Said Mohamed Djohar
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 sierpnia 1918 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 lutego 2006 |
| Prezydent Komorów | |
| Okres |
od 28 listopada 1989 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Prezydent Komorów | |
| Okres |
od 24 stycznia 1996 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Said Mohamed Djohar (ur. 22 sierpnia 1918 w Mahajandze na Madagaskarze, zm. 23 lutego 2006 w Mitsamiouli) – komoryjski polityk, prezydent Komorów w latach 1989–1995 oraz w 1996[1][2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1946 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel w Simie. W tym samym roku z poparcia Saida Mohameda Cheikha został wybrany do nowo powstałej rady generalnej Terytorium Komorów. Uzyskał reelekcję w wyborach w 1952 i 1970 roku. Od czerwca do października 1972 roku pełnił funkcję przewodniczącego rady terytorialnej. W 1973 roku został przedstawicielem Terytorium Komorów na Madagaskarze; funkcję tę pełnił od uzyskania przez Komory niepodległości w 1975 roku. W okresie rządów swego przyrodniego brata Alego Soiliha nie angażował się w działalność polityczną[2].
W nocy z 26 na 27 listopada 1989 roku urzędujący od 11 lat Ahmed Abdallah został zabity w niejasnych okolicznościach. Zgodnie z konstytucją z 1978 roku pełniącym obowiązki prezydenta Komorów został Przewodniczący Sądu Najwyższego Haribon Chebani. W nocy z 27 na 28 listopada Bob Denard przeprowadził zamach stanu, w którym Haribon Chebani został obalony. Następnego dnia prezydentem został Said Mohamed Djohar, który trzy dni wcześniej został mianowany na stanowisko Przewodniczącego Sądu Najwyższego[3]. Faktyczną władzę sprawował Bob Denard, który ostatecznie ugiął się pod groźbą interwencji zbrojnej ze strony Francji, i 15 grudnia poddał się siłom francuskim[4][5].
Pierwsze po śmierci Abdallaha wybory zapowiedziane zostały na luty 1989 roku. Jednakże na skutek problemów organizacyjnych oraz wykrytych prób oszustwa, ostatecznie pierwsza tura wyborów odbyła się 4 marca. Z ośmiu startujących kandydatów wygrał ją, uzyskując 24,35% poparcia, Mohamed Taki Abdulkarim; Djohar zajął drugie miejsce, z wynikiem 23,07%. W drugiej turze, 11 marca 1989 roku, wygrał Djohar z poparciem 55,06%[4].
Jakkolwiek na Komorach formalnie nadal obowiązywał zakaz działalności innych partii niż Komoryjska Unia dla Postępu (fr. Union Comorienne pour le Progrès), Djohar zezwolił na swobodną działalność polityczną[4]. W krótkim czasie na wyspach pojawiło się około 40 partii. Prezydent podjął we współpracy z Międzynarodowym Funduszem Walutowym próby reform gospodarczych, które jednak zakończyły się całkowitym fiaskiem i praktycznym bankructwem państwa[6].
Rządy Djohara charakteryzowały się niestabilnością polityczną. Siły prezydenckie udaremniły zamachy stanu w sierpniu 1990 i wrześniu 1992 roku, zaś 3 sierpnia 1991 roku ówczesny Przewodniczący Sądu Najwyższego Ibrahim Ahmed Halidi próbował zdjąć z urzędu Djohara pod pretekstem niemożności sprawowania przez niego władzy, został jednak aresztowany[7]. W międzyczasie doszło także do nieudanego zamachu na życie Djohara. 28 września 1995 roku na Komory powrócił Bob Denard, i przy pomocy kapitana Ayouby Combo dokonał tym razem udanego zamachu stanu. Rządy najemników nie trwały długo, bo już 4 października na skutek interwencji Francji Bob Denard i jego ludzie zostali aresztowani[5].
Korzystając z nieobecności Djohara, który zabrany został na Reunion w związku z odniesionymi obrażeniami, władzę w państwie przejął premier Caabi El-Yachroutu Mohamed, który 31 października ogłosił się tymczasowym prezydentem. Nowy rząd zakazał Djoharowi powrotu na Komory; Djohar odpowiedział, powołując 5 listopada 1995 roku rząd na uchodźstwie. 23 stycznia 1996 roku Organizacja Jedności Afrykańskiej wynegocjowała porozumienie między Mohamedem a Djoharem, na mocy którego od 24 stycznia 1996 Djohar ponownie, choć tylko symbolicznie, został prezydentem. W dniach 6–16 marca 1996 roku zorganizowane zostały wybory prezydenckie, w których Djohar nie brał już udziału. Większością 64,30% wygrał w nich Mohamed Taki Abdulkarim[5][8][9]. Po wyborach Djohar nie wrócił już do życia publicznego.
Uważany jest za pierwszego demokratycznie wybranego prezydenta Komorów (Ahmed Abdallah w 1975 roku wybrany został przez parlament Komorów). Określany jest mianem Papa Djo – ojcem komoryjskiej demokracji. Pośmiertnie wydana została jego autobiografia Mémoires du président des Comores: quelques vérités qui ne sauraient mourir[10][1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Said Mohamed Djohar, 87, Comoros Leader, Is Dead. [w:] NYTimes.com [on-line]. The New York Company, 2006-02-25. [dostęp 2017-02-05]. (ang.).
- ↑ a b Said Mohamed DJOHAR – Président des Comores. Archives des Comores. [dostęp 2017-02-05]. (fr.).
- ↑ Geography & Nature. W: Comoros Constitution and Citizenship Laws Handbook: Strategic Information and Basic Laws. Int’l Business Publications, 2013, s. 47. ISBN 978-1-4387-7874-7. (ang.).
- ↑ a b c Denis Venter. The Comorian comitragedy: Final curtain on Abdallahism?. „Africa Insight”. 20 (3), s. 141–150, 1990. (ang.).
- ↑ a b c Comoros (1975-present). University of Central Arkansas. [dostęp 2017-02-05]. (ang.).
- ↑ Robert William Crabtree: “Maore Farantsa”: The Self-Determination of Mayotte to Become a Département of France. Adelaide: University of Adelaide, 2015, s. 53. OCLC 959625609. (ang.).
- ↑ Struggle for Control Hits the Comoros. The New York Company, 1991-08-04. [dostęp 2017-02-05]. (ang.).
- ↑ Comoros. W: David Lea, Annamarie Rowe: A Political Chronology of Africa. Londyn: Europa Publications, 2001, s. 95–96. ISBN 978-1-85743-116-2. OCLC 59532282. (ang.).
- ↑ Bernhard Thibaut: Comoros. W: Elections in Africa. Oxford: Oxford University Press, s. 253–256. ISBN 0-19-829645-2. OCLC 41431601. (ang.).
- ↑ Mémoires du président des Comores: quelques vérités qui ne sauraient mourir. [w:] Trove [on-line]. National Library of Australia. [dostęp 2017-02-05]. (ang.).
