Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2012/06

Aktualnie na stronie głównej Wielka, większa i największa – fantastyczna powieść młodzieżowa autorstwa Jerzego Broszkiewicza, wydana w 1960 roku przez wydawnictwo Nasza Księgarnia. Składa się z trzech części. Bohaterowie, para nastolatków, przeżywają trzy tytułowe przygody – ratują porwane dziecko, rozbitków katastrofy lotniczej, a na koniec spotykają Obcych i metodami dyplomatycznymi bronią przed nimi całą ludzkość. We wszystkich przygodach ich przewodnikiem jest mówiący samochód marki Opel Kapitän. Bohaterowie tej książki występują także w innej powieści Broszkiewicza – Długi deszczowy tydzień. Powieść zdobyła uznanie krytyków oraz badaczy literatury, którzy uznali ją za znaczącą pozycję w rozwoju polskiej literatury młodzieżowej. Została zekranizowana w 1963 roku. W PRL-u powieść była lekturą uzupełniającą dla klasy 5. W 1979 roku została wpisana na Listę Honorową im. H. Ch. Andersena. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 czerwca

W dniu trzynastych urodzin 12 czerwca 1942 roku Anne Frank rozpoczęła wpisy w pamiętniku. Dziennik Anny Frank jest książką powstałą na podstawie fragmentów tego pamiętnika, który pisała podczas ponaddwuletniego pobytu w ukryciu jej rodziny w czasie niemieckiej okupacji Holandii. Po odkryciu kryjówki cała grupa została wysłana do obozów koncentracyjnych. Po aresztowaniu rodziny rękopis uratowany został przez Miep Gies i Bep Voskuijl. Pierwsze wydanie książki ukazało się w 1947 roku w Amsterdamie dzięki staraniom ojca Anny, który jako jedyny z rodziny przeżył wojnę. Jej opowieść pokazała światu skalę holocaustu. W 1955 roku na podstawie Dziennika powstała sztuka teatralna, a później jej adaptacja filmowa. Tłumaczenie polskie Zofii Jaremko-Pytowskiej zostało wydane w 1957 roku przez wydawnictwo PIW. W 2009 roku książka została wpisana na listę najbardziej wartościowych dokumentów świata.

2 czerwca

Operacja przeszczepienia nerki polega na wprowadzeniu do ciała biorcy zdrowej nerki (pochodzącej od żywego bądź zmarłego dawcy) i dokonaniu dwóch połączeń naczyniowych (tętniczego i żylnego) oraz umocowaniu fragmentu moczowodu do pęcherza moczowego biorcy. Jest metodą z wyboru leczenia przewlekłej niewydolności nerek w krańcowym stadium, gdy wielkość przesączania kłębuszkowego spada poniżej poziomu 20-25%. Oprócz komplikacji okołozabiegowych istnieje także ryzyko odrzucenia przeszczepu. Ze względu na występującą zwykle niezgodność tkankową biorca musi do końca życia przyjmować leki immunosupresyjne. Przeciętnie po 5 latach 70–80% transplantów nadal spełnia swoje funkcje. Transplantacja jest leczeniem kosztownym, jednak w dłuższej perspektywie korzystniejszym ekonomicznie od dożywotniego obciążenia dializą. Ministerstwo Zdrowia w Polsce w całości refunduje zabieg i późniejsze leczenie immunosupresyjne biorcy.

3 czerwca

W XVII wieku wskutek rozłamu w Rosyjskim Kościele Prawosławnym powstał ruch staroobrzędowy. Jego zwolennicy nie uznali reformy liturgicznej patriarchy Nikona z lat 1652–1656, upodabniającej obrzędy Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego do greckich. W ich ocenie wszelkie zmiany typowo ruskich tradycji liturgicznych były herezją i wyrzeczeniem się jedynej prawdziwej wiary. Od połowy lat 50. XVII wieku staroobrzędowcy zaczęli porzucać dotychczasowe miejsca zamieszkania i zakładać w trudno dostępnych miejscach własne kolonie. W 1667 roku sobór moskiewski uznał stare obrzędy za herezję. Władze kościelne i świeckie rozpoczęły masowe prześladowania starowierców, które trwały do końca XVII stulecia. Pełnię praw obywatelskich staroobrzędowcy uzyskali dopiero w 1905 roku, po wydaniu przez cara Mikołaja II edyktu tolerancyjnego.

