Pieprz czarny

Pieprz czarny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	magnoliopodobne
Rząd	pieprzowce
Rodzina	pieprzowate
Rodzaj	pieprz
Gatunek	pieprz czarny
	Nazwa systematyczna
	Piper nigrum L.; Sp. Pl. 1.28, 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Pieprz czarny (Piper nigrum L.) – gatunek rośliny z rodziny pieprzowatych. Wywodzi się z południowo-wschodnich Indii^[3], jest uprawiany w wielu krajach strefy tropikalnej^[4]. Pieprz czarny uprawiany jest jako roślina użytkowa w tropikalnych rejonach o klimacie gorącym i wilgotnym^[3]. Uprawia się go dla owoców (pestkowców), z których otrzymuje się znany pieprz przyprawowy. Znany jest także od dawna jako roślina pokojowa^[3].

Morfologia

Pokrój: Tropikalne pnącze o drewniejących dolnych częściach. Osiąga do 15 m wysokości, zarówno pień jak i rozgałęzienia są zgrubiałe w węzłach. Łodygi, zdrewniałe u nasady, osiągają długość 7 m i mają liczne, wyrastające w węzłach korzenie powietrzne, które łatwo zakorzeniają się w ziemi^[3].
Liście: Nieco skórzaste, zimozielone, trochę jaśniejsze pod spodem, długości około 8 cm^[3], ogonkowe, jajowate z sercowatą podstawą, ostro zakończone.
Kwiaty: Zebrane w kłosowate kwiatostany o długości 8-10 cm, składa się z malutkich, bezszypułkowych kwiatów bez okwiatu^[3]. Kwiaty drobne, seledynowobiałe, o dwóch pręcikach i jednym słupku, zagłębionym w jamie szypułki okrytej zielonkawą przysadką^[5].
Owoce: Pestkowce początkowo zielone, później czerwonawe lub żółtoczerwonawe i w końcu czarne^[6]. Owoce są kuliste, o średnicy 0,5 cm^[5] zebrane po 20-30 w owocostan^[6]. Nasiono, będące właściwą przyprawą, okryte jest cienką, mięsistą warstwą owocni^[6].

Biologia i ekologia

Roślina tropikalna i subtropikalna, najlepiej rośnie i plonuje na wilgotnych, próchniczych glebach w pobliżu wybrzeży morskich (w wysokiej wilgotności powietrza). Kwitnie przez cały rok. Owocuje już w 2-5 roku uprawy i przez następne 40 lat^[7].

Zastosowanie

Z owoców pieprzu czarnego sporządzana jest przyprawa zwana pieprzem. U większości odmian duża zawartość olejków eterycznych i alkaloidu piperyny nadaje charakterystyczny, palący smak.

Ze względu na sposób otrzymywania przyprawę dzieli się na co najmniej trzy rodzaje:
- pieprz czarny – z owoców niedojrzałych, suszonych i fermentowanych^[6],
- pieprz biały – łagodniejszy, z dojrzałych owoców, które krótko się gotuje, moczy w wodzie morskiej i suszy na słońcu lub suszarni. Po tych zabiegach usuwana jest zewnętrzna warstwa owocni^[3]^[6],
- pieprz zielony – niedojrzałe zielone nasiona suszone na słońcu, liofilizowane, marynowane w kwasie octowym lub mlekowym albo konserwowane solanką.

Pieprzu czerwonego nie otrzymuje się z tej rośliny, lecz z południowoamerykańskiego schinusa peruwiańskiego^[8].

Uprawy

Pieprz czarny uprawiany jest w południowych Indiach, Malezji, na Półwyspie Malajskim, Nowej Gwinei, w tropikalnej i południowej Afryce oraz na Antylach i w Brazylii^[5]. Pieprz rozmnaża się wyłącznie przez sadzonkowanie^[3].

Zobacz też

pieprz cayenne

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-29] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jan Tykač: Rośliny pnące. Leksykon przyrody.. Polska Oficyna Wydawnicza 'BGW', 1985. ISBN 83-7066-152-1.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-26].
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e B. Hlava, D. Lanska: Rośliny przyprawowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1983, s. 212. ISBN 83-09-00456-7.
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Aleksander K.A.K. Smakosz Aleksander K.A.K., Wszystko co chcielibyście wiedzieć o pieprzu ale baliście się zapytać [online] [dostęp 2020-05-15] .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-29] (ang.).

[krzewy-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jan Tykač: Rośliny pnące. Leksykon przyrody.. Polska Oficyna Wydawnicza 'BGW', 1985. ISBN 83-7066-152-1.

[4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-26].

[podbiel-5] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[hlava-6] B. Hlava, D. Lanska: Rośliny przyprawowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1983, s. 212. ISBN 83-09-00456-7.

[E-7] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[8] Aleksander K.A.K. Smakosz Aleksander K.A.K., Wszystko co chcielibyście wiedzieć o pieprzu ale baliście się zapytać [online] [dostęp 2020-05-15] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]