Serdecznik

Serdecznik
	; Serdecznik pospolity
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	serdecznik
	Nazwa systematyczna
	Leonurus L.; Sp. Pl. 584. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Leonurus cardiaca L.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Serdecznik (Leonurus L.) – rodzaj roślin należących do rodziny jasnotowatych. Obejmuje ok. 25 gatunków^[4]. Rośliny te rosną głównie w Azji, w basenie Morza Śródziemnego, w tym w Europie (także w Polsce) rośnie jeden gatunek – serdecznik pospolity L. cardiaca^[5]^[4]. Roślina ta wykorzystywana była w ziołolecznictwie oraz uzyskiwano z niej zielony barwnik^[4]^[6]. Lokalnie jako roślina lecznicza wykorzystywany był także L. japonicus i L. sibiricus^[4].

Morfologia

Pokrój: Byliny osiągające do 1 m wysokości, często z wieloma łodygami^[6].
Liście: Naprzemianległe, pozbawione zapachu, zwykle głęboko wcinane i w efekcie trój- lub pięciołatkowe^[6].
Kwiaty: Drobne, zebrane w licznych okółkach. Kielich zrosłodziałkowy, zakończony 5 sztywnymi, kolczastymi ząbkami. Korona zrosłopłatkowa, jasnofioletowa. Płatki tworzą rurkę zakończoną dwiema wargami, górną kapturkowatą, owłosioną i dolną trójłatkową. Pręciki cztery. Zalążnia złożona z dwóch owocolistków, dwukomorowa, w każdej komorze z dwoma zalążkami. Szyjka słupka pojedyncza, cienka^[6].
Owoce: Czterodzielne rozłupnie, rozpadające się na cztery pojedyncze, trójkanciaste rozłupki z włoskami na końcu^[6].

Systematyka

Synonimy taksonomiczne^[3]

Cardiaca Mill.

Homonimy taksonomiczne^[3]

Leonurus Mill.

Pozycja taksonomiczna

Rodzaj z plemienia Leonureae z podrodziny Lamioideae z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.)^[7]. Dawniej włączano tu pod nazwą Leonurus marrubiastrum wyodrębniany w osobny rodzaj jako szczeciogon szantowaty Chaiturus marrubiastrum^[4].

Wykaz gatunków^[8]

Leonurus cardiaca L. – serdecznik pospolity
Leonurus chaituroides C.Y.Wu & H.W.Li
Leonurus deminutus V.I.Krecz.
Leonurus glaucescens Bunge
Leonurus incanus V.I.Krecz. & Kuprian.
Leonurus japonicus Houtt.
Leonurus kuprijanoviae Krestovsk.
Leonurus macranthus Maxim.
Leonurus mongolicus V.I.Krecz. & Kuprian.
Leonurus nuristanicus Murata
Leonurus panzerioides Popov
Leonurus persicus Boiss.
Leonurus pseudomacranthus Kitag.
Leonurus pseudopanzerioide s Krestovsk.
Leonurus pubescens Benth.
Leonurus quinquelobatus Gilib.
Leonurus royleanus Benth.
Leonurus sibiricus L. – serdecznik syberyjski
Leonurus tataricus L.
Leonurus tibeticus Krestovsk.
Leonurus turkestanicus V.I.Krecz. & Kuprian.
Leonurus urticifolius C.Y.Wu & H.W.Li
Leonurus villosissimus C.Y.Wu & H.W.Li
Leonurus wutaishanicus C.Y.Wu & H.W.Li

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 517, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 107, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 294. ISBN 0-333-74890-5.
↑ Genus: Leonurus L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-04-04].
↑ Leonurus. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-04-05].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].

[mabb-4] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 517, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 107, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[philips-6] Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 294. ISBN 0-333-74890-5.

[grin-7] Genus: Leonurus L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-04-04].

[tpl-8] Leonurus. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-04-05].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]