4 czerwca

Ten afrykański gryzoń prowadzi dzienny tryb życia i jest roślinożercą dobrze przystosowanym do znoszenia braku wody, a czas lubi spędzać na baraszkowaniu i zabawach. Skałoszczur skalny chętnie zamieszkuje skaliste zbocza gór, wzgórz i urwisk zachodniej części Afryki Południowej –Namibii, południowo-zachodniej Angoli oraz północno-zachodni region Kraju Przylądkowego wRPA. Kolor jego sierści zlewa się z barwą skał, które dają mu schronienie. Ma czarne, długie wibryssy, beżowy nos, wąskie łapy i pazury. Ze względu na stosunkowo niską jakość pożywienia wykazuje skłonność do koprofagii. W dialekcie ludu Khoikhoi nazywany jest noki. Badacze chętnie używają tej nazwy, bowiem pozwala na uniknięcie pomyłek. Noki używa dźwięków do komunikowania się, jeden wydany gwizd potrafi zaalarmować i poderwać wszystkie osobniki żerujące w okolicy do ucieczki.

5 czerwca

Polski lekkoatleta, który specjalizował się w skoku wzwyż. Pierwszy sukces na arenie międzynarodowej Jacek Wszoła odniósł w 1975 roku, wygrywając mistrzostwa Europy juniorów. Dwukrotnie uczestniczył w igrzyskach olimpijskich – w Montrealu (1976) zdobył złoty medal – poprzeczkę zawieszoną na 2,25 pokonał w drugiej próbie. Cztery lata później w Moskwie – zdobył srebrny medal, pokonując w drugiej próbie poprzeczkę zawieszoną na 2,31. Karierę zakończył w roku 1989. Okazjonalnie występuje w telewizji jako komentator wydarzeń sportowych. W 1992 roku wystąpił w zawodach weteranów w Zduńskiej Woli, a w 1997 roku zdobył w Birmingham złoty medal halowych mistrzostw Europy weteranów. Był bohaterem jednego z komiksów o polskich sportowcach, które w 2008 roku przygotowała Gazeta Wyborcza. W 2010 roku został jednym z ambasadorów cyklu Samsung Athletic Cup.

6 czerwca

Gdy miała pięć lat, została zauważona na miejskim lodowisku przez ekipę telewizyjną. Wkrótce Judith Barsi otrzymała swoją pierwszą rolę w reklamie soku pomarańczowego, od której rozpoczęła się jej kariera aktorki dziecięcej. Wystąpiła łącznie w 72 reklamach telewizyjnych, kilkunastu odcinkach seriali oraz kilku filmach kinowych i telewizyjnych. Jej najważniejsze role to Kaczusia w filmie Pradawny ląd i Anne-Marie we Wszystkie psy idą do nieba. Była jedynym dzieckiem węgierskich emigrantów. Sąsiadom tak opisywała sytuację rodzinną: Boję się wracać do domu. Tata ma zły humor. Pije każdego dnia, wiem też, że chce zabić mamę. Śledczy ustalili, że ojciec Judith wieczorem 25 lipca 1988 roku zastrzelił żonę i córkę, po czym 27 lipca podpalił dom. Pamięci dziewczynki została zadedykowana piosenka Love Survives z filmu, który miał swoją premierę już po jej śmierci.

7 czerwca

Jest zalecana do akwariów zimnowodnych, w których pozostaje zielona przez cały rok oraz do uprawy w oczkach wodnych, ponieważ dobrze je natlenia i daje schronienie dla drobnych ryb czy bezkręgowców. Moczarka kanadyjska pochodzi z Ameryki Północnej, skąd w XIX wieku została zawleczona do wód większej części Europy. W początkowym okresie inwazji nazywana była „zarazą wodną” z powodu problemów, które powodowała w żegludze i rybołówstwie. Jest rośliną korzeniącą się lub unoszącą się w wodzie, a składniki pokarmowe pobiera z wody przez liście. Rośnie w wodach stojących i wolno płynących. W biologicznych oczyszczalniach ścieków jest wykorzystywana do oczyszczania wód pościekowych. Irokezi używali naparu z niej jako środka wymiotnego. Jest jednym z gatunków uwzględnianych w obliczaniu Makrofitowego Indeksu Rzecznego na potrzeby monitoringu jakości wód.

