Przejdź do zawartości

Sam Elliott

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sam Elliott
Ilustracja
Sam Elliott na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Toronto, 9 września 2018
Imię i nazwisko

Samuel Pack Elliott

Data i miejsce urodzenia

9 sierpnia 1944
Sacramento

Zawód

aktor, scenarzysta, producent filmowy

Współmałżonek

Katharine Ross (od 1984)

Lata aktywności

od 1966

Multimedia w Wikimedia Commons

Sam Elliott, właśc. Samuel Pack Elliott[1][2] (ur. 9 sierpnia 1944 w Sacramento) – amerykański aktor, scenarzysta, producent filmowy i telewizyjny.

Jego charakterystyczna, szczupła sylwetka, gęste wąsy, głęboki, dźwięczny głos i zachodnia namiętność sprawiły, że często występował jako kowboj i ranczer[3] w produkcjach hollywoodzkich takich jak Zachodni szlak (1967), Butch Cassidy i Sundance Kid (1969), Gunsmoke (1972), Dziki i wolny (1987), Wykidajło (1989), Gettysburg (1993), Tombstone (1993) i Big Lebowski (1998).

Za rolę Bobby’ego Maine’a w dramacie muzycznym Narodziny gwiazdy (2018) był nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego i Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych za wybitny występ aktora w roli drugoplanowej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Sacramento[4] w Kalifornii jako syn Glynn Mamie Elliott (z domu Sparks; 1915–2011)[5], instruktorki / nauczycielki wychowania fizycznego w szkole średniej, i Henry’ego Nelsona Elliotta (1911–1966), który pracował jako specjalista od zwalczania drapieżników w Departamencie Zasobów Wewnętrznych[6]. Jego rodzice pochodzili z El Paso w Teksasie, a Elliott miał przodka, który służył jako chirurg w bitwie pod San Jacinto[7]. Jego rodzina była pochodzenia angielskiego[7], szkockiego i irlandzkiego, a także miała korzenie szwajcarskie, holenderskie i szwedzkie[7].

Miał 13 lat, kiedy wraz z rodziną przeprowadził się do Portland w stanie Oregon, gdzie w 1962 ukończył szkołę średnią David Douglas High School[8]. Przez dwa semestry studiował psychologię i język angielski w college’u na University of Oregon[8] w Eugene, zanim zrezygnował. Powrócił do Portland i uczęszczał do Clark College[8] w pobliskim Vancouver, w sąsiednim stanie Waszyngton, gdzie ukończył dwuletni program i został obsadzony jako Big Jule w przedstawieniu Faceci i laleczki. Lokalna gazeta „The Columbian” z Vancouver zasugerowała, że Elliott powinien być zawodowym aktorem. Po ukończeniu Clark College w 1965, ponownie zapisał się na University of Oregon i zobowiązał się do bractwa Sigma Alpha Epsilon. Zrezygnował ponownie przed ukończeniem studiów po tym, jak jego ojciec zmarł na atak serca[9]. Mieszkał przez krótki czas w Princeton, w stanie Wirginia Zachodnia.

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Pod koniec lat 60. Elliott przeniósł się do Los Angeles, aby rozpocząć karierę aktorską, od czego odwodził go jego ojciec. Dorabiał podczas studiów aktorskich na budowie i służył w United States Air Force – 146th Airlift Wing California Air National Guard (The Hollywood Guard) na lotnisku Van Nuys, zanim jednostka przeniosła się do stacji Air National Guard na Wyspach Normandzkich.

Elliott rozpoczął swoją karierę jako aktor charakterystyczny; jego wygląd, głos i postawa dobrze pasowały do westernów. W 1968 podpisał kontrakt z wytwórnią filmową 20th Century Fox. Grywał w serialach ABC: kryminalnym Felony Squad (1968–1969) z Howardem Duffem, fantastycznonaukowym Kraina Gigantów (Land of the Giants, 1969), policyjnym F.B.I. (1969) z Efremem Zimbalistem Jr. i sądowym Judd dla obrony (Judd for the Defense, 1969). Otrzymał epizodyczne role w seryjnym westernie CBS Lancer (1969–1970).

Wkrótce trafił na kinowy ekran w westernie Butch Cassidy i Sundance Kid (Butch Cassidy and the Sundance Kid, 1969)[10], a na planie filmowym poznał swoją przyszłą żonę aktorkę Katharine Ross[11]. Wspólnie zagrali również w horrorze Dziedzictwo (The Legacy, 1978), miniserialu NBC Morderstwo w Teksasie (Murder in Texas, 1981) z Farrah Fawcett, telewesternie CBS Jeźdźcy cienia (The Shadow riders, 1982) z główną rolą Toma Sellecka, teledramacie ABC Travis McGee (1983) i telewesternie TNT Conagher (1991), do którego wspólnie z żoną opracował scenariusz. W 1984 wzięli ślub. Mają córkę Cleo Rose (ur. 17 września 1984).

