Kapusta warzywna

Kapusta warzywna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	kapustowate
Rodzaj	kapusta
Gatunek	kapusta warzywna
	Nazwa systematyczna
	Brassica oleracea L.; Sp. pl. 2:667. 1753
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; brak danych
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 29 cze 2024, była oparta na tej wersji.

Kapusta warzywna, kapusta ogrodowa (Brassica oleracea L.) – gatunek roślin z rodziny kapustowatych. W naturze rośnie na wybrzeżach morskich Wielkiej Brytanii, na północnym wybrzeżu Hiszpanii, zachodnim i północnym Francji oraz na brzegach morskich w Szlezwiku-Holsztynie w Niemczech^[4]. Z tego gatunku wyhodowano szereg odmian uprawnych rozpowszechnionych w uprawie na całym świecie^[5].

Morfologia

Opis dotyczy postaci typowej, dziko rosnącej na wybrzeżach Europy. Budowa poszczególnych odmian uprawnych jest wyraźnie odrębna.

Pokrój: Roślina dwuletnia i bylina o drewniejącej łodydze.
Liście: Nieliczne. Blaszka liściowa niebieskozielona, pokryta woskiem, odwrotnie jajowata, najszersza u szczytu, głęboko sieczna lub podzielona przy nasadzie. Na brzegu falista. Osadzona jest na masywnym ogonku liściowym.
Kwiaty: Promieniste, czterokrotne, zebrane w gronach. Żółtawe działki kielicha są 4, wyrastają w dwóch okółkach po dwie. Jasnożółte płatki korony są także cztery. Pręcików jest 6 czterosilnych; 4 wewnętrzne dłuższe od 2 zewnętrznych. Słupek jest górny zbudowany z dwóch owocolistków. Zalążnia dwukomorowa z fałszywą przegrodą.
Owoce: Łuszczyny długości od 5 do 10 cm, zakończone pozbawionym nasion dzióbkiem^[5].

Odmiany

Podział i rangi taksonomiczne według Germplasm Resources Information Network^[4]:

Brassica oleracea L. var. alboglabra (L. H. Bailey) Musil
Brassica oleracea L. var. botrytis L. – kalafior
Brassica oleracea L. var. capitata L. – kapusta warzywna głowiasta
Brassica oleracea L. var. costata DC.
Brassica oleracea L. var. gemmifera (DC.) Zenker – kapusta warzywna brukselska
Brassica oleracea L. var. gongylodes L. – kalarepa
Brassica oleracea L. var. italica Plenck – brokuł
Brassica oleracea L. var. medullosa Thell. – kapusta warzywna pastewna
Brassica oleracea L. var. oleracea – kapusta warzywna typowa
Brassica oleracea L. var. palmifolia DC.
Brassica oleracea L. var. ramosa DC.
Brassica oleracea L. var. sabauda L. – kapusta warzywna włoska
Brassica oleracea L. var. sabellica L. – jarmuż
Brassica oleracea L. var. viridis L. – „kapusta galicyjska”

Zastosowanie

Większość odmian jest uprawiana jako warzywo. Odmiany te znane są z uprawy już od czasów starożytnych. Liczne zalety kapusty wychwalał Kato Starszy w De agri cultura, najstarszym zachowanym dziele literatury łacińskiej^[6]. Obecnie uprawiana na całym świecie w strefach klimatu umiarkowanego i podzwrotnikowego.
Niektóre odmiany są uprawiane jako rośliny pastewne.
Niektóre odmiany są uprawiane jako rośliny ozdobne.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
↑ Brassica oleracea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Taxon: Brassica oleracea. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2010-10-27].
↑ ^a ^b J.G. Vaughan, C.A. Geissler: Rośliny jadalne. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001, s. 166. ISBN 83-7255-326-2.
↑ Patrick Faas, Around the Roman table, Palgrave Macmillan, New York 2003, s. 232.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).

[iucn-3] Brassica oleracea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[grin-4] Taxon: Brassica oleracea. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2010-10-27].

[vaughan-5] J.G. Vaughan, C.A. Geissler: Rośliny jadalne. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001, s. 166. ISBN 83-7255-326-2.

[6] Patrick Faas, Around the Roman table, Palgrave Macmillan, New York 2003, s. 232.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]