8 czerwca

Po raz pierwszy reprezentacja Polski w piłce nożnej wzięła udział w Mistrzostwach Europy w 2008 roku. Selekcjonerem kadry był wówczas Leo Beenhakker. Do mistrzostw Europy w Austrii i Szwajcarii reprezentacja Polski zakwalifikowała się, zdobywając największą ilość punktów podczas meczów rozegranych w grupie eliminacyjnej A i wyprzedzając m.in. Portugalię, będącą w tej samej grupie. W turnieju trafiła do grupy B, gdzie w pierwszym meczu przegrała 0:2 z Niemcami. W drugim spotkaniu zremisowała 1:1 z gospodarzem Austrią, a gola strzelił Roger Guerreiro. W ostatnim meczu grupowym Polska poniosła porażkę 0:1 z Chorwacją. Zajmując ostatnie miejsce w grupie, z jednym punktem na koncie, odpadła z dalszej rywalizacji.

9 czerwca

9 czerwca 1846 roku w Chełmie położony został kamień węgielny pod budowę cerkwi św. Jana Teologa. Świątynia została wybudowana jako cerkiew wojskowa z funduszy wyasygnowanych przez rząd rosyjski. Jej budowę zakończono w czerwcu 1852 roku. Wobec wzrostu liczby prawosławnych mieszkańców miasta, wynikającej z napływu rosyjskich urzędników i wojskowych, w 1864 roku zmieniła funkcję, stając się świątynią parafialną. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę jako jedyna z cerkwi Chełma nie została zrewindykowana na rzecz Kościoła katolickiego ani zburzona. W 1928 roku otrzymała honorową rangę soboru. Obecnie jest to jedyna czynna cerkiew na terenie Chełma.

10 czerwca

10 czerwca 1952 roku w Poznaniu doszło do katastrofy samolotu wojskowego. W wyniku wypadku Petlakowa Pe-2FT śmierć poniosło 9 osób. Mimo że wypadek wydarzył się w centrum miasta o godzinie 8:30, to wszelkie informacje zostały utajnione. Wydarzenie było początkowo ukrywane, a później zapomniane. Pierwszy artykuł o katastrofie ukazał się w lokalnej prasie dopiero w 2007 roku. Nie są znane szczegóły zdarzenia ze względu na objęcie wypadku ścisłą tajemnicą. Nazwiska, a nawet liczba rannych również nie są możliwe do ustalenia z powodu zniszczenia dokumentacji medycznej. Powołana przez Dowództwo Wojsk Lotniczych komisja pod przewodnictwem generała Iwana Turkiela orzekła, że przyczyną wypadku była usterka techniczna. Winą obarczono również pilota, który miał wpaść w panikę i nieprawidłowo podejść do awaryjnego lądowania. 10 czerwca 2008 roku w 56. rocznicę katastrofy w miejscu upadku odsłonięto tablicę pamiątkową.

11 czerwca

Pozowała mężowi do obrazów, najczęściej jako Bona Sforza lub Barbara Radziwiłłówna. Teodora Matejko była żoną Jana Matejki. Po ślubie małżeństwo zamieszkało w Krakowie, gdzie przyszło na świat ich pięcioro dzieci. Po powrocie z podróży poślubnej artysta namalował Portret żony w sukni ślubnej. Po porodach Matejkowa bardzo przytyła i zachorowała na cukrzycę, zaś w późniejszych latach wystąpiła u niej choroba umysłowa. W marcu 1876 roku Matejko rozpoczął malowanie obrazu Kasztelanka, do którego pozowała Stanisława Serafińska siostrzenica Teodory. Znając zazdrość żony, malował obraz w tajemnicy. Gdy Matejkowa dowiedziała się o obrazie, zrobiła mężowi awanturę. W przypływie gniewu zniszczyła swój portret w sukni ślubnej. Z obawy przed zniszczeniem przez żonę Kasztelenki, odciął cztery rogi i powiedział, że obraz został spalony. Teodora zmarła w wieku 50 lat i została pochowana obok zmarłego wcześniej męża na Cmentarzu Rakowickim.

