Maria Orsetti
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Odznaczenia | |
| |
Maria Paulina Orsetti, pseudonim Edward Godwin, kryptonim M. O., E. G. (ur. 22 czerwca 1880 w Świerżach, zm. 27 maja 1957 w Warszawie) – pionierka ruchu spółdzielczego, teoretyczka spółdzielczości, anarchistka, doktor nauk społecznych, współzałożycielka Ligi Kooperatystek w Polsce.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w zamożnej rodzinie ziemiańskiej, była córką Teodora i Marii z Jełowickich. Pierwsze jej prace drukowane dotyczyły czytelnictwa. Zetknąwszy się w czasie studiów za granicą z belgijskim i angielskim ruchem spółdzielczym stała się jego gorącą rzeczniczką, starając się przenosić doświadczenia tego ruchu na grunt polski. W 1916, wraz z Janem Hemplem, Marią Dąbrowską, Bolesławem Bierutem i innymi, działała w zarządzie Wydziału Społeczno-Wychowawczego Lubelskiej Spółdzielni Spożywców. W 1917 Orsetti przeniosła się do Warszawy, gdzie Warszawski Związek Stowarzyszeń Spożywczych powierzył jej redakcję czasopisma Społem. Wraz z Janem Hemplem i Antoniną Sokolicz była inicjatorką i współzałożycielką księgarni antykwarsko-wydawniczej, pod nazwą (od grudnia 1918) Stowarzyszenia Spółdzielczego "Książka". Obok prac z zakresu spółdzielczości wydawnictwo to drukowało i kupowało nakłady literatury lewicowej, m.in. prace Marksa, Engelsa i Kropotkina. Do jesieni 1921 Orsetti była oficjalną kierowniczką i członkiem zarządu "Książki". Była autorką kilkunastu broszur głównie popularyzujących spółdzielczość, ale również przybliżających sylwetki działaczy socjalistycznych i anarchistycznych. W przekładzie Orsetti i jej opracowaniu ukazały się trzy prace Kropotkina: Państwo i jego rola historyczna, Zdobycie Chleba i Spólnictwo a socjalizm wolnościowy. Część swoich publikacji i tłumaczeń podpisywała pseudonimem Edward Godwin.
Była odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i odznaką Zasłużonego Działacza Spółdzielczości. Pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 153-3-1)[1].
Bibliografia prac Marii Orsetti
[edytuj | edytuj kod]- Nowa metoda organizacji czytelnictwa. W: Praca oświatowa, jej zadania, metody, organizacja. Kraków: nakładem Michała Arcta, 1913.
- Tajemnice tkaczy rochdalskich. Warszawa: 1914.
- Przedwojenne obrazki z belgijskiego życia spółdzielczego. Warszawa: Wyd. Zw. Spółdz. Spoż. RP, 1918.
- Socjalistyczne kooperatywy belgijskie. Warszawa: Wyd. Zw. Rob. Stow. Spółdz., 1918.
- Co zdziałały duńskie stowarzyszenia spółdzielcze?. Warszawa: "Książka", 1921.
- Robert Owen: wielki przyjaciel ludzkości: 1771-1858. Warszawa: Wyd. Zw. Spółdz. Spoż. RP, 1926.
- Karol Fourier: apostoł pracy radosnej. Warszawa: Wyd. Zw. Spółdz. Spoż. RP, 1927.
- Piotr Kropotkin 1842-1921. Warszawa: Wyd. Zw. Spółdz. Spoż. RP, 1928.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MARIA ORSETTI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31].