Pływanie (sport)

Pływanie
	Charakterystyka
Rodzaj sportu	sport wodny
	Popularność
Dyscyplina olimpijska	od 1896 roku do dziś
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pływanie – pływanie jako dyscyplina sportu.

Historia pływania

Umiejętność pływania człowiek wykorzystywał w czasach starożytnych, o czym świadczą rysunki sprzed czterech tysięcy lat z Asyrii, Libii i Egiptu. Pierwszy oficjalny konkurs pływacki zorganizowano w Japonii w 1 wieku p.n.e.^[1] (w 35 r. p.n.e.^[2]^[3]).

W 1796 powstał klub pływacki Upsala Simsällskap w Uppsali w Szwecji, który wciąż istnieje i szczyci się tytułem najstarszego klubu pływackiego na świecie^[4].

W 1869 powstało w Londynie towarzystwo pływackie i rozegrano pierwsze zawody. Pływanie jest w programie igrzysk olimpijskich od samego początku (pływanie na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1896). Do igrzysk olimpijskich w Londynie (1908) olimpijczycy pływali na otwartych akwenach – od tej pory zaczęto organizować zawody w krytych pływalniach. Na igrzyskach olimpijskich w Atenach (2004) zawody zostały rozegrane na pływalni otwartej – bez dachu, ponieważ organizatorzy nie zdążyli wybudować go na czas. W 1973 zaczęto organizować mistrzostwa świata w pływaniu. Do konkurencji pływackich należą: pływanie w basenie, pływanie w płetwach, pływanie długodystansowe, rozgrywane na otwartych akwenach, pływanie synchroniczne uprawiane przez kobiety, skoki do wody, które dzielą się na skoki z trampoliny oraz z wieży, podczas których zawodnicy wykonują punktowane figury podczas lotu, oraz piłka wodna.

Zawody pływackie

Osobne artykuły: pływanie na letnich igrzyskach olimpijskich, mistrzostwa świata w pływaniu, mistrzostwa Europy w pływaniu, mistrzostwa świata w pływaniu na krótkim basenie i mistrzostwa Europy w pływaniu na krótkim basenie.

Zawody pływackie odbywają się na pływalniach 50-metrowych (tzw. olimpijskich, ang. long course) i 25-metrowych (ang. short course). Na długich basenach rozgrywa się najważniejsze imprezy pływackie, takie jak: Igrzyska olimpijskie, Mistrzostwa Świata, Mistrzostwa Europy, Igrzyska Wspólnoty Brytyjskiej, Mistrzostwa Pacyfiku i inne tego typu zawody. Mistrzostwa Świata i Mistrzostwa Europy rozgrywane są także na krótkiej pływalni, jednak są to zawody mniej prestiżowe.

Pływalnia olimpijska, na której rozgrywane są zawody, ma wymiary 50 × 25 m, a jej głębokość wynosi minimum 2 m. Ma 10 torów (każdy o szerokości 2,5 m). Temperatura wody podczas zawodów wynosi od 25 °C do 28 °C. Po obu stronach basenu, na ścianach, znajdują się tablice elektroniczne podłączone do automatycznej aparatury pomiaru czasu. Ich dotknięcie skutkuje zarejestrowaniem wyniku końcowego lub międzyczasu.

Jeśli jakieś miasto chciałoby się ubiegać o organizację zawodów rangi globalnej, powinno dysponować kompleksem, na terenie którego m.in. znajdują się przynajmniej dwa baseny o wymiarach olimpijskich (jeden do rywalizacji, drugi do rozgrzewki), a także spełniającym inne warunki narzucone przez międzynarodową organizację pływacką – FINA.