Wszechstronność swojego aktorstwa zademonstrował w serialu CBS Mission: Impossible (1970-71) jako dr Doug Lang, horrorze fantastycznonaukowym Żaby (Frogs, 1972) z Joan Van Ark oraz dramacie Petera Bogdanovicha Maska (Mask, 1985) u boku Cher i Erica Stoltza. W dramacie telewizyjnym ABC Śmierć w Kalifornii (A Death in California, 1985) opartym na prawdziwym wydarzeniu z Cheryl Ladd zagrał psychotycznego biznesmena, który zamordował narzeczonego swojej towarzyszki z Beverly Hills, a następnie ją zgwałcił i terroryzował, co doprowadziło do dziwacznego procesu.

Za rolę kowboja Conna Conaghera w telewizyjnym westernie TNT Conagher (1991) zdobył nominację do nagrody Złotego Globu. Kreacja Dzikiego Billa Hickoka w telewizyjnym westernie CBS Dziewczęta z prerii (Buffalo Girls, 1995) przyniosła mu nominację do nagrody Emmy i Złotego Globu. W dreszczowcu Ghost Rider (2007) u boku Nicolasa Cage’a i Bretta Cullena zagrał postać jeźdźca na emeryturze[12].

W 2011 przedstawił drużyny na Super Bowl XLV[13].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Filmy fabularne

[edytuj | edytuj kod]
Rok film fabularny/serial TV Rola
1967 Zachodni szlak (The Way West) mieszczanin z Missouri
1969 Butch Cassidy i Sundance Kid (Butch Cassidy and the Sundance Kid) pokerzysta #2
1970 Gry (The Games) Richie Robinson
1972 Molly i Lawless John (Molly and Lawless John) Johnny Lawler
1972 Żaby (Frogs) Pickett Smith
1976 Ratownik (Lifeguard) Rick Carlson
1978 Dziedzictwo (The Legacy) Pete Danner
1985 Maska (Mask) Gar
1987 Śmiercionośna ślicznotka (Fatal Beauty) Mike Marshak
1988 Błękitny gliniarz (Shakedown) Richie Marks
1989 Wykidajło (Road House) Wade Garrett
1989 Renifer Świętego Mikołaja (Prancer) John Riggs
1990 Siostrzyczki (Sibling Rivalry) Charles Turner Jr.
1991 W matni (Rush) Dodd
1993 Gettysburg generał brygady John Buford
1993 Tombstone Virgil Earp
1995 Wersja ostateczna (The Final Cut) John Pierce
1995 Bandycki szlak (The Desperate Trail) Szeryf Bill Speakes
1996 Zły glina (Dog Watch) Charlie Falon
1998 Big Lebowski (The Big Lebowski) Nieznajomy
1998 Kraina Hi-Lo (The Hi-lo country) Jim Ed Love
2000 Ukryta prawda (The Contender) Kermit Newman
2001 Powstałaś z mojego żebra (Pretty when you cry) detektyw Lukas Black
2002 Byliśmy żołnierzami (We Were Soldiers) starszy sierżant Basil Plumley
2003 Hulk generał Ross
2003 Droga do szczęścia (Off the Map) Charley
2005 Dziękujemy za palenie (Thank You for Smoking) Lorne Lutch
2006 Krowy na wypasie (Barnyard) Ben (głos)
2006 Alibi (The Alibi) Mormon
2007 Złoty kompas (The Golden Compass) Lee Scoresby
2007 Ghost Rider dozorca
2009 Słyszeliście o Morganach? (Did you hear about Morgans) Clay Wheeler
2009 W chmurach (Up in the Air) Maynard Finch
2012 Reguła milczenia (The Company You Keep) Mac McLeod
2015 Dobry dinozaur (The Good Dinosaur) Butch – Tyranozaur (głos)
2015 Spotkajmy się we śnie (I’ll See You in My Dreams) Bill
2018 Narodziny gwiazdy (A Star Is Born) Bobby

