Smoła drzewna

Smoła drzewna – smoła wytlewna uzyskiwana z suchej destylacji drewna (lub kory drzew), brunatnoczarna ciecz o gęstości 1,05–1,18 kg/dm³. Traktowana jako produkt główny (smolarstwo) lub uboczny przy produkcji węgla drzewnego (węglarstwo).

Smoła z drewna liściastego (wydajność do kilkunastu %), ma ostry zapach kreozotu – w składzie przewaga kwasów żywicznych i kreozotu.
Smoła z drewna iglastego (wydajność dla sosny ≥20%), o woni żywiczno-terpentynowej – w składzie przewaga terpenów i kwasów żywicznych.

Szczególnym rodzajem smoły drzewnej jest dziegieć – otrzymywany z kory i drewna brzozowego i wierzbowego^[1], w niektórych źródłach uznawany jest za synonim smoły, nazwę dawną^[2].

Smołę drzewną surową zwykle kieruje się na odstojniki, gdzie rozdziela się mniej więcej po połowie na smołę osadową i kwaśną wodę. Smołę osadową zazwyczaj poddaje się destylacji frakcyjnej, otrzymując pożądane w praktycznych zastosowaniach frakcje olejowe oraz pozostałość – pak drzewny. Z kwaśnej wody uzyskuje się drogą destylacji jasny ocet (zawierający prócz kwasu octowego, głównie metanol i aceton) i smołę rozpuszczalną (chodzi o rozpuszczalność w kwasie octowym).

Zastosowanie

Starożytni Rzymianie używali smoły drzewnej, produkowanej w lasach Galii i Germanii do celów izolacyjnych i impregnacyjnych^[3]. Dawniej smoła drzewna stosowana była też w lecznictwie oraz do nasycania skór (tzw. jucht)^[2].

Współcześnie smoła drzewna nie jest znaczącym surowcem przemysłowym. Wykorzystywana głównie jako źródło kreozotu i oleju impregnacyjnego (smoła z drzew liściastych) oraz terpentyny smołowej (dawniej zwanej smoleniem) i oleju flotacyjnego (smoła z drzew iglastych).

Przypisy

↑ Józef Nadolny: Dziegieć – smoła drzewna. [w:] Drwal [on-line]. 2005. [dostęp 2014-02-04].
↑ ^a ^b Mała encyklopedia leśna. Marian Kiełbaska (red.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991, s. 112. ISBN 83-01-08938-5.
↑ A. Rosset: Starożytne drogi i mosty, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1970, s. 177.

Bibliografia

Romuald Bogoczek, Elżbieta Kociołek-Balawejder: Technologia chemiczna organiczna. Surowce i półprodukty. Wrocław: Wyd. Akademii Ekonomicznej, 1992. ISBN 83-7011-093-2.
Encyklopedia techniki. Chemia. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1993. ISBN 83-204-1312-5.

[1] Józef Nadolny: Dziegieć – smoła drzewna. [w:] Drwal [on-line]. 2005. [dostęp 2014-02-04].

[encyk-2] Mała encyklopedia leśna. Marian Kiełbaska (red.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991, s. 112. ISBN 83-01-08938-5.

[AR-3] A. Rosset: Starożytne drogi i mosty, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1970, s. 177.

[1]

[2]

[3]