Diana (mitologia)
| bogini łowów, przyrody (świata roślinnego i zwierzęcego, gór, lasów, gajów, źródeł leczniczych), płodności, Księżyca (lub światła księżycowego) | |
 Diana z Wersalu, kopia rzymska na podstawie oryginału greckiego z brązu, Luwr, Paryż | |
| Występowanie | |
|---|---|
| Atrybuty |
łuk, kołczan ze strzałami, półksiężyc |
| Teren kultu | |
| Odpowiednik |
Artemida (grecki) |
Diana (łac. Diana, gr. Ἄρτεμις Artemis) – bogini łowów, przyrody (świata roślinnego i zwierzęcego, gór, lasów, gajów, źródeł leczniczych), płodności, Księżyca (lub światła księżycowego) w mitologii rzymskiej[1].
Pierwotnie była italską boginią wszelkiego życia na ziemi[2], nosiła przydomek Genitalis (Pomocna, przy porodzie)[3]. W VI wieku p.n.e. została utożsamiona z grecką Artemidą[1][4].
W sztuce starożytnego Rzymu najczęściej przedstawiano ją na wzór Artemidy, w krótkim chitonie, z łukiem i kołczanem ze strzałami, z półksiężycem.
Początkowo miejscem kultu Diany były gaje, później świątynia na Awentynie zbudowana przez Serwiusza Tuliusza. Specjalnym rodzajem kultu była obdarzana Diana w gaju pod Arycją (staroż. Aricia, ob. La Riccia), gdzie za pomocą wody z miejscowych źródeł kapłani leczyli chorych.
Jan Długosz w swojej kronice utożsamił rzymską Dianę ze staropolską Dziewanną[5][6][7][8].
Pomniki
[edytuj | edytuj kod]W Polsce
[edytuj | edytuj kod]
We Wrocławiu, w parku Szczytnickim znajduje się pomnik Diany z dwoma towarzyszącymi ogarami polskimi[9], kopia pomnika zaginionego w 1945 r. W Parku Miejskim w Prudniku znajduje się pomnik Diany wzorowany na Dianie z Wersalu[10].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- bóstwa lunarne
- Diana – imię żeńskie
- Hekate
- kult lunarny
- Luna
- Rex Nemorensis
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 102. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
- ↑ Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 189. ISBN 83-01-03529-3.
- ↑ Horacy, Pieśń na Stulecie 16, przyp. 16, Dzieła wszystkie, t. 1, opr. Oktawiusz Jurewicz, Wrocław 1986, s. 374.
- ↑ Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 73. ISBN 83-04-04673-3.
- ↑ Jerzy Strzelczyk: Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 1998, s. 68. ISBN 83-7120-688-7.
- ↑ Jan Długosz: Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego.
- ↑ Marek Cetwiński: Herby, legendy, dawne mity. KAW, 1989, s. 62. ISBN 83-03-01809-4.
- ↑ Włodzimierz Szafrański: Pradzieje religii w Polsce. Warszawa: Iskry, 1979, s. 361-362. ISBN 83-207-0035-3.
- ↑ Wrocław: Pomnik Diany już stoi w parku Szczytnickim (ZDJĘCIA) [online], Gazetawroclawska.pl [dostęp 2016-05-03].
- ↑ Andrzej Dereń, Prudnik: Posąg Diany wrócił do parku [online], tygodnikprudnicki.pl, 18 maja 2011 [dostęp 2021-12-21].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Diana. mythindex.com. [dostęp 2011-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-21)]. (ang.).
- William Smith: Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, 1867, T. 1, s. 1000: Diana. ancientlibrary.com. [dostęp 2011-05-19]. (ang.).
