Duszanbe

Duszanbe
Душанбе
دوشنبه
	; Pałac prezydencki w Duszanbe
	Herb
Państwo	Tadżykistan
Wilajet	Rejony Administrowane Centralnie
Burmistrz	Rustam Emomali
Powierzchnia	126,6 km²
Wysokość	706 m n.p.m.
Populacja (2019); • liczba ludności; • gęstość	; 846 400; 6685,6 os./km²
Nr kierunkowy	+992 37
Kod pocztowy	734 000
Tablice rejestracyjne	01TJ
	Położenie na mapie Tadżykistanu Duszanbe
	38°33′N 68°48′E/38,550000 68,800000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Duszanbe (ros., tadż. Душанбе, w latach 1924–1929 Duszambe, w latach 1929–1961 Stalinabad) – stolica i największe miasto Tadżykistanu, położone u zbiegu rzek Warzob i Kofarnihon. W 2019 roku miasto zamieszkiwało 846 400 osób.

Historia

Miasto zostało założone w 1924 roku jako Duszambe. W 1929 roku uzyskało połączenie kolejowe do Taszkentu i zostało stolicą nowo utworzonej Tadżyckiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Nazwę Duszanbe nadano 10 listopada 1961 roku (wcześniej miasto nosiło nazwę Stalinabad – „Miasto Stalina”). Nazwa Duszanbe w języku tadżyckim oznacza „poniedziałek”, ponieważ miasto znane jest do dziś ze swych poniedziałkowych bazarów. Od 1991 roku Duszanbe stało się stolicą niepodległego Tadżykistanu. W 2006 roku wyburzono synagogę, aby zrobić miejsce do budowy nowego pałacu prezydenckiego. We wrześniu 2015 roku przez miasto przetoczyły się zamieszki oraz próba wszczęcia antyrządowej rebelii przez lokalne ugrupowania powiązane z islamskimi terrorystami^[3].

Geografia

Duszanbe leży u zbiegu rzek Warzob i Kofarnihon. Od północy i wschodu miasto otacza pasmo górskie Gissar, których szczyty mogą sięgać nawet 4000 m n.p.m., natomiast od południa Duszanbe jest otoczone przez góry: Babatag, Aktau, Rangontau, Karatau, które osiągają wysokość 1700 m n.p.m.^[4] Do lat 60. XX wieku, Duszanbe znajdowało się na lewym brzegu rzeki Varzob, jednak później zaczęło się rozbudowywać na prawym brzegu. Miasto jest położone na obszarze zagrożonym trzęsieniem ziemi. W ciągu ostatnich 100 lat, na tych terenach było wiele trzęsień ziemi o magnitudzie 5-6. Jednym z nich było trzęsienie ziemi Khait w 1949 roku^[5].

Dzielnice

Duszanbe dzieli się na cztery dzielnice^[6].

Nauka i oświata

Duszanbe jest najważniejszym ośrodkiem naukowym w Tadżykistanie. Tu swoją główną siedzibę mają Akademia Nauk Tadżykistanu i 17 instytutów naukowo-badawczych. W Duszanbe znajduje się także 17 uczelni wyższych, np.: