Ostroloty (podrodzina)

Ostroloty
	Artaminae
	Vigors, 1825
	; Przedstawiciel podrodziny – ostrolot ciemny (A. cyanopterus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	ostroloty
Podrodzina	ostroloty
	Typ nomenklatoryczny
	Podrodzina: Artamus Vieillot, 1816</br.Rodzaj: Lanius leucoryn Linnaeus, 1771
Synonimy
	Podrodziny: Artaminae Bonaparte, 1850; Artamidæ Blyth, 1852; Artaminae Sundevall, 1872; Rodzaju: Angroyan Illiger, 1816; Ocypterus Cuvier, 1817; Oxipterus Cuvier, 1817; Leptopteryx Horsfield, 1821; Oxypterus Fleming, 1822; Aratamus J.E. Gray, 1829; Langrayen J.E. Gray, 1829; Leptoterix Bonaparte, 1830; Okypterus Thon, 1832; Ocyptherus Temminck, 1839; Cataphania Gistel, 1848; Oxyptera Gistel, 1848; Artamusete Jardine, 1850; Campbellornis Mathews, 1912; Austrartamus Mathews, 1912; Pseudartamus Mathews, 1912; Micrartamus Mathews, 1912; Oxiptera E.C.S. Baker, 1930;
Rodzaje i gatunki
	Artamus Vieillot, 1816; 11 gatunków – zobacz opis w tekście
	Artamus Vieillot, 1816; 11 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ostroloty^[20] (Artaminae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny ostrolotów (Artamidae).

Zasięg występowania

Podrodzina obejmuje około jedenastu^[21] gatunków, występujących w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej oraz Australazji^[22].

Charakterystyka

Długość ciała 12–21 cm; masa ciała 13–69 g^[23]. Są zazwyczaj ciemno, aksamitnie ubarwione. Odżywiają się owadami, które łapią w locie. Są bardzo dobrymi lotnikami, mają długie trójkątne skrzydła. Należą do nielicznych ptaków wróblowych, które potrafią szybować.

Systematyka

Nazewnictwo

Artamus (Aratamus, Artamusete): gr. αρταμος artamos „rzeźnik, morderca”^[24].
Angroyan: rzeczownik „Angroyen” nadany ostrolotom przez Temmincka w 1807 roku^[25]. Gatunek typowy: Loxia cyanoptera Latham, 1801.
Ocypterus (Oxipterus, Oxypterus, Okypterus, Ocyptherus , Oxyptera, Oxiptera): gr. ωκυπτερος ōkupteros „o szybkim locie”, nieznany ptak, prawdopodobnie ptak drapieżny, op οξυς oxus „ostry”; -πτερος -pteros „-skrzydły”, od πτερον pteron „skrzydło”^[26]. Gatunek typowy: Lanius leucorynchus Linnaeus, 1771.
Leptopteryx (Leptoterix): gr. λεπτος leptos „delikatny, drobny”; πτερυξ pterux, πτερυγος pterugos „pióra”^[27].
Langrayen: etymologia niejasna, być może jakaś rodzima nazwa^[28]. Gatunek typowy: Lanius leucorynchus Linnaeus, 1771.
Cataphania: gr. καταφανεια kataphaneia „oczywisty, widoczny”, od καταφαινω kataphainō „ukazać się, stać się widocznym”, od κατα kata „w związku z, w odniesieniu do”; φαινω phainō „pokazać”^[29].
Campbellornis: Archibald James Campbell (1853–1929), australijski ornitolog; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”^[30]. Gatunek typowy: Ocypterus personatus Gould, 1841.
Austrartamus: łac. australis „południowy”, od auster, austri „południe”; rodzaj Artamus Vieillot, 1816^[31]. Gatunek typowy: Artamus melanops^[g] Gould, 1865.
Pseudartamus: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; rodzaj Artamus Vieillot, 1816^[32]. Gatunek typowy: Loxia cyanoptera Latham, 1801.
Micrartamus: gr. μικρος mikros „mały”; rodzaj Artamus Vieillot, 1816^[33]. Gatunek typowy: Artamus minor Vieillot, 1817.

Podział systematyczny

Do podrodziny zaliczany jest jeden rodzaj z następującymi gatunkami^[20]:

Artamus personatus (Gould, 1841) – ostrolot maskowy
Artamus superciliosus (Gould, 1837) – ostrolot białobrewy
Artamus cyanopterus (Latham, 1801) – ostrolot ciemny
Artamus cinereus Vieillot, 1817 – ostrolot szary
Artamus minor Vieillot, 1817 – ostrolot mały
Artamus maximus A.B. Meyer, 1874 – ostrolot duży
Artamus leucorynchus (Linnaeus, 1771) – ostrolot żałobny
Artamus mentalis Jardine, 1845 – ostrolot białogardły
Artamus insignis P.L. Sclater, 1877 – ostrolot melanezyjski
Artamus monachus Bonaparte, 1850 – ostrolot białogrzbiety
Artamus fuscus Vieillot, 1817 – ostrolot palmowy

Uwagi

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Wariant pisowni Ocypterus Cuvier, 1817.
↑ Nowa nazwa dla Ocypterus Cuvier, 1817 ponieważ Horsfield uważał że jest zajęta przez Ocyptera Latreille, 1804 (Diptera).
↑ Wariant pisowni Ocypterus Cuvier, 1817; młodszy homonim Oxypterus Rafinesque, 1814 (Mammalia).
↑ Wariant pisowni Artamus Vieillot, 1816.
↑ Wariant pisowni Leptopteryx Horsfield, 1821.
↑ Nowa nazwa dla Oxyptera Gistel, 1848 (= Ocypterus Cuvier, 1817) ponieważ Gistel uważał że jest zajęta przez Oxypterum Leach, 1817 (Diptera).
↑ Podgatunek A. cinereus.

Przypisy

↑ N.A. Vigors. Observations on the Natural Affinities that connect the Orders and Families of Birds. „Transactions of the Linnean Society of London”. 14, s. 395–517, 1825. (ang.).
↑ Ch.-L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 343. (łac.).
↑ E. Blyth: Catalogue of the birds in the Museum Asiatic Society. Calcutta: J. Thomas, 1849, s. 199. (ang.).
↑ C.J. Sundevall: Methodi naturalis avium disponendarum tentamen. Försök till fogelklassens naturenliga uppställnung. Stockholm: Samson & Wallin, 1872, s. 21. (szw. • łac.).
↑ J.K.W. Illiger. Tabellarische Ubersicht der Vertheilnung der Vögel über die Erde. „Abhandlungen der physikalischen Klasse der Königlich-Preussischen Akademie der Wissenschaften”. Aus dem Jahren 1812–1813, s. 231, 1816. (niem.).
↑ ^a ^b G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 1. Paris: Chez Déterville, s. 339. (fr.).
↑ T. Horsfield. Systematic Arrangement and Description of Birds from the Island of Java. „Transactions of the Linnean Society of London”. 13 (1), s. 143, 1822. (ang.).
↑ J. Fleming: The philosophy of zoology; or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: A. Constable, 1822, s. 239. (ang.).
↑ Gray 1829 ↓, s. 287.
↑ Gray 1829 ↓, s. 487.
↑ Ch.-L. Bonaparte. Vertebrati ovipari. „Annali di storia naturale”. 4, s. 220, 1830. (wł.).
↑ T.T. Thon T.T., Okypterus, Cuvier (Aves), [w:] J.S. Ersch & J.G. Gruber (redaktorzy), Allgemeine Encyclopädie der Wissenschaften und Künste: in alphabetischer Folge von genannten Schriftstellern, Dritten Section. Zweiter Theil. 2; Odysseis - Olba, Leipzig: F. A. Brockhaus, 1832, s. 367 (niem.).
↑ Tableau Methodique. W: C.J. Temminck: Nouveau recueil de planches coloriées d’oiseaux: pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon. Wyd. 2. Strasbourgh: Chez Legras Imbert et Comp, 1838, s. 108. (fr.).
↑ ^a ^b J.von N.F.X. Gistel: Naturgeschichte des Thierreichs für höhere Schulen. Stuttgart: Hoffmann, 1848, s. x. (niem.).
↑ W. Jardine. Contributions to Ornithology. – Contributions pour l’Ornithologie. „Revue et magasin de zoologie pure et appliquée”. 2^e série. 2, s. 613, 1850. (fr.).
↑ Mathews 1912 ↓, s. 113.
↑ ^a ^b ^c Mathews 1912 ↓, s. 114.
↑ E.Ch.S. Baker: The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Cz. 7: Birds. London: Taylor & Francis, 1930, s. 159. (ang.).
↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 41. (fr.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M.P.M.& M. Kuziemko P. Mielczarek & M.P.M.& M., Podrodzina: Cracticinae Chenu & des Murs, 1853 (1836) – srokacze (wersja: 2022-08-01), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2023-06-16] .
↑ Niektóre podgatunki bywają czasami podnoszone do rangi gatunków
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy), Bristlehead, butcherbirds, woodswallows, Mottled Berryhunter, ioras, cuckooshrikes [online], IOC World Bird List (v13.1) [dostęp 2023-06-16] (ang.).
↑ D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Woodswallows, Bellmagpies, and Allies (Artamidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, Artamus, DOI: 10.2173/bow.artami1.01 [dostęp 2023-06-16] (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Artamus [dostęp 2023-06-16] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Angroyan [dostęp 2023-06-16] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Ocypterus [dostęp 2023-06-17] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Leptopteryx [dostęp 2023-06-17] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Langrayen [dostęp 2023-06-17] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Cataphania [dostęp 2023-06-17] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Campbellornis [dostęp 2023-06-16] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Austrartamus [dostęp 2023-06-16] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Pseudartamus [dostęp 2023-06-16] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Micrartamus [dostęp 2023-06-16] .

