Efekt Streisand
Efekt Streisand – rodzaj internetowego zjawiska, w którym na skutek prób cenzurowania lub usuwania pewnych informacji (plików, zdjęć czy całych stron internetowych) dochodzi w krótkim czasie do rozpowszechnienia ich wśród szerokiej grupy odbiorców, np. poprzez stosowanie tzw. mirrorów bądź poprzez sieci peer-to-peer.
Rozgłos towarzyszący poszukiwaniu takiej, choćby błahej, informacji wpływa na wrażenie zwiększania się jej „wartości” dla potencjalnych odbiorców, co w efekcie przekłada się na wzrost jej popularności.
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Nazwa tego zjawiska wiąże się ze sprawą z 2003, kiedy Barbra Streisand pozwała fotografa Kennetha Adelmana o naruszenie prywatności za umieszczenie zdjęcia lotniczego jej domu w publicznie wystawionej kolekcji, za co zażądała 50 milionów dolarów odszkodowania[1]. Sąd odrzucił pozew, a Streisand musiała opłacić koszty sądowe wynoszące 177 tysięcy dolarów[2]. Kolekcję Adelmana stanowiło 12 tysięcy zdjęć wybrzeża Kalifornii, które miały dokumentować jego postępującą erozję.
Przykłady
[edytuj | edytuj kod]- W 2007 użytkownik serwisu Digg odkrył, że wszystkie odtwarzacze HD DVD z cyfrowym systemem ochrony praw autorskich AACS posiadały system zabezpieczeń, który mógł być złamany przez wprowadzenie ciągu znanego jako 09 F9[3]. Przedstawiciele przemysłu muzycznego próbowali zablokować klucz AACS, usuwając artykuł na Digg (gdzie po raz pierwszy został odkryty). Usunięcie artykułu wywołało gorące dyskusje i rozprzestrzeniło informacje o kodzie.
- W lutym 2009 opublikowano w internecie film z rozmową Kamila Durczoka, w którym prezenter Faktów używa wulgarnych słów. Telewizja TVN bezskutecznie próbowała zabronić rozpowszechniania nagrania, powołując się na prawa autorskie[4].
- W 2013 roku francuska służba specjalna DCRI próbowała usunąć artykuł Station hertzienne militaire de Pierre-sur-Haute opisujący wojskową stację radiową Pierre-Sur-Haute we francuskojęzycznej Wikipedii. DCRI wpłynęło na administratora francuskojęzycznej Wikipedii Rémiego Mathisa, aby usunął artykuł. Niemal natychmiastowo artykuł został przywrócony przez innego wikipedystę ze Szwajcarii[5]. W wyniku sporu artykuł stał się najczęściej czytanym artykułem na francuskojęzycznej Wikipedii, a w czasie jednego weekendu uzyskał ponad 120 000 wyświetleń[6]. Został również przetłumaczony na wiele innych języków[7].
- Pod koniec 2017 roku do Internetu wpłynęło nagranie przerabiające utwór Golec uOrkiestra „Ściernisco”. Zespół prawny braci Golec nieskutecznie podjął próby usunięcia nagrania w sieci, co przyczyniło się do szerzenia nienawiści wobec braci Golec[8].
- W czerwcu 2024 roku Jakub Biel opublikował film, w którym opowiada o piśmie od firmy Biedronka[9]. Prawnicy sieci wezwali Biela do niezwłocznego usunięcia z internetu satyrycznej grafiki zawierającej logotyp oraz hasło "Biedronka - więcej palet w alejkach, niż otwartych kas". Kreacja była częścią autorskiej serii "Szczere marki", która pokazywała nieistniejące reklamy firm[10]. Próba cenzury prawem autorskim spotkała się ze sprzeciwem, a temat stał się viralem i w samych mediach osiągnął 3,2 mln zasięgu[11]. Dodatkowo sprawa była omawiana w mediach społecznościowych, na streamach czy kanałach commentary na YouTube[12]. Temat w formie real-time marketingu wykorzystała konkurencyjna firma Lidl, która opublikowała kreację sugerującą, że Jakub robi zakupy właśnie w niemieckiej sieci[13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ The Streisand Effect. 5 listopada 2007. (ang.).
- ↑ Bartosz Godziński: Próby cenzurowania internetu kończą się zwykle źle. "Efekt Streisand" dopadł niejedną gwiazdę. NaTemat, 2023-01-08. [dostęp 2024-06-22].
- ↑ 09 F9 11 02 9D 74 E3 5B D8 41 56 C5 63 56 88 C0, „Know Your Meme” [dostęp 2016-12-31].
- ↑ Durczok klnie – wideo wyciekło z TVN. Burza w sieci. gazeta.pl, 14 lutego 2009. [dostęp 2009-11-28].
- ↑ La DCRI accusée d'avoir illégalement forcé la suppression d'un article de Wikipédia, „Le Monde.fr”, 6 kwietnia 2013 [dostęp 2023-01-07] (fr.).
- ↑ Wikipedia article traffic statistics [online], web.archive.org, 14 kwietnia 2013 [dostęp 2023-01-07] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-14].
- ↑ Megan Geuss, Wikipedia editor allegedly forced by French intelligence to delete “classified” entry [online], Ars Technica, 6 kwietnia 2013 [dostęp 2023-01-07] (ang.).
- ↑ Bracia Golec oburzyli się na przeróbkę swojej piosenki. Chyba dawno nie byli w internecie. WPROST.pl, 2017-12-05. [dostęp 2017-12-31].
- ↑ BIEDRONKA CHCE, ŻEBYM USUNĄŁ MEMA Z INTERNETU. Jakub Biel 2024-06-13. [dostęp 2024-07-09].
- ↑ l, Szczere marki - co gdyby firmy mówiły prawdę? [online], Jakub Biel, 23 maja 2024 [dostęp 2024-07-09] (pol.).
- ↑ Znany marketingowiec, pismo od Biedronki, reakcja Lidla – przepis na sukces w real-time marketingu? [online], www.proto.pl, 21 czerwca 2024 [dostęp 2024-07-09] (pol.).
- ↑ INFLUENCERKA OBURZONA BEZDOMNYM (BUNGEE, MRBEAST, GORDON RAMSEY, BUDDA, ZALEWSKI). Konopskyy 2024-06-19. [dostęp 2024-07-09].
- ↑ Facebook [online], www.facebook.com [dostęp 2024-07-09].
