Park Narodowy Zion

Park Narodowy Zion
Zion National Park
	park narodowy
Państwo	Stany Zjednoczone
Stan	Utah
Położenie	hrabstwa Washington, Iron i Kane
Siedziba	Springdale, Utah
Data utworzenia	1919
Powierzchnia	593 km²
Odwiedzający	2 807 387 (2013)
	Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych Park Narodowy Zion
	Położenie na mapie Utah Park Narodowy Zion
	37°12′27,61″N 112°58′57,14″W/37,207670 -112,982540
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Park Narodowy Zion (ang. Zion National Park) – park narodowy położony w USA w południowo-zachodniej części stanu Utah (w hrabstwach Washington, Iron i Kane). Na terenie parku występują liczne urwiska skalne, wodospady i rzeki. Największą atrakcją parku jest Zion Canyon. Nazwa kanionu pochodzi od mormońskich osadników, którzy nazwali go Zion, czyli Syjon.

Park położony jest 336 km na północny wschód od Las Vegas. Przez park wiedzie droga Zion Canyon Scenic Drive, z której można podziwiać piękno kanionu. Park zajmuje obszar w zachodniej części wyżyny Kolorado i zbudowany jest ze skał piaskowcowych, które tworzą płaskie stoliwa, kręte kaniony i malownicze formy skalne przypominające zamki, iglice i wieże. Teren parku rozcięty jest głęboką doliną rzeki Virgin (ściślej, jej ramiona źródłowego – North Fork Virgin).

Historia

Około tysiąca lat temu tereny rezerwatu zamieszkiwali Indianie z grupy plemiennej Anasazi, potem - w czasach historycznych - zastąpili ich Pajutowie. Pod koniec XIX wieku w stanie Utah osiedlili się mormoni i to oni nadali miejscu nazwę Zion (czyli Syjon) z uwagi na niemal rajskie widoki. Obszar ten został objęty ochroną w 1909 roku, początkowo jako pomnik narodowy pod nazwą Mukuntuweap National Monument. W 1919 roku powiększono obszar objęty ochroną, podniesiono go do rangi parku narodowego i nazwano obecną nazwą. Znajdujący się na północny zachód kanion Kolob w 1937 roku został również objęty ochroną jako pomnik narodowy pod nazwą Zion National Monument i ostatecznie włączony do parku narodowego w 1956 roku.

Gwałtowny rozwój turystyki w parku przypada na drugą i trzecią dekadę XX wieku. W 1917 roku ukończono budowę utwardzanej drogi w głąb kanionu, a w połowie lat 20. rozpoczęto budowę schroniska Zion Lodge. Do rozwoju turystyki w regionie przyczynił się również wybudowany na terenie parku pod koniec lat 20. tunel Zion-Mount Carmel, który zapewnił wygodne połączenie komunikacyjne pomiędzy Parkiem Narodowym Zion a Parkiem Narodowym Bryce Canyon oraz północną częścią Parku Narodowego Wielkiego Kanionu.

12 kwietnia 1995 roku około 2 w nocy na terenie parku miało miejsce osuwisko. Osunęło się około 75 tysięcy m³ skał i ziemi, co spowodowało tymczasowe zablokowanie przepływu Virgin River. W rezultacie uszkodzeniu uległa jedyna droga prowadząca w głąb kanionu, a nad usuwiskiem zaczęło tworzyć się naturalne jezioro. Około 430 osób zostało na kilkadziesiąt godzin uwięzionych w schronisku Zion Lodge, zanim nie wybudowano tymczasowej drogi na zewnątrz^[2].

Park Narodowy Zion znalazł się na trasie sztafety olimpijskiej niosącej znicz olimpijski przed Zimowymi Igrzyskami Olimpijskimi w 2002 roku w Salt Lake City^[2].

W 2012 roku park odwiedziło 2,97 miliona turystów^[3].

Geologia

Park jest wyniesiony od 1117 metrów n.p.m. (południowy wjazd) do 2660 m (Horse Ranch Mountain, w pobliżu północnego wjazdu)^[4], leżąc na południowo-zachodnim skraju Wyżyny Kolorado. Skały, z których zbudowane są wąwozy Zion to przede wszystkim czerwonawy piaskowiec z gatunku (formacji) Navajo, czyli piaski nanoszone tu warstwa za warstwą w okresie jurajskim. Warstwicową budowę widać w zasadzie wszędzie, a szczególnie na ścianie Checkerboard Mesa przy wjeździe do parku od wschodu. Głęboki na 800 metrów wąwóz Zion został wyrzeźbiony w skale przez wody rzeki Virgin w ciągu minionych 13 milionów lat.

Flora

Na terenie parku występuje ponad 900 gatunków roślin^[5]. Ze względu na ponad 1500 metrów różnicy w wyniesieniu nad poziom morza^[4] spotyka się różnorodną roślinność, od typowej dla Wyżyny Kolorado po charakterystyczną dla Pustyni Mojave^[5].

Drzewa

Spośród gatunków nagonasiennych lasy na dnie kanionu i w północnej części a także wspinają się po ścianach wąwozów sosna żółta (Pinus ponderosa), sosna giętka (Pinus flexilis), sosna długowieczna (Pinus longaeva), Pinus edulis, świerk Engelmanna (Picea engelmannii), jodła kalifornijska (Abies concolor), daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii) oraz jałowce: Utah'ski (Juniperus osteosperma), skalny (Juniperus scopulorum) oraz cyprys arizoński (Cupressus arizonica)^[5]^[6]^[7].

Z drzewiastych gatunków okrytonasiennych na terenie parku występują dwie topole: osikowa (Populus tremuloides) oraz Populus fremontii, dwa klony: jesionolistny (Acer negundo) oraz Acer grandidentatum, trzy dęby: Quercus gambelii, Quercus turbinella, Quercus undulata, dwa jesiony: aksamitny (Fraxinus velutina) oraz Fraxinus anomala, dwie robinie: akacjowa (Robinia pseudoacacia) oraz Robinia neomexicana a także bożodrzew gruczołowaty (Ailanthus altissima), Celtis reticulata, jabłoń niska (Malus pumila), tamaryszek rozgałęziony (Tamarix pentandra), Cercocarpus montanus oraz dziewięć gatunków wierzb^[5]^[6]^[7].

Krzewy

W parku występuje ponad 40 gatunków krzewów i pnączy^[5]. Do interesujących jest szereg roślin przystosowanych do życia w terenie pustynnym i półpustynnym, co jest zrozumiałe gdyż średnioroczne opady wynoszą 366 mm^[8]. Do szeroko pojętych sukulentów występujących w parku należą trzy gatunki jukki: Yucca angustissima, Yucca baccata, Yucca utahensis, dwa gatunki z rodzaju Echinocereus: Echinocereus engelmannii i Echinocereus triglochidiatus i szereg gatunków należących do rodzaju Opuncja i Cylindropuntia: Opuntia chlorotica, Opuntia erinacea, Opuntia macrorhi i inne^[5]^[7].

Bogactwo drzew i krzewów wzbogaca wiele gatunków bylin, znaczna liczba paproci (17 gatunków) i traw tworzących wzdłuż rzeki Virgin River i jej dopływów łąki i półstepy^[5]. Do ciekawszych roślin kwitnących należą Baileya multiradiata, Castilleja scabrida, orliki Aquilegia formosa i Aquilegia chrysantha oraz Dodecatheon pulchellum, bieluń Datura wrightii a także Oenothera longissima, której kwiaty kwitną nocą gdy jest chłodno^[5].

Fauna

Spośród kręgowców na terenie parku skatalogowano 78 gatunków ssaków, 291 gatunków ptaków, 44 gatunki gadów lub płazów oraz 8 gatunków ryb. Do zwierząt występujących na terenie parku należą między innymi jeleń mulak, skunks, łasica pospolita, lis rudy, kojot preriowy, ryś rudy, puma płowa, skorpion, tarantula, czarna wdowa, grzechotnik, koliber, przepiórka, kukawka srokata, orzeł i sokół wędrowny.

Na terenie parku występuje również niewielki ślimak z rodziny rozdętkowatych (Physidae) - Physella zionis i jest gatunkiem endemicznym występującym tylko i wyłącznie na wilgotnych ścianach kanionów Zion i Orderville oraz ich najbliższych okolicach wzdłuż rzeki Virgin.

Turystyka

Park jest niezwykle malowniczy i zawiera wiele form skalnych rzeźb stworzonych przez naturę. Krajobraz ten fascynuje i onieśmiela swoim ogromem i kolorytem. Pierwsi odkrywcy, zafascynowani pięknem, nadali poszczególnym fragmentom Parku majestatyczne nazwy. Mamy więc Angels Landing (Podest Aniołów), Virgin Rivers Narrows (Wąwóz Rzeki Virgin), The Three Patriarchs (Trzech Patriarchów - Abraham, Izaak, Jakub), Great White Throne (Wielki Biały Tron), Temple of Sinawava (Świątynia Sinawavy), Subway (Kanion z przeprawami wpław ), Observation's Point (Punkt Obserwacyjny), Emerald Pools (Szmaragdowe stawy).

W okresie od marca do listopada możliwe są konne przejażdżki wzdłuż szlaku Sandbench Trail. Dozwolona jest wspinaczka i biwakowanie na dziko, z tym, że trzeba na nie uzyskać płatne zezwolenie, tzw. back-country permit. Zakwaterowanie oferuje schronisko Zion Lodge oraz cztery kempingi. Park posiada dwa w pełni wyposażone kempingi o łącznej pojemności 309 osób^[9] a ponadto jeden dla grup zorganizowanych (9-40 osób) oraz jeden dla 6 osób.

