Acetale

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 20 gru 2021, była oparta na tej wersji.

Acetale – grupa organicznych związków chemicznych o wzorze ogólnym R₂CH(OR′)₂ (R′ ≠ H) będące tym samym dieterami dioli geminalnych^[1]. Związki te posiadają dwie grupy eterowe przyłączone do tego samego atomu węgla (RO−C–OR). Są cieczami o przyjemnym zapachu. Otrzymuje się je przez kondensację aldehydu lub ketonu z dwiema cząsteczkami alkoholu. W wyniku przyłączenia do aldehydu lub ketonu jednej cząsteczki alkoholu powstają nietrwałe hemiacetale (półacetale) o wzorze ogólnym R-CH(OH)(OR').

Acetale powstałe z ketonów bywają nazywane ketalami^[2].

Właściwości i zastosowanie acetali

Acetale są związkami nietrwałymi i łatwo ulegają rozkładowi do substratów, szczególnie w środowisku kwasowym. W środowisku zasadowym są trwałe (wykazują odporność na działanie zasad). W reakcjach utleniania i redukcji są trwalsze od aldehydów, dlatego stosuje się je m.in. w przemyśle farmaceutycznym i perfumeryjnym do zabezpieczania grupy aldehydowej przed wejściem w reakcje.

W syntezie organicznej acetale wykorzystywane są jako grupy ochronne grup hydroksylowych i karbonylowych, trwałych w warunkach zasadowych, a usuwanych w warunkach kwasowych^[3].

Przypisy

↑ acetals, [w:] A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.A00062, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
↑ ketals, [w:] A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.K03376, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
↑ M. Schelhaas, H. Waldmann. Protecting Group Strategies in Organic Synthesis. „Angew.Chem.Int.Ed.”. 35 (18), s. 2056-2083, 1996. DOI: 10.1002/anie.199620561.

Bibliografia

Podręczny słownik chemiczny, RomualdR. Hassa (red.), JanuszJ. Mrzigod (red.), JanuszJ. Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 14, ISBN 83-7183-240-0 .
Encyklopedia popularna, Tom I. Wyd. II. Warszawa: PWN, 1983, s. 19. ISBN 83-01-00000-7.
Encyklopedia popularna. Wyd. XVII. Warszawa: PWN, 1982, s. 11. ISBN 83-01-01750-3.

[acetals-1] acetals, [w:] A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.A00062, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).

[ketals-2] ketals, [w:] A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.K03376, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).

[3] M. Schelhaas, H. Waldmann. Protecting Group Strategies in Organic Synthesis. „Angew.Chem.Int.Ed.”. 35 (18), s. 2056-2083, 1996. DOI: 10.1002/anie.199620561.

[1]

[2]

[3]