Bibliografia

J.E. Gray: The second order of the birds, or the Passeres. W: E. Griffith: The Animal Kingdom: arranged in conformity with its organization. Cz. 6. London: G.B. Whittaker, 1829, s. 261–548. (ang.).
G.M. Mathews. New Generic Names for Australian Birds. „Austral Avian Record”. 1 (5), s. 105–118, 1912. (ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[ocy-7] Wariant pisowni Ocypterus Cuvier, 1817.

[8] Nowa nazwa dla Ocypterus Cuvier, 1817 ponieważ Horsfield uważał że jest zajęta przez Ocyptera Latreille, 1804 (Diptera).

[10] Wariant pisowni Ocypterus Cuvier, 1817; młodszy homonim Oxypterus Rafinesque, 1814 (Mammalia).

[wp-12] Wariant pisowni Artamus Vieillot, 1816.

[15] Wariant pisowni Leptopteryx Horsfield, 1821.

[19] Nowa nazwa dla Oxyptera Gistel, 1848 (= Ocypterus Cuvier, 1817) ponieważ Gistel uważał że jest zajęta przez Oxypterum Leach, 1817 (Diptera).

[a-38] Podgatunek A. cinereus.

[vig-1] N.A. Vigors. Observations on the Natural Affinities that connect the Orders and Families of Birds. „Transactions of the Linnean Society of London”. 14, s. 395–517, 1825. (ang.).

[bon50-2] Ch.-L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 343. (łac.).

[bly-3] E. Blyth: Catalogue of the birds in the Museum Asiatic Society. Calcutta: J. Thomas, 1849, s. 199. (ang.).

[sun-4] C.J. Sundevall: Methodi naturalis avium disponendarum tentamen. Försök till fogelklassens naturenliga uppställnung. Stockholm: Samson & Wallin, 1872, s. 21. (szw. • łac.).

[Illiger-5] J.K.W. Illiger. Tabellarische Ubersicht der Vertheilnung der Vögel über die Erde. „Abhandlungen der physikalischen Klasse der Königlich-Preussischen Akademie der Wissenschaften”. Aus dem Jahren 1812–1813, s. 231, 1816. (niem.).

[cuv-6] G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 1. Paris: Chez Déterville, s. 339. (fr.).

