Chryzoberyl
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
tlenek glinu i berylu (BeAl2O4) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
8,5 |
| Przełam |
muszlowy |
| Łupliwość |
wyraźna |
| Układ krystalograficzny |
rombowy |
| Gęstość |
3,68–3,78 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
żółty w odcieniach, też: żółtozielony, szary, brązowy, niebieskozielony, zielony, czerwony, fioletowy, rzadko jasnoniebieski albo bezbarwny |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
szklisty, tłusty |
Chryzoberyl – rzadki minerał z gromady tlenków. Nazwa minerału wywodzi się od greckich słów chrysos – złoto oraz beryllos – beryl.
Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Odmiany:
- aleksandryt – odznacza się wyjątkową wśród minerałów własnością zmiany barwy
- cymofan – kocie oko; charakteryzuje się falistym odblaskiem.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Stanowi składnik pegmatytów. Często współwystępuje z berylem, turmalinem, granatem, spinelem, skaleniem, kwarcem, topazem, andaluzytem.
Miejsca występowania: Sri Lanka – (odmiany ciemnooliwkowozielone) Matara, Ratnapura; Madagaskar, Rosja – (odmiany niebieskawe) okolice Czelabińska i Jekaterynburga, w Górach Ilmeńskich; USA – Connecticut, Kolorado, Maine, Dakota Południowa; Brazylia – Minas Gerais, Minas Novos (odmiany cytrynowożółte i jasnozielone); Indie, Birma – (odmiany bezbarwne), Australia, RPA, Kanada, Włochy, Norwegia.
W Polsce – został stwierdzony na Dolnym Śląsku w druzach pegmatytowych w okolicach Strzegomia.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- wysoko ceniony w jubilerstwie kamienie szlachetne – wadą kamieni o szlifie brylantowym jest niska dyspersja (czyli brak "ognia").
- kamień poszukiwany przez kolekcjonerów.
- największy znaleziony kryształ ważył 8 kg (Brazylia 1828 r.)
- Najpiękniejszy okaz chryzoberylu zwany chryzoberylem Hope'a znajduje się w British Museum.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Leksykon Przyrodniczy. Minerały i kamienie szlachetne. Horyzont, 2002.
- Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
- N. Sobczak: Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych. Alfa, 1986.
- C. Hall: Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne. Wiedza i Życie, 1996.
- W. Schumann: Kamienie szlachetne i ozdobne. Alma-Press, 2004.