Style pływackie

W pływaniu sportowym wyróżnia się cztery style:

oraz

Konkurencje pływackie

Pływacy rywalizują obecnie w następujących indywidualnych konkurencjach olimpijskich:

50 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
100 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
200 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
400 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
800 m stylem dowolnym kobiet (od 2020 również mężczyzn),
1500 m stylem dowolnym mężczyzn (od 2020 również kobiet),
100 m stylem motylkowym kobiet i mężczyzn,
200 m stylem motylkowym kobiet i mężczyzn,
100 m stylem grzbietowym kobiet i mężczyzn,
200 m stylem grzbietowym kobiet i mężczyzn,
100 m stylem klasycznym kobiet i mężczyzn,
200 m stylem klasycznym kobiet i mężczyzn,
200 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn,
400 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn,
10 km w wodach otwartych kobiet i mężczyzn,

A także w wyścigach sztafetowych:

4 × 100 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
4 × 200 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
4 × 100 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn.

Do konkurencji nieolimpijskich zaliczane są dystanse:

800 m stylem dowolnym mężczyzn,
1500 m stylem dowolnym kobiet,
50 m stylem motylkowym kobiet i mężczyzn,
50 m stylem grzbietowym kobiet i mężczyzn,
50 m stylem klasycznym kobiet i mężczyzn.

Oraz rozgrywane na pływalniach 25-metrowych:

100 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn,
4 × 50 m stylem dowolnym kobiet i mężczyzn,
4 × 50 m sposobem zmiennym kobiet i mężczyzn.

Rekordy w pływaniu

Osobne artykuły: Rekordy świata w pływaniu, Rekordy Europy w pływaniu i Rekordy Polski w pływaniu.

Pływanie osób z niepełnosprawnościami

Pływanie jest również dyscypliną paraolimpijską, uprawianą przez osoby niepełnosprawne. W związku z tym, że pływanie jest uprawiane przez zawodników o różnym stopniu niepełnosprawności, zawodnicy przed udziałem w zawodach przechodzą proces klasyfikacji. Podczas klasyfikacji, na podstawie m.in. siły mięśni i ruchomości stawów, zawodnikom przydzielana jest klasa startowa. Na najważniejszych zawodach międzynarodowych, takich jak igrzyska paraolimpijskie czy mistrzostwa świata w pływaniu osób niepełnosprawnych, pływacy poszczególnych klas startowych rywalizują między sobą w oddzielnych konkurencjach, np. 100 metrów stylem dowolnym mężczyzn klasa S7. W niektórych zawodach stosowane są systemy punktowe (podobne do punktów FINA), w celu porównania wyników uzyskanych przez zawodników z różnych klas.

Przepisy pływania osób niepełnosprawnych oparte są na przepisach pływania FINA. Różnica polega na dodaniu szeregu wyjątków od przepisów ogólnych, które umożliwiają osobom niepełnosprawnym rywalizację w zawodach. Na przykład, w stylu klasycznym przepisy pływania FINA (dla zawodników pełnosprawnych) wymagają dotknięcia ściany obiema dłońmi równocześnie przy nawrocie i na zakończenie wyścigu. Natomiast przepisy pływania osób niepełnosprawnych zezwalają na dotknięcie ściany jedną dłonią zawodnikom używającym do pływania tylko jednego ramienia. W pływaniu niepełnosprawnych dozwolonych jest również wiele pozycji startowych. Między innymi, wszyscy zawodnicy niepełnosprawni mogą startować z wody, a zawodnicy klas S1-3 (z największym stopniem niepełnosprawności) mogą uzyskać pomoc od swojego asystenta w celu utrzymania kontaktu stóp ze ścianą końcową pływalni przed rozpoczęciem wyścigu.

Organizacją międzynarodową zarządzającą pływaniem niepełnosprawnych jest oddział Międzynarodowego Komitetu Paralimpijskiego - IPC Swimming. IPC Swimming ustala przepisy techniczne pływania niepełnosprawnych i organizuje zawody międzynarodowe, m.in.: zawody pływackie w trakcie letnich igrzysk paraolimpijskich, mistrzostwa świata i mistrzostwa kontynentalne (np. mistrzostwa Europy).

