Monrovia

Monrovia
	; Broad Street w centrum miasta
	Flaga
Państwo	Liberia
Hrabstwo	Montserrado
Dystrykt	Greater Monrovia
Prawa miejskie	1886
Burmistrz	Mary Broh
Populacja (2012); • liczba ludności	; 1 118 264
	Położenie na mapie Liberii Monrovia
	6°19′48″N 10°48′05″W/6,330000 -10,801389
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach

Monrovia (dawne spolszczenie: Monrowia) – największe miasto i stolica Liberii. Położone u ujścia rzeki St. Paul do Oceanu Atlantyckiego (Wybrzeże Pieprzowe). Okręg stołeczny liczy sobie ponad milion mieszkańców, czyli 29% populacji całej Liberii, według spisu ludności z 2008 roku^[2].

Założone w 1822 roku przez Amerykańskie Towarzystwo Kolonizacyjne, które sprowadziło tu wyzwolonych niewolników ze Stanów Zjednoczonych oraz Brytyjskich Indii Zachodnich. Nazwane na cześć ówczesnego prezydenta Stanów Zjednoczonych Jamesa Monroe'a. Przez dalszą część XIX wieku do miasta napłynęli liczni byli niewolnicy, głównie ze Stanów Zjednoczonych.

W roku 1961 w Monrovii miały miejsce obrady państw afrykańskich zgromadzonych w tzw. Grupie Monrovia. W latach 90. XX wieku w Liberii trwała wojna domowa, co spowodowało poważne zaburzenia w funkcjonowaniu miasta.

Monrovia stanowi administracyjne, handlowe i finansowe centrum Liberii. Położenie nad Oceanem Atlantyckim u ujścia rzeki St. Paul czyni je ważnym portem Afryki. Infrastruktura portowa została rozbudowana przez Amerykanów podczas II wojny światowej. Najważniejsze produkty wywożone z portu w Monrovii to lateks i rudy żelaza. Na terenie portu, obok cementowni, rafinerii ropy naftowej oraz zakładów produkujących na potrzeby przemysłu spożywczego, chemicznego czy budownictwa, znajdują się także rozległe tereny składowe oraz stocznie remontowe.

Historia

Teren, na którym później powstała Monrovia został nazwany przez portugalskich żeglarzy przylądkiem Mesurado w latach 60. XVI wieku. Niecałe 300 lat później, w 1821 roku do brzegów Sherbro Island przybił statek Amerykańskiego Towarzystwa Kolonizacyjnego, wiozący wyzwolonych czarnoskórych niewolników ze Stanów Zjednoczonych. Ich celem było założenie samowystarczalnej kolonii, podobnej do tej jaka powstała kilkadziesiąt kilometrów dalej we Freetown. Przedsięwzięcie miało opłakane skutki – wielu osadników zmarło. Rok później przybył kolejny statek, ratując pozostałych i zabierając ich na przylądek Mesurado. Tam też założona zostaje osada Christopolis. W 1824 roku jej nazwę zmieniono na Monrovia, na cześć prezydenta USA Jamesa Monroego, zagorzałego zwolennika utworzenia kolonii^[3].

W 1845 roku Monrovia była gospodarzem konwentu konstytucyjnego zorganizowanego przez Towarzystwo – wówczas spisany został dokument, która dwa lata później stał się konstytucją niepodległej Republiki Liberii^[4].

U początków XX wieku miasto zostało podzielone na dwie części: Monrovię właściwą, architektonicznie przypominająca południowe stany USA, zamieszkałą przez Amerykanoliberyjczyków oraz Krutown, zamieszkałe przez autochtoniczną ludność Kru, jak również Bassa i Grebo oraz inne szczepy^[5]. Z 4000 mieszkańców, 2500 należało do pierwszej grupy. Od 1926 tubylcy rozpoczęli migrację do miasta w poszukiwaniu pracy^[5].

W 1979 roku Organizacja Jedności Afrykańskiej zorganizowała w Monrovii konferencję, desygnując na jej przewodniczącego prezydenta Williama Tolberta. Ten ostatni ulepszył budownictwo socjalne oraz zmniejszył o 50% czesne za pobieranie nauki na University of Liberia. W tym samym roku w mieście doszło do protestów i zamieszek.

Miasto zostało poważnie zniszczone podczas pierwszej i drugiej wojny domowej, zwłaszcza w trakcie oblężenia. Wiele budynków zostało zburzonych podczas walk między zwolennikami Samuela Doe’ego oraz Prince’a Johnsona na początku lat 90. Pokłosiem tamtych wydarzeń jest duża populacja bezdomnych dzieci i nastolatków, pozbawionych możliwości pobierania nauk lub bezpośrednio zaangażowanych w konflikt.

W 2002 roku Leymah Gbowee zorganizowała akcję kobiet Liberii na rzecz pokoju – zebrane na targu rybnym kobiety modliły się i śpiewały^[6]. Działalność tego ruchu ułatwiła zakończenie wojny i przyniosła stanowisko głowy państwa dla Ellen Johnson-Sirleaf, pierwszej kobiety-prezydenta w Afryce^[7].

Gospodarka

Gospodarka miasta jest determinowana przez nabrzeże, Freeport of Monrovia. W mieście ma swoją siedzibę także Bank Centralny Liberii.

