Klirens

Klirens (współczynnik oczyszczania) – objętość osocza całkowicie oczyszczonego z danej substancji w jednostce czasu. Wyraża sprawność, z jaką osocze zostaje oczyszczone z danej substancji. Klirens danej substancji obliczamy ze wzoru:

$Cx={\frac {D}{P}}$

gdzie:

$C_{x}$ – klirens danej substancji (jednostka objętości/jednostkę czasu)

$D$ – ładunek danej substancji usunięty z osocza w przyjętej jednostce czasu (jednostka miary ilości danej substancji)

$P$ – stężenie danej substancji w osoczu (ta sama jednostka miary ilości danej substancji jak wyżej/ta sama jednostka objętości).

Stosuje się najczęściej do diagnozowania pracy nerek (klirens kreatyniny, klirens inuliny), rzadziej szybkości eliminacji substancji przez wątrobę lub nerki.

Przykładowo, obliczając klirens kreatyniny w mililitrach na minutę, przyjmijmy:

$U$ – stężenie danej substancji w moczu [mg/ml]

$V$ – wielkość diurezy minutowej [ml/min]

Wówczas:

$D=U\cdot V.$

Wprowadzając pozostałą zmienną:

$P$ – stężenie danej substancji w osoczu [mg/ml]

i podstawiając do ogólnego wzoru, otrzymamy:

$C_{x}={\frac {U\cdot V}{P}}$

gdzie:

$C_{x}$ – klirens danej substancji [ml/min].

Najczęściej stosowanymi substancjami do określania klirensu nerkowego są: inulina, kwas paraaminohipurowy, mocznik, kreatynina, mannitol, sorbitol, witamina B₁₂ znakowana kobaltem radioaktywnym.

Do oznaczania szybkości przesączania kłębuszkowego najlepszym narzędziem jest klirens inuliny; w praktyce zwykle wystarczający jest klirens kreatyniny.

Do oznaczania nerkowego przepływu osocza używa się kwasu paraaminohipurowego, który ulega stuprocentowej sekrecji w kanaliku nerkowym.

Do oznaczania skuteczności dializ stosuje się tygodniowy klirens mocznika.

Bibliografia

• Tadeusz Krzymowski, Jadwiga Przała: Fizjologia zwierząt: podręcznik dla studentów wydziałów medycyny weterynaryjnej, wydziałów biologii i hodowli zwierząt akademii rolniczych i uniwersytetów: praca zbiorowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2005, s. 604–606. ISBN 83-09-01792-8.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.