Alicja (księżna Gloucester)

Alicja

Księżna Gloucester
Okres	od 1935 do 2004
Jako żona	Henryka
Dane biograficzne
Dynastia	Wettynowie
Data i miejsce urodzenia	25 grudnia 1901 Londyn
Data i miejsce śmierci	29 października 2004 Londyn
Miejsce spoczynku	Frogmore (Windsor)
Ojciec	John Montagu-Douglas-Scott
Matka	Margaret Bridgeman
Mąż	Henryk Windsor
Dzieci	Wilhelm, Ryszard
Odznaczenia

Lady Alice Christabel Montagu-Douglas-Scott, później: Alicja, księżna Gloucester (ang. Princess Alice, Duchess of Gloucester) GCB, CI, GCVO, GBE (ur. 25 grudnia 1901 w Montagu House w Londynie, zm. 29 października 2004 w Kensington Palace w Londynie) – najdłużej żyjący członek brytyjskiej rodziny królewskiej, ciotka królowej Elżbiety II.

Lady Alice

Urodziła się jako córka Johna Montagu-Douglasa-Scotta, 7. księcia Buccleuch i 9. księcia Queensburry (1864–1935), w prostej linii potomka króla Karola II (ród książąt Buccleuch wywodził się od nieślubnego syna monarchy, księcia Monmouth) i lady Margaret Bridgeman, córki 4. hrabiego Bradford.

Do 12 roku życia przebywała głównie w wiejskich posiadłościach swojej rodziny: Boughton House, Drumlanrig Castle i Bowhill, tam też była początkowo kształcona. W 1913 r. rozpoczęła naukę w szkole West Malvern i przez rok w Paryżu. Od młodości lubiła zajęcia na świeżym powietrzu (głównie narciarstwo), malarstwo oraz przede wszystkim podróże. Była m.in. w Afryce Południowej na ślubie starszej siostry Małgorzaty, w Kenii, gdzie pomagała prowadzić fermę wujowi, oraz w Indiach i Afganistanie, gdzie odwiedzała odbywającego służbę wojskową brata. W 1920 została przedstawiona na dworze królewskim.

Księżna Gloucester

W sierpniu 1935 zaręczyła się z Henrykiem Windsorem, księciem Gloucester, trzecim synem króla Anglii Jerzego V i Marii Teck, córki Franciszka, księcia Teck. Zawarli małżeństwo 6 listopada 1935 w kaplicy Pałacu Buckingham, w skromnej – ze względu na niedawną śmierć ojca panny młodej – uroczystości. Przez krótki czas po ślubie małżonkowie mieszkali w apartamencie w Pałacu Buckingham, następnie przenieśli się do Aldershot, gdzie książę Henryk kończył kursy oficerskie. Wkrótce jednak powrócili do Londynu; w związku ze śmiercią króla Jerzego V i rychłą abdykacją króla Edwarda VIII książę Gloucester pełnił szereg obowiązków reprezentacyjnych przynależnych rodzinie królewskiej. W późniejszych latach księstwo Gloucester mieszkali głównie w londyńskim Pałacu St. James lub w rezydencji Barnwell Manor, w Northamptonshire.

Henryk i Alicja mieli razem dwóch synów:

• Wilhelm Henryk Andrzej Fryderyk Windsor (ur. 18 grudnia 1941, zm. 28 sierpnia 1972)
• Ryszard Aleksander Walter Jerzy Windsor (ur. 26 sierpnia 1944), książę Gloucester

Obowiązki te przypadły także jego żonie: księżna Alicja była m.in. zastępczynią królowej Elżbiety w kierownictwie Korpusu Pielęgniarek (od 1937 r.) i honorowym dowódcą wielu oddziałów wojskowych związanych z rodziną królewską (m.in. Królewskich Szkockich Służb Granicznych i Królewskich Huzarów, w późniejszym okresie także Królewskiego Australijskiego Korpusu Transportowego). W czasie II wojny światowej pracowała dla Czerwonego Krzyża i zakonu joannitów; od 1940 dowodziła Kobiecymi Królewskimi Siłami Powietrznymi (WRAF). W 1945 nadano jej stopień honorowego marszałka lotnictwa.

Księżna Alicja wraz z mężem na australijskim znaczku pocztowym, 1945

W latach 1945–1947 przebywała w Australii, gdzie jej mąż sprawował funkcję gubernatora generalnego. W Australii nadano jej dowództwo Australijskiej Kobiecej Armii Polnej. Jako szefowa WRAF odbywała liczne podróże, była m.in. w Niemczech i Austrii. Towarzyszyła także mężowi w uroczystościach Wspólnoty Brytyjskiej i podróżach prywatnych; m.in. w 1965 po wielu latach ponownie odwiedzili Australię.

Z racji przynależności do rodziny królewskiej księżna Gloucester była honorową przewodniczącą lub patronką szeregu organizacji i instytucji, m.in. Australijskiego Towarzystwa Muzycznego, Towarzystwa Brytyjsko-Australijskiego, Ligi Kobiet Afryki Wschodniej, Towarzystwa Walki ze Stwardnieniem Rozsianym, Królewskiego Towarzystwa Artystów Brytyjskich, Towarzystwa Artstow Szkockich, Towarzystwa Rodzin Żołnierzy, Marynarzy i Lotników, Festiwalu Trzech Chórów w Gloucester, Królewskiego Instytutu Pielęgniarskiego. Otrzymała najwyższe odznaczenia brytyjskie; była damą Orderu Imperialnego Korony Indii (1937), damą Krzyża Wielkiego Orderu Imperium Brytyjskiego (GBE, 1937), damą Krzyża Wielkiego Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego (GCVO, 1948), damą Krzyża Wielkiego Orderu Łaźni (GCB, 1975).

Księżna-wdowa

Książę Henry zmarł 10 czerwca 1974. Po jego śmierci księżna otrzymała od królowej Elżbiety prawo używania tytułu: „Jej Królewska Wysokość księżna Alicja, księżna Gloucester”, dla odróżnienia od nowej księżnej Gloucester, żony księcia Richarda. Od 1994 księżna-wdowa mieszkała w Pałacu Kensington w Londynie (siedzibie książąt Gloucester od lat 70.) wraz z synem, synową i rodziną. W wieku 99 lat, ze względu na stan zdrowia i podeszły wiek ograniczyła do minimum obowiązki publiczne. W grudniu 2001 uroczyście obchodziła 100. rocznicę urodzin, w obecności królowej Elżbiety II, księżniczki Małgorzaty, księcia Walii Karola oraz syna i synowej – odbyła się m.in. specjalna parada Królewskich Szkockich Służb Granicznych, których była przez ponad 60 lat tytularnym dowódcą.

W 1981 opublikowała wspomnienia The Memoirs of Princess Alice, Duchess of Gloucester.

Zmarła w Pałacu Kensington we śnie w wieku prawie 103 lat. Była najdłużej żyjącą członkinią brytyjskiej rodziny królewskiej (żyła rok dłużej niż popularna królowa-matka Elżbieta, zmarła w 2002).