Zarząd

Większość usług w mieście obsługiwana jest przez Monrovia City Corporation. Niektórzy z byłych burmistrzów:

W. F. Nelson, lata 1870.^[8]
C. T. O. King, służył przez trzy kadencje w latach 1880.^[9]
H. A. Williams, lata 1890.^[10]
Gabriel M. Johnson, lata 1920.^[11]
Nathan C. Ross, 1956-1969^[12]
Ellen Sandimanie, lata 1970.; pierwsza kobieta na tym stanowisku^[13]
Ophelia Hoff Saytumah, 2001–2009

Klimat

Średnia temperatura i opady dla Monrovii
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Rekordy maksymalnej temperatury [°C]	32	33	32	33	34	31	29	30	29	30	32	32	34
Średnie temperatury w dzień [°C]	30	29	31	31	30	27	27	27	27	28	29	30	29
Średnie temperatury w nocy [°C]	23	23	23	23	22	23	22	23	22	22	23	23	23
Rekordy minimalnej temperatury [°C]	13	20	19	16	16	18	16	18	18	19	16	14	13
Opady deszczu [mm]	31	56	97	216	516	973	996	373	744	772	236	130	5140
Źródło: BBC Weather^[14] sierpień 2010

Edukacja

W Monrovii znajdują się dwie znaczące dla kraju szkoły wyższe – państwowy University of Liberia oraz kościelny Cuttington College and Divinity School.

Miasta partnerskie

Przypisy

↑ World Gazetteer.
↑ Statystyki globalne. GeoHive, 2009-07-01. [dostęp 2011-07-05].
↑ Monroe zdawał sobie sprawę, iż wywiezienie wyzwoleńców do Afryki będzie tańsze niż organizowanie dla nich życia w Stanach Zjednoczonych.
↑ Robin Dunn-Marcos, Konia T. Kollehlon, Bernard Ngovo, i Emily Russ (2005) w Liberians: An introduction to their history and culture (Washington: Center for Applied Linguistics) dostępne on-line: [1].
↑ ^a ^b Tiyambe Zeleza, Dickson Eyoh et al., Encyclopedia of Twentieth-Century African History. Books.google.com. ISBN 0-203-98657-1. [dostęp 2011-07-05].
↑ 2009 Peace warrior for Liberia. odemagazine.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-27)]..
↑ CNN, 31 października 2009.
↑ Trustees of Donations for Education in Liberia Records: 1842-1939. Massachusetts Historical Society. [dostęp 2011-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-13)].
↑ Carl Patrick Burrowes: Power and Press Freedom in Liberia, 1830-1970. Africa World, 2004, s. 117. ISBN 1-59221-294-8.
↑ Daniel Alexander Payne: A history of the African Methodist Episcopal church: being a volume supplemental to A history of the African Methodist Episcopal church. Book Concern of the A.M.E. Church, 1922, s. 181.
↑ African Series Introduction: Volume VIII: October 1913--June 1921. [w:] The Marcus Garvey and UNIA Papers Project [on-line]. UCLA. [dostęp 2011-07-05].
↑ Nathan Ross; Was Mayor Of Monrovia. „The Washington Post”, 28 stycznia 2003.
↑ Era Bell Thompson. Liberian Lady Wears Three Hats. „Ebony”, s. 54–62, styczeń 1972.
↑ Average Conditions Monrovia, Liberia. BBC Weather. [dostęp 2009-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-05-15)].

[1] World Gazetteer.

[2] Statystyki globalne. GeoHive, 2009-07-01. [dostęp 2011-07-05].

[3] Monroe zdawał sobie sprawę, iż wywiezienie wyzwoleńców do Afryki będzie tańsze niż organizowanie dla nich życia w Stanach Zjednoczonych.

[4] Robin Dunn-Marcos, Konia T. Kollehlon, Bernard Ngovo, i Emily Russ (2005) w Liberians: An introduction to their history and culture (Washington: Center for Applied Linguistics) dostępne on-line: [1].

[google1-5] Tiyambe Zeleza, Dickson Eyoh et al., Encyclopedia of Twentieth-Century African History. Books.google.com. ISBN 0-203-98657-1. [dostęp 2011-07-05].

[6] 2009 Peace warrior for Liberia. odemagazine.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-27)]..

[7] CNN, 31 października 2009.

[8] Trustees of Donations for Education in Liberia Records: 1842-1939. Massachusetts Historical Society. [dostęp 2011-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-13)].

[9] Carl Patrick Burrowes: Power and Press Freedom in Liberia, 1830-1970. Africa World, 2004, s. 117. ISBN 1-59221-294-8.

[10] Daniel Alexander Payne: A history of the African Methodist Episcopal church: being a volume supplemental to A history of the African Methodist Episcopal church. Book Concern of the A.M.E. Church, 1922, s. 181.

[11] African Series Introduction: Volume VIII: October 1913--June 1921. [w:] The Marcus Garvey and UNIA Papers Project [on-line]. UCLA. [dostęp 2011-07-05].

[12] Nathan Ross; Was Mayor Of Monrovia. „The Washington Post”, 28 stycznia 2003.

[13] Era Bell Thompson. Liberian Lady Wears Three Hats. „Ebony”, s. 54–62, styczeń 1972.

[weather1-14] Average Conditions Monrovia, Liberia. BBC Weather. [dostęp 2009-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-05-15)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]