H. Bonciu
| |
| Imię i nazwisko |
Bercu Haimovici |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
|
Pensjonat pani Pipersberg | |
H. Bonciu – pseudonim artystyczny rumuńskiego oraz mołdawskiego pisarza, poety i tłumacza Bercu Haimovici (ur. 19 maja 1893 w Jassach, zm. 27 kwietnia 1950 w Bukareszcie); czasami pseudonim ten bywa błędnie interpretowany jako skrót od Horia Bonciu lub Haim Bonciu. Inne pseudonimy artysty to: Sigismund Absurdul i Bon-Tșu-Haș[1].
Życie
[edytuj | edytuj kod]H. Bonciu pochodził z rodziny mołdawskich Żydów. Jego ojcem był Carol Haimovici a matką kobieta o imieniu Ghizelei. W latach 1913–1914 studiował w Berlinie filologię, nauk jednak nie dokończył. Tuż przed I wojną światową a także po jej zakończeniu odwiedzał w Berlinie oraz w Wiedniu awangardowe kręgi artystyczne, zwłaszcza ekspresjonistyczne. Około 1923 roku powrócił do Rumunii. Podczas wojny został w 1916 roku powołany do armii i wysłany na front. Ze służby wojskowej był zwolniony w 1918. H. Bonciu współpracował z wieloma rumuńskimi czasopismami, m.in.: "Viitorul", "Scena", "Rampa", "Adevărul literar și artistic". Podobnie jak inni pisarze: Mircea Eliade, Geo Bogza, Mihail Sebastian i Tudor Arghezi został w Rumunii oskarżony z "robienia pornografii". Proces prasowy, który odbył się w 1937 roku (w czasach gdy w Rumunii rządy sprawowała królewska dyktatura), zakończył się dzięki wstawiennictwu Eugena Lovinescu szczęśliwie dla H. Boncia[2].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]H. Bonciu należy do największych eksperymentatorów w prozie rumuńskiej lat 30. Największy wpływ na twórczość H. Boncia wywarły dzieła Oscara Wilde’a, Charlesa Baudelaire’a, Fiodora Dostojewskiego, a z rumuńskich pisarzy Ilarie Voronci[3]. Swoją tendencję do burzenia wszelkich tabu społecznych i estetycznych przejawił szczególnie mocno w powieściach: "Bagaż... Dziwne, podwójne życie człowieka klęczącego" (rum. Bagaj... Strania, dubla existență a unui om în patru labe, 1934) oraz "Pensjonat pani Pipersberg" (rum. Pensiunea doamnei Pipersberg, 1938), w których bogata ekspresyjność zostaje połączona z naturalistycznym ujęciem surowej rzeczywistości, subtelna liryczność z wyszukiwaniem obleśności, autoperswazja z karykaturą. Tomy poezji "Beczka i przewidzenia" (rum. Lada cu năluci, 1932), "Ja i Orient" (rum. Eu și Orientul, 1933), "Brom" (1939) i "Requiem" (1945) są napisane w duchu "Pieśni z szubienicy" Christiana Morgensterna. H. Bonciu przekładał na język rumuński dzieła z literatury austriackiej, niemieckiej i szwajcarskiej[4].
Dzieła
[edytuj | edytuj kod]- 1932 – Lada cu năluci (Bukareszt).
- 1933 – Eu și Orientul (Bukareszt).
- 1933 – Poemele către Ead (Bukareszt).
- 1934 – Bagaj... Strania, dubla existență a unui om în patru labe (Bukareszt: Editura librăriei “Universala” Alcalay & Co.).
- 1936 – Pensiunea doamnei Pipersberg (Bukareszt: Editura librăriei “Universala” Alcalay & Co.).
- 1939 – Brom (Bukareszt).
- 1945 – Reqviem (Bukareszt).
Wydania pośmiertne
[edytuj | edytuj kod]- 1984 – Pensiunea doamnei Pipersberg (Kluż: Editura "Dacia", 198 str.). Do tego wydania została także załączona powieść Bagaż... Wstęp do publikacji napisała Mioara Apolzan.
- 2005 – Bagaj... Pensiunea doamnei Pipersberg (Bukareszt: POLIROM, 233 str.). Wstęp do publikacji, pdt. Sigismund Absurdul. Viața și opera napisała Adriana Babeți.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Babeți, Adriana: Sigismund Absurdul. Viața și opera – wstęp do trzeciego wydania Bagażu i Pensionatu pani Pipersberg (Bukareszt: POLIROM, 2005, strona 6).
- ↑ Sasu, Aurel i Simuț, Ion: Bonciu H.[aimovici], w: Dicționarul Biografic al Literaturii Române (Pitești: PARARELA 45, 2006, tom I (A-L), strona 192).
- ↑ Apolzan, Mioara: Prefață – wstęp do drugiego wydania Pensjonatu pani Pipersberg (Kluż: Editura "Dacia", 1984, strona 5).
- ↑ Našinec, Jiří: Haim Bonciu, w: Slovník Spisovatelů rumunských (Praga: Nakladatelství Libri, 2001, strona 58).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Apolzan, Mioara: Prefață – wstęp do drugiego wydania Pensionatu pani Pipersberg (Kluż: Editura "Dacia", 1984, str. 5-23).
- Babeți, Adriana: Sigismund Absurdul. Viața și opera – wstęp do trzeciego wydania Bagażu i Pensionatu pani Pipersberg (Bukareszt: POLIROM, 2005, str. 5-37).
- Călinescu, George: Istoria literaturii române de la origini pînă în prezent (Bukareszt: Fundația Regală pentru Literatură și artă, 1941, str. 815-816, 922).
- Našinec, Jiří: Haim Bonciu, w: Slovník Spisovatelů rumunských (Praga: Nakladatelství Libri, 2001, str. 58).
- Sasu, Aurel i Simuț, Ion: Bonciu H.[aimovici], w: Dicționarul Biografic al Literaturii Române (Pitești: PARARELA 45, 2006, tom I (A-L), str. 192-193).
- Teutișan, Călin: hasło Pensiunea doamnei Pipersberg, w: Dicționar Analitic de Opere Literare Românești (Kluż: Casa Cărții de Știință, 2002, tom 3, Litery "M-P", str. 322-324).