Eleonora Czartoryska
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Jan Antoni Waldstein |
| Matka |
Anna Waldstein |
| Mąż | |
| Dzieci |
Antonina, Aleksandra, Konstancja, Antoni |
| Odznaczenia | |
| |
Eleonora Monika Czartoryska de domo Waldstein (ur. 12 kwietnia 1710[2], zm. 1798[3]) – księżna, żona kanclerza wielkiego litewskiego Michała Czartoryskiego, dama Krzyża Gwiaździstego[4].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w Pradze[2][5] jako córka Jana Antoniego Waldsteina (Johann Anton von Waldstein) i Anny Waldstein. W 1720 roku zaręczyła się z Michałem Fryderykiem Czartoryskim, a w 1726 wyszła za niego za mąż[6].
Od 1770 do 1790 roku była dziedziczką Radzymina. Wybudowała w Radzyminie pałac[a] otoczony parkiem krajobrazowym. Ufundowała dzwonnicę i wzniesiony w latach 1779–1780 kościół murowany. Oba budynki projektu królewskiego architekta Jana Chrystiana Kamsetzera. Była także fundatorką budynku plebanii[7]. Założyła znajdującą się w pobliżu tego kościoła szkołę elementarną i przytułek[8]. Autorka unikalnego zbioru praw i powinności wobec mieszczan i ich wobec dworu. Wyjednała w 1785 u króla przywilej na odbywanie się jarmarków w Radzyminie[9].
W 1793 (1794) roku wyjechała do dóbr Czartoryskich do Wołczyna na Podolu, a w podróży towarzyszył Daniel Kazimierz Narbutt[10].
Zmarła w 1798 roku i została pochowana w kościele Świętego Krzyża w Warszawie obok swojego męża.
Potomstwo
[edytuj | edytuj kod]Z księciem Michałem Czartoryskim miała razem 3 córki i syna:
- Antonina (1728 - 26 marca 1746, Warszawa), dnia 13 lutego 1744 w Warszawie poślubiła Jerzego Flemminga,
- Konstancja (1729–1749), druga żona Jerzego Flemminga, zmarła na ospę.
- Aleksandra (1730–1798),
- Antoni (zm. 1753).
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pałac rozebrany został w 1870 roku.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Data śmierci
- ↑ a b Royal Ancestry File. [dostęp 2012-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-08)].
- ↑ Biskup chełmsko-lubelski Wojciech Skarszewski napisał list żałobny w związku z jej śmiercią 20 kwietnia 1795 roku, zobacz: Sygnatura Archiwum Archidiecezjalne Lubelskie REP 60A, 170, s. 210-212, a także: [1]
- ↑ Jerzy Sewer Dunin Borkowski, Panie polskie przy dworze rakuskim, Lwów: Księgarnia Seyfartha i Czajkowkiego, 1891, s. 39
- ↑ Waldstein family
- ↑ Danuta Michalec, Aleksandra Ogińska i jej czasy, Siedlce: Muzeum Okręgowe, 1999, ISBN 978-83-911103-6-2 [dostęp 2023-09-26].
- ↑ l, Historia Parafii [online], Parafia Przemieniania Pańskiego - Radzymin [dostęp 2023-09-26] (pol.).
- ↑ Jan Wnuk, Księżna Eleonora Czartoryska - dziedziczka Radzymina, Radzymin: Towarzystwo Przyjaciół Radzymina, 2008, ISBN 978-83-924733-3-6 [dostęp 2023-09-26].
- ↑ Historia. Urząd Miasta i Gminy Radzymin. [dostęp 2016-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ Kazimierz Narbutt. 2007. [dostęp 2012-06-06].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Księżna Eleonora Monika Czartoryska - patronka Zespołu Szkół w Radzyminie. zsradzymin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-19)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Władysław Konopczyński, Michał Fryderyk Czartoryski, w: Polski Słownik Biograficzny, t. IV, Kraków 1938 s. 288-294.
- Jan Wnuk, "Księżna Eleonora Czartoryska - dziedziczka Radzymina", wyd. 2008