregów i Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego, wiceprezes Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich, podpułkownik w stanie spoczynku[3].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn Józefa i Janiny. Jego ojciec walczył podczas wojny polsko-bolszewickiej, później był kierownikiem działu stereotypii w drukarni prasowej przy ul. Marszałkowskiej. Mieszkał z rodzicami przy ul. Fabrycznej[4]. Uczęszczał do Szkoły Powszechnej nr 29 przy ul. Zagórnej. Ukończył ją w czerwcu 1939. W okresie międzywojennym był aktywnym członkiem harcerstwa (zdobył m.in. Krzyż Harcerski).

Podczas okupacji uczęszczał na tajne komplety gimnazjalne. Od 1941 był członkiem Szarych Szeregów w ramach hufca Mokotów Górny, uczestniczył w akcjach małego sabotażu. W 1943 został członkiem kompanii K-2 w batalionie „Karpaty” wchodzącym w skład pułku „Baszta”.

Uczestnik powstania warszawskiego na Służewcu (1 sierpnia 1944 brał udział w nieudanym ataku na tor wyścigów konnych) i Czerniakowie[4]. 2 września dostał się do niewoli na Sadybie i wraz z ludnością cywilną trafił do obozu w Pruszkowie[4]. Został wywieziony do obozu w Bossen, skąd trafił do Prieros[4]. Uciekł stamtąd w lutym 1945[4].

Wrócił do Warszawy w lipcu 1946[4]. Pracował jako księgowy w przedsiębiorstwach związanych z leśnictwem i Oddziale Stołecznym PTTK[4]. W latach 80. był skarbnikiem Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Powstania Warszawskiego[4]. Od 1990 był członkiem Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich[4]. W ostatnich pięciu latach życia był jego wiceprezesem, odpowiedzialnym za finanse stowarzyszenia[4].

Podczas obchodów 70. rocznicy powstania w getcie warszawskim brał udział w uruchomieniu instalacji świetlnej w hołdzie uczestnikom powstania w getcie oraz powstańcom warszawskim. Eugeniusz Tyrajski włączał instalację w Muzeum Powstania Warszawskiego, a przed Muzeum Historii Żydów Polskich – Symcha Ratajzer-Rotem ps. „Kazik”[5].

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 98-4-6/7)[6].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

12 sierpnia 1945 wziął ślub z poznaną w czasie powstania sanitariuszką, Teresą Kuklińską (1926–2006)[7].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Tablica pamiątkowa na budynku przy ul. Belwederskiej 17, w którym mieszkał Eugeniusz Tyrajski, odsłonięta w 2021[14].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Piotr Rozwadowski (red.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 6. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2004, s. 605. ISBN 83-11-09586-8.
  2. ↑ Tomasz Urzykowski: Nie żyje Eugeniusz Tyrajski, wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich. Warszawa.Wyborcza.pl, 2019-12-27. [dostęp 2019-12-27].
  3. ↑ Biogramy. powstanie1944.pl. [dostęp 2024-11-06].
  4. ↑ a b c d e f g h i j Tomasz Urzykowski. Pilnował finansów powstańców. „Gazeta Stołeczna”, s. 2, 28–29 grudnia 2019. 
  5. ↑ W hołdzie ofiarom. "Mimo różnic w obu powstaniach, jest pewna wspólnota losu Polaków i Żydów w okupowanej stolicy" [online], wpolityce.pl [dostęp 2013-04-20] (pol.).
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: ANTONINA KUKLIŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-03].
  7. ↑ Powstańcze Biogramy - Teresa Kuklińska [online], www.1944.pl [dostęp 2018-02-17] (ang.).
  8. ↑ M.P. z 2005 r. nr 74, poz. 1014 – pkt 1.
  9. ↑ M.P. z 2000 r. nr 21, poz. 432 – pkt 7.
  10. ↑ Odznaczenia w Pałacu Prezydenckim. prezydent.pl, 2000-05-08. [dostęp 2000-05-08]. (pol.).
  11. ↑ M.P. z 1995 r. nr 47, poz. 536 – pkt 1047.
  12. ↑ Uroczystość wręczenia odznaczeń w Pałacu na Wodzie w warszawskich Łazienkach. udsikor.pl, 2012-01-09. [dostęp 2014-01-02]. (pol.).
  13. ↑ Uczestnicy Powstania Warszawskiego odznaczeni. polska-zbrojna.pl, 2016-08-03. [dostęp 2017-05-15]. (pol.).
  14. ↑ Odsłonięcie tablicy powstańca ppłk. Eugeniusza Tyrajskiego. [w:] Urząd Dzielnicy Mokotów m.st. Warszawy [on-line]. 11 października 2021. [dostęp 2021-10-17].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Eugeniusz_Tyrajski&oldid=75162418”