Obwód charkowski

Obwód charkowski

Харківська область

Obwód
Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Siedziba	Charków
Kod ISO 3166-2	UA-63
Gubernator	Oleg Sinegubow
Powierzchnia	31 415 km²
Populacja (2021) • liczba ludności	2 633 834
Tablice rejestracyjne	AX; KX
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba rejonów	7
Położenie na mapie
Strona internetowa

Obwód charkowski (ukr. Харківська область) – jeden z 24 obwodów Ukrainy. Leży we wschodniej części Ukrainy, od północy graniczy z Rosją, od wschodu z obwodem ługańskim, od południowego wschodu z obwodem donieckim, od południowego zachodu z obwodem dniepropetrowskim, od zachodu z obwodem połtawskim, od północnego zachodu z obwodem sumskim. Obwód zajmuje powierzchnię 31 415 km², co stanowi 5,2% powierzchni Ukrainy.

Obwód charkowski jest trzecim najbardziej zaludnionym obwodem na Ukrainie. Ponad połowa mieszkańców mieszka w stolicy obwodu Charkowie. W stolicy okręgu większość mieszkańców posługuje się językiem rosyjskim, na prowincji natomiast ludność używa dialektu stanowiącego mieszankę języka rosyjskiego i ukraińskiego, zwanego surżyk.

Obwód leży na obszarze Ukrainy Słobodzkiej (północna i środkowa część) i Zaporoża (południowa część).

Historia

Mapa Polski wschodniej oraz Litwy za panowania Witolda i Kazimierza Jagiellończyka

Charków

Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie

Terytorium obwodu zostało zaludnione w późnym paleolicie (10–12 tys. lat temu), lecz archeologowie odkryli na tym terenie ślady człowieka neandertalskiego pochodzące sprzed 80 tys. lat.

W czasach Jagiellonów obszar znajdował się w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1503 Litwa utraciła północno-wschodnią część regionu. Południowo-zachodnia część w 1569 przeszła w granice Korony Królestwa Polskiego. Administracyjnie przynależała do województwa kijowskiego prowincji małopolskiej. Do lat 30. XVII wieku tereny dzisiejszego obwodu charkowskiego były stosunkowo słabo zaludnione. W czasie powstania Chmielnickiego nastąpił znaczny napływ ukraińskich chłopów z obszarów objętych walkami. W 1656 na mocy ugody perejasławskiej, tereny te razem z całą Ukrainą Lewobrzeżną zostały włączone do Rosji. Utratę obszaru przez Polskę zatwierdził traktat Grzymułtowskiego w 1686 r.

Przez kolejne 340 lat obszar był silnie rusyfikowany. W połowie XVIII wieku Charków stał się centrum administracyjnym oraz kulturalnym Imperium Rosyjskiego. W latach 1919–1934 stolica obwodu była jednocześnie stolicą Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Obwód charkowski we współczesnych granicach został utworzony 27 lutego 1932. Obwody charkowski oraz kijowski były najbardziej dotkniętymi rejonami w czasach wielkiego głodu na Ukrainie w latach 30. W latach II wojny światowej o Charków toczyły się cztery ciężkie bitwy.

W 1940 Charków był jednym z miejsc zbrodni katyńskiej. W 2000 r. w Charkowie został otwarty Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu.

Demografia

Skład narodowościowy obwodu w 2001 roku według ukraińskiego spisu powszechnego:

1. Ukraińcy: 2048,7 tys. (70,7%)
2. Rosjanie: 742 tys. (25,6%)
3. Białorusini: 14,7 tys. (0,5%)
4. Żydzi: 11,5 tys. (0,4%)
5. Ormianie: 11,1 tys. (0,4%)
6. Azerowie: 5,6 tys. (0,2%)
7. Gruzini: 4,4 tys. (0,15%)
8. Tatarzy: 4,2 tys. (0,14%)
9. Mołdawianie: 2,5 tys. (0,09%)
10. Wietnamczycy: 2,4 tys. (0,08%)

Największe miasta

1. Charków
2. Łozowa
3. Izium
4. Czuhujew
5. Perwomajski
6. Bałaklija
7. Kupiańsk
8. Merefa
9. Lubotyn