Bokarnea

Bokarnea
	; Bokarnea odgięta
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Rodzaj	bokarnea
	Nazwa systematyczna
	Beaucarnea Lemaire; Ill. Hort. 8 Misc. 57, 59. Oct 1861
	Typ nomenklatoryczny
	B. recurvata Lemaire
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bokarnea (Beaucarnea Lem.) – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych (Asparagaceae). Należy do niego 12^[4]–13^[5] gatunków. Taksony tu zaliczane bywały włączane do szeroko ujmowanego rodzaju nolina Nolina. Rośliny te występują w południowej części Ameryki Północnej na obszarze od północno-wschodniego Meksyku po Nikaraguę na południu^[5]. Rosną głównie na suchych i okresowo wilgotnych siedliskach, zwykle na obszarach górskich^[6], czasem w lasach mgielnych, w których są istotnym siedliskiem dla epifitów (storczykowatych, bromeliowatych i in.)^[7].

Różne gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, zwłaszcza w klimacie ciepłym (źle znoszą mroźne lub deszczowe zimy)^[7]. Najczęściej uprawiana jest bokarnea odgięta B. recurvata, w klimacie chłodnym jako roślina doniczkowa^[4]^[8].

Morfologia

Pokrój: Rośliny wieloletnie o zdrewniałym pniu silnie zgrubiałym powyżej poziomu gruntu, osiągające do 18 m wysokości i zwykle silnie rozgałęzione w górze. Czasem pień skrócony, kulistawy (B. hookeri)^[6].

Liście: Skupione w rozety na końcach pędów, równowąskie, gładkie na brzegach, osiągające do 90 cm długości^[6]^[7].

Kwiaty: Jednopłciowe, zebrane w okazałe wiechy^[6]. Okwiat z listkami na końcach całobrzegimi (bez szczecinek obecnych u Nolina). Zalążnia górna, jednokomorowa^[6].

Owoce: Suche skrzydlaki z pojedynczym nasionem i trzema skrzydełkami^[6].

Systematyka

Rodzaj z rodziny szparagowatych Asparagaceae reprezentujący podrodzinę Nolinoideae Burnett, a w jej obrębie plemię Nolineae S. Watson^[2] (tworzy je wspólnie z rodzajami nolina Nolina i Dasylirion)^[6]. Plemię to w niektórych ujęciach było wyodrębniane jako rodzina Nolinaceae Nakai^[2]^[6].

W wąskim ujęciu tego rodzaju, przed 2014 rokiem bywał wyodrębniany z niego rodzaj Calibanus, do którego przenoszony był Beaucarnea hookeri (jako Calibanus caespitosus^[6]^[4] lub C. hookeri), ale analizy molekularne wykazały zagnieżdżenie tego taksonu wewnątrz Beaucarnea^[9]

Wykaz gatunków (nazwy zweryfikowane według Plants of the World Online)^[5]

Beaucarnea compacta L.Hern. & Zamudio
Beaucarnea glassiana (L.Hern. & Zamudio) V.Rojas-Piña
Beaucarnea goldmanii Rose
Beaucarnea gracilis Lem.
Beaucarnea guatemalensis Rose
Beaucarnea hiriartiae L.Hern.
Beaucarnea hookeri (Lem.) Baker
Beaucarnea olsonii V.Rojas-Piña & L.O.Alvarado
Beaucarnea pliabilis (Baker) Rose
Beaucarnea purpusii Rose
Beaucarnea recurvata (K.Koch & Fintelm.) Lem. – bokarnea odgięta
Beaucarnea sanctomariana L.Hern.
Beaucarnea stricta (K.Koch & Fintelm.) Lem.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-12-10] (ang.).
↑ ^a ^b Beaucarnea. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-12-10].
↑ ^a ^b ^c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 104, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c Beaucarnea Lem.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2019-12-10].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ K.Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. III. Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin, Heidelberg: Springer, 1998, s. 395-396.
↑ ^a ^b ^c Fred Dortort: Guide to Succulent Plants of the World. Portland: Timber Press, 2017, s. 312. ISBN 978-0-88192-995-9.
↑ Małgorzata Augustyn: Rośliny pokojowe. Poznań: Wydawnictwo Publicat, 2006, s. 69. ISBN 978-83-245-0950-8.
↑ Rojas, Vanessa & Olson, Mark & Alvarado-Cardenas, Leonardo & Eguiarte, Luís. Molecular phylogenetics and morphology of Beaucarnea (Ruscaceae) as distinct from Nolina, and the submersion of Calibanus into Beaucarnea. „Taxon”. 63, 2014. DOI: 10.12705/636.31.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-12-10] (ang.).

[ing-3] Beaucarnea. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-12-10].

[mabb-4] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 104, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[pow-5] Beaucarnea Lem.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2019-12-10].

[kubitzki-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ K.Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. III. Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin, Heidelberg: Springer, 1998, s. 395-396.

[fred-7] Fred Dortort: Guide to Succulent Plants of the World. Portland: Timber Press, 2017, s. 312. ISBN 978-0-88192-995-9.

[augustyn-8] Małgorzata Augustyn: Rośliny pokojowe. Poznań: Wydawnictwo Publicat, 2006, s. 69. ISBN 978-83-245-0950-8.

[9] Rojas, Vanessa & Olson, Mark & Alvarado-Cardenas, Leonardo & Eguiarte, Luís. Molecular phylogenetics and morphology of Beaucarnea (Ruscaceae) as distinct from Nolina, and the submersion of Calibanus into Beaucarnea. „Taxon”. 63, 2014. DOI: 10.12705/636.31.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]