Znani pływacy

W pływaniu światowym wybitną postacią był Johnny Weissmuller (USA), zdobywca 4 złotych medali na Igrzyskach Olimpijskich w latach 1924 i 1928, który pierwszy przepłynął 100 m w czasie poniżej minuty. Z kolei w skokach do wody gwiazdami w latach 70. i 80. XX w. byli Włoch Klaus Dibiasi i Amerykanin Greg Louganis. Amerykanin Mark Spitz na igrzyskach w Monachium zdobył aż 7 złotych medali. Bardzo blisko pobicia jego rekordu był inny Amerykanin Michael Phelps, który zdobył na igrzyskach olimpijskich w 2004 sześć złotych krążków i dwa brązowe, a cztery lata później w Pekinie zdobył 8 złotych medali i pobił rekord Spitza. Na kolejnych igrzyskach w Londynie Phelps zdobył kolejne sześć medali: cztery złote i dwa srebrne, a na kolejnych w Rio de Janeiro: pięć złotych i jeden srebrny, dzięki czemu został najbardziej utytułowanym sportowcem w historii nowożytnych igrzysk olimpijskich, zdobywając w sumie 28 medali: 23 złote, 3 srebrne i 2 brązowe. Ośmiokrotnym mistrzem olimpijskim był w latach 80. i 90. inny Amerykanin – Matt Biondi. W latach 90. wielkimi gwiazdami światowego pływania byli rosyjski sprinter, Aleksander Popow, nazywany carem pływania oraz Australijczyk Ian Thorpe.

Zobacz też

Pływanie w Polsce

Przypisy

↑ swimming, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-11-09] (ang.).
↑ BrianB. Williams BrianB., Encyklopedia pytań i odpowiedzi, Delta W-Z, 2001, ISBN 978-83-7175-160-8 .
↑ BrianB. Williams BrianB., The Kingfisher Encyclopedia of Questions and Answers, New York: Kingfisher, 1997, s. 289, ISBN 0-7534-5099-2 (ang.).
↑ pływackie ciekawostki. [dostęp 2014-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-15)].

Linki zewnętrzne

Polski Związek Pływacki
Komisja Pływania Polskiego Związku Pływackiego
Fédération Internationale de Natation (FINA) – Światowa Federacja Pływacka
Ligue Européenne de Natation (LEN) – Europejska Federacja Pływacka
Polski Portal Pływacki. plywanie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-01)].

[EB-1] swimming, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-11-09] (ang.).

[Williams1-2] BrianB. Williams BrianB., Encyklopedia pytań i odpowiedzi, Delta W-Z, 2001, ISBN 978-83-7175-160-8 .

[Williams2-3] BrianB. Williams BrianB., The Kingfisher Encyclopedia of Questions and Answers, New York: Kingfisher, 1997, s. 289, ISBN 0-7534-5099-2 (ang.).

[4] ływackie ciekawostki. [dostęp 2014-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-15)].

[1]

[2]

[3]

[4]

Styl dowolny (zwykle kraul)	50 m 100 m 200 m 400 m 800 m 1500 m
Styl grzbietowy	50 m 100 m 200 m
Styl klasyczny	50 m 100 m 200 m
Styl motylkowy	50 m 100 m 200 m
Styl zmienny	200 m 400 m
Sztafety	styl dowolny: 4 × 100 m 4 × 200 m; styl zmienny: 4 × 100 m
Sporty powiązane	Pływanie synchroniczne Skoki do wody Piłka wodna

uprawiane w wodzie	pływanie także konkurencja w wielobojach triathlonie pięcioboju nowoczesnym aerobik w wodzie gimnastyka w wodzie pływanie synchroniczne skoki do wody piłka wodna ratownictwo sportowe snorkeling
uprawiane pod wodą	nurkowanie w tym freediving rugby podwodne hokej podwodny
powierzchniowe	kajakarstwo (w tym kajakarstwo górskie i piłka kajakowa) i canoeing rafting wioślarstwo smocze łodzie żeglarstwo w tym windsurfing kitesurfing żeglarstwo lodowe surfing (w tym bodyboard) skimboarding flowboarding sport motorowodny (w tym pływanie skuterem wodnym – jet ski, narciarstwo wodne, wakeboarding, wakesurfing i paralotniarstwo z napędem w postaci motorówki) wędkarstwo