Filmy TV

[edytuj | edytuj kod]
  • 1970: Wyzwanie (The Challenge) jako Bryant
  • 1971: Atak na Wayne (Assault on the Wayne) jako Ensign William 'Bill' Sandover
  • 1973: Błękitny rycerz (The Blue Knight) jako detektyw Charlie Bronski
  • 1974: Evel Knievel jako Evel Knievel
  • 1975: Będę walczyć nie na zawsze (I Will Fight No More Forever) jako kapitan Wood
  • 1979: Rodzina Sackettów (The Sacketts) jako Tell Sackett
  • 1980: Dzikie czasy (Wild Times) jako pułkownik Hugh Cardiff/Hugh Smith
  • 1981: Morderstwo w Teksasie (Murder in Texas) jako dr John Hill
  • 1982: Jeźdźcy cienia (The Shadow Riders) jako Dal Traven
  • 1983: Travis McGee jako Travis McGee
  • 1985: Śmierć w Kalifornii (A Death in California) jako D. Jordan Williams
  • 1986: Houston: Legenda Teksasu (Houston: The Legend of Texas) jako Sam Houston
  • 1986: Błękitny opal (The Blue Lightning) jako Harry Wingate
  • 1987: Dziki i wolny (The Quick and the Dead) jako Con Vallian
  • 1991: Conagher jako Conn Conagher
  • 1993: Przybysz (Fugitive Nights: Danger in the Desert) jako Lyn Cutter
  • 1995: Blue River jako Henry Howland
  • 1995: Strażnik, kucharz i dziura w niebie (The Ranger, The Cook and a Hole In the Sky) jako Bill Bell
  • 1995: Dziewczęta z prerii (Buffalo Girls) jako Dziki Bill Hickok
  • 1996: Próba uczuć (Woman Undone) jako Ross Bishop
  • 1997: Śmiałkowie (Rough Riders) jako kapitan Bucky O’Neil
  • 1998: Texarkana
  • 1999: Wiesz kim jestem (You Know My Name) jako Bill Tilghman
  • 2000: Ocalić Nowy Jork (Fail Safe) jako kongresmen Raskob
  • 2006: Mściciel (Avenger) jako Calvin Dexter

Seriale TV

[edytuj | edytuj kod]
  • 1968: Felony Squad jako dyżurny / Jack
  • 1969: FBI (The F.B.I.) jako SAC Kendall Lisbon
  • 1969: Felony Squad jako Marine Leader
  • 1969: Lancer jako Canopus
  • 1969: Ziemia gigantów (Land of the Giants) jako Martin Reed
  • 1970: Świat orlicy (Bracken's World) jako Todd Skinner
  • 1970: Lancer jako kowboj
  • 1970–1971: Mission: Impossible jako Doug Robert
  • 1972: Oddział Mod (The Mod Squad) jako Rick Price
  • 1972: Gunsmoke (Prawo strzelby) jako Cory Soames
  • 1973: Hawkins jako Luther Wilkes
  • 1973: Mannix jako Bill Saunders
  • 1974: Ulice San Francisco (The Streets of San Francisco) jako Ken Johnson
  • 1974: McGarrett: Hawaje pięć do zera (Hawaii Five-O) jako Jack Houston
  • 1974: Łowca (The Manhunter) jako Will Gantry
  • 1974: Doc Elliot jako Lee Barrows
  • 1975: Sierżant Anderson (Police Woman) jako Michael Gregory
  • 1976–1977: Kiedyś pewien orzeł (Once an Eagle) jako Sam Damon
  • 1977: Aspen jako Tom Keating
  • 1983–1984: Yellow Rose (The Yellow Rose) jako Chance McKenzie
  • 2016–2020: Ranczo (The Ranch) jako Beau Bennett
  • 2021–2022: 1883 jako Shea Brennan

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Samuel Pack „Sam” Elliott – Genealogy. Geni. [dostęp 2016-07-21]. (ang.).
  2. ↑ Sam Elliott Biography & TV / Movie Credits. TVRage.Com. [dostęp 2016-07-21]. (ang.).
  3. ↑ Dominik Jedliński (2019-02-22): Sam Elliot: etatowy kowboj Hollywood. Onet.pl. [dostęp 2020-03-19]. (pol.).
  4. ↑ Sam Elliott. TV.com. [dostęp 2016-07-21]. (ang.).
  5. ↑ Glynn Mamie Elliott (1915–2011). Find a Grave. [dostęp 2022-07-24]. (ang.).
  6. ↑ Sam Elliott Biography (1944-). Film Reference. [dostęp 2016-07-21]. (ang.).
  7. ↑ a b c Sam Elliott What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2020-04-19]. (ang.).
  8. ↑ a b c Sam Elliott Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2022-07-24]. (ang.).
  9. ↑ Henry Nelson Elliott (1911–1966). Find a Grave Memorial. [dostęp 2022-07-24]. (ang.).
  10. ↑ Sam Elliott. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-07-21]. (ang.).
  11. ↑ Elyssa Lee: Sam Elliott Biography. Sactown Magazine. [dostęp 2016-07-21]. (ang.).
  12. ↑ Hal Erickson: Sam Elliott Biography. AllMovie. [dostęp 2016-07-21]. (ang.).
  13. ↑ Sam Elliott Actor. „TV Guide”. [dostęp 2016-07-21]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Nagroda National Board of Review dla najlepszego aktora drugoplanowego
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sam_Elliott&oldid=72908711”