Od 2000 roku ze względów na ochronę środowiska i zmniejszenie zatłoczenia w okresie letnim, od marca do października, główna droga w kanionie jest zamknięta dla samochodów prywatnych i obsługiwana wyłącznie przez kilkadziesiąt autobusów zasilanych na gaz. Według szacunków w 2007 roku ten system pozwolił zmniejszyć emisję dwutlenku węgla na terenie parku o 181 ton rocznie^[10].

Północno-zachodnia część parku zwana Kolob Canyon jest mniej dostępna i rzadziej odwiedzana przez turystów. Znajduje się w niej między innymi Kolob Arch, jeden z największych naturalnych łuków skalnych na świecie.

Zobacz też

Parki narodowe w Ameryce Północnej

Przypisy

↑ Sprawozdania roczne - podsumowanie liczby odwiedzających. National Park Service. [dostęp 2014-08-24]. (ang.).
↑ ^a ^b Frequently Asked Questions about Zion Canyon (ang.)
↑ Zion National Park, Utah. Find the data. [dostęp 2013-12-22]. (ang.).
↑ ^a ^b Morris, T.H, Ritter, M.S, Laycock D.P.: Geology Unfolded, An Illustrated Guide to the Geology of Utah's National Parks. Bingham Young University, Department of Geological Sciences, 2010. ISBN 978-0-8425-2766-8. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Zion National Park, Plants. [dostęp 2013-12-23]. (ang.).
↑ ^a ^b David A. Sibley: The Sibley - Guide to trees. New York: A. A. Knopf, 2009. ISBN 978-0-375-41519-7.
↑ ^a ^b ^c Zion National Park Flora (Plants). [dostęp 2013-12-23]. (ang.).
↑ Zion Weather Chart. [dostęp 2013-12-23]. (ang.).
↑ Map and Guide, Zion National Park. „The official newspaper of Zion National Park”, 2013. National Park Service, US Departament of the Interior. (ang.).
↑ 2008 Summer Park Map and Guide str. 1. (ang.)

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona internetowa Parku Narodowego Zion (ang.)
Welcome! Joe Braun's guide to Zion National Park (ang.)
Zdjęcia Parku Narodowego Zion - Terra Galleria (ang.)
Wirtualna podróż po Parku Narodowym Zion (ang.)

[1] Sprawozdania roczne - podsumowanie liczby odwiedzających. National Park Service. [dostęp 2014-08-24]. (ang.).

[FAQ-2] Frequently Asked Questions about Zion Canyon (ang.)

[3] Zion National Park, Utah. Find the data. [dostęp 2013-12-22]. (ang.).

[gu-4] Morris, T.H, Ritter, M.S, Laycock D.P.: Geology Unfolded, An Illustrated Guide to the Geology of Utah's National Parks. Bingham Young University, Department of Geological Sciences, 2010. ISBN 978-0-8425-2766-8. (ang.).

[nps-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Zion National Park, Plants. [dostęp 2013-12-23]. (ang.).

[Sibley-6] David A. Sibley: The Sibley - Guide to trees. New York: A. A. Knopf, 2009. ISBN 978-0-375-41519-7.

[zn-7] Zion National Park Flora (Plants). [dostęp 2013-12-23]. (ang.).

[weather-8] Zion Weather Chart. [dostęp 2013-12-23]. (ang.).

[M&G-9] Map and Guide, Zion National Park. „The official newspaper of Zion National Park”, 2013. National Park Service, US Departament of the Interior. (ang.).

[10] 2008 Summer Park Map and Guide str. 1. (ang.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Stolica	Salt Lake City
Regiony i atrakcje	Park Narodowy Arches Park Narodowy Bryce Canyon Park Narodowy Canyonlands Park Narodowy Capitol Reef Park Narodowy Zion Dugway Proving Ground Mojave Wielka Pustynia Słona Wielkie Jezioro Słone Wyżyna Kolorado La Sal Mountains
Hrabstwa	Beaver Box Elder Cache Carbon Daggett Davis Duchesne Emery Garfield Grand Iron Juab Kane Millard Morgan Piute Rich Salt Lake San Juan Sanpete Sevier Summit Tooele Uintah Utah Wasatch Washington Wayne Weber
Wybrane miejscowości	Beaver Brigham City Castle Dale Coalville Duchesne Farmington Fillmore Green River Heber Junction Kanab Loa Logan Manila Manti Moab Monticello Morgan Nephi Ogden Panguitch Parowan Price Promotory Provo Randolph Richfield St. George Tooele Vernal
Symbole	Flaga stanowa Utah Pieczęć stanowa Utah