[hor-9] T. Horsfield. Systematic Arrangement and Description of Birds from the Island of Java. „Transactions of the Linnean Society of London”. 13 (1), s. 143, 1822. (ang.).

[fle-11] J. Fleming: The philosophy of zoology; or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: A. Constable, 1822, s. 239. (ang.).

[CITEREFGray1829[https://www.biodiversitylibrary.org/page/33112036_287]-13] Gray 1829 ↓, s. 287.

[CITEREFGray1829[https://www.biodiversitylibrary.org/page/33112276_487]-14] Gray 1829 ↓, s. 487.

[bon30-16] Ch.-L. Bonaparte. Vertebrati ovipari. „Annali di storia naturale”. 4, s. 220, 1830. (wł.).

[thon-17] T.T. Thon T.T., Okypterus, Cuvier (Aves), [w:] J.S. Ersch & J.G. Gruber (redaktorzy), Allgemeine Encyclopädie der Wissenschaften und Künste: in alphabetischer Folge von genannten Schriftstellern, Dritten Section. Zweiter Theil. 2; Odysseis - Olba, Leipzig: F. A. Brockhaus, 1832, s. 367 (niem.).

[tem-18] Tableau Methodique. W: C.J. Temminck: Nouveau recueil de planches coloriées d’oiseaux: pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon. Wyd. 2. Strasbourgh: Chez Legras Imbert et Comp, 1838, s. 108. (fr.).

[gis-20] J.von N.F.X. Gistel: Naturgeschichte des Thierreichs für höhere Schulen. Stuttgart: Hoffmann, 1848, s. x. (niem.).

[jar-21] W. Jardine. Contributions to Ornithology. – Contributions pour l’Ornithologie. „Revue et magasin de zoologie pure et appliquée”. 2^e série. 2, s. 613, 1850. (fr.).

[CITEREFMathews1912[https://biodiversitylibrary.org/item/104096#page/145/mode/1up_113]-22] Mathews 1912 ↓, s. 113.

[CITEREFMathews1912[https://biodiversitylibrary.org/item/104096#page/146/mode/1up_114]-23] Mathews 1912 ↓, s. 114.

[bak-24] E.Ch.S. Baker: The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Cz. 7: Birds. London: Taylor & Francis, 1930, s. 159. (ang.).

[Vieillot-25] L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 41. (fr.).

[mk-26] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M.P.M.& M. Kuziemko P. Mielczarek & M.P.M.& M., Podrodzina: Cracticinae Chenu & des Murs, 1853 (1836) – srokacze (wersja: 2022-08-01), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2023-06-16] .

[27] Niektóre podgatunki bywają czasami podnoszone do rangi gatunków

[ioc-28] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy), Bristlehead, butcherbirds, woodswallows, Mottled Berryhunter, ioras, cuckooshrikes [online], IOC World Bird List (v13.1) [dostęp 2023-06-16] (ang.).

[botw-29] D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Woodswallows, Bellmagpies, and Allies (Artamidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, Artamus, DOI: 10.2173/bow.artami1.01 [dostęp 2023-06-16] (ang.).

[30] The Key to Scientific Names ↓, Artamus [dostęp 2023-06-16] .

[31] The Key to Scientific Names ↓, Angroyan [dostęp 2023-06-16] .

[32] The Key to Scientific Names ↓, Ocypterus [dostęp 2023-06-17] .

[33] The Key to Scientific Names ↓, Leptopteryx [dostęp 2023-06-17] .

[34] The Key to Scientific Names ↓, Langrayen [dostęp 2023-06-17] .

[35] The Key to Scientific Names ↓, Cataphania [dostęp 2023-06-17] .

[36] The Key to Scientific Names ↓, Campbellornis [dostęp 2023-06-16] .

[37] The Key to Scientific Names ↓, Austrartamus [dostęp 2023-06-16] .

[39] The Key to Scientific Names ↓, Pseudartamus [dostęp 2023-06-16] .

[40] The Key to Scientific Names ↓, Micrartamus [dostęp 2023-06-16] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[b]

[7]

[c]

[8]

[d]

[9]

[10]

[e]

[11]

[12]

[13]

[f]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[g]

[32]

[33]