12 czerwca

W lipcu 2007 roku została opublikowana zapowiedź komputerowej, przygodowej gry akcji Mirror’s Edge. W listopadzie 2008 roku gra została wydana na konsole PlayStation 3 i Xbox 360. W styczniu 2009 roku ukazała się wersja dla komputerów osobistych z systemem Windows, a w kwietniu 2010 roku wersja dla systemu iOS. Mirror's Edge utrzymany jest w jaskrawej kolorystyce i różni się od wielu innych gier FPP możliwością wykonywania licznych ruchów, takich jak: zjeżdżanie po barierkach, akrobacje, balansowanie na krawędziach, oraz możliwością obserwowania rąk, nóg lub torsu bohaterki na ekranie. Akcja osadzona jest w futurystycznym, antyutopijnym społeczeństwie, w którym grupa tak zwanych „Sprinterów” (w tym główna bohaterka gry – Faith) pełni funkcję kurierów dostarczających przesyłki poza kontrolą rządu. Gracz prowadzi Faith przez dachy, place budowy i szyby wentylacyjne, omijając przeszkody za pomocą akrobacji inspirowanych parkourem w stylu trójwymiarowej gry platformowej. Na targach E3 w 2011 roku oficjalnie potwierdzono, że trwają prace nad sequelem gry, który prawdopodobnie będzie korzystał z silnika Frostbite 2.

13 czerwca

Kiedy w 1840 roku wprowadzono pierwsze znaczki pocztowe operatorem było Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii, zaś w latach 1922–1937 – Wolne Państwo Irlandzkie. Obecnie znaczki pocztowe w Irlandii wydaje operator pocztowy Irlandii An Post, który w 1984 roku przejął wszystkie usługi pocztowe. Nowe wydania znaczków można kupić w urzędzie filatelistycznym An Post w głównej siedzibie poczty w Dublinie. Edycje okolicznościowe i specjalne są zazwyczaj dostępne przez rok od daty wydania. Do połowy lat 60. irlandzka polityka wydawania znaczków była bardzo konserwatywna. Rocznie ukazywało się tylko kilka nowych, a uaktualnione lub nowe znaczki obiegowe pojawiały się sporadycznie. Kolekcjonerzy starają się zdobyć podstawową kolekcję znaczków z 1922 roku i wzwyż. Złożone wydania znaczków z nadrukiem stanowią ogromne filatelistyczne wyzwanie dla kolekcjonerów.

14 czerwca

Został zaprojektowany jako trzymasztowa, żaglowa, uzbrojona w 38 dział, ciężka fregata United States Navy. USS Congress był jedną z pierwszych sześciu fregat zbudowanych na polecenie Kongresu USA. Konstruktor wszystkich sześciu okrętów, Joshua Humphreys, zaprojektował je tak, by stanowiły główną siłę młodej floty. Okręt zbudował James Hackett w Portsmouth w stanie New Hampshire, gdzie 15 sierpnia 1799 roku odbyło się wodowanie. Pierwszymi zadaniami nowej fregaty była ochrona amerykańskich statków handlowych w czasie quasi-wojny z Francją i walka z piratami w czasie I wojny berberyjskiej. Przez ostatnie dziesięć lat służby USS Congress był wykorzystywany jako hulk mieszkalny. W 1834 roku został skreślony z listy okrętów marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych i rozebrany.

15 czerwca

W sezonie 2010 mistrzostw świata Formuły 1 podczas Grand Prix Bahrajnu zadebiutował brytyjski zespół Virgin Racing. Najwyższą pozycją osiągniętą w historii zespołu było czternaste miejsce, które zostało zdobyte czterokrotnie: podczas Grand Prix Malezji i Grand Prix Japonii w 2010 roku oraz podczas Grand Prix Australii i Grand Prix Kanady w 2011 roku. W kwalifikacjach najlepszym osiągnięciem było szesnaste miejsce, które zostało wywalczone przez Timo Glocka podczas Grand Prix Malezji w 2010 roku. W listopadzie 2010 roku ujawniono, że rosyjski producent samochodów sportowych, Marussia, wykupił główny pakiet akcji Virgin Racing, a zespół od sezonu 2011 zmieni licencję na rosyjską i będzie nosił nazwę Marussia Virgin Racing. W 2011 roku poinformowano, że w sezonie 2012 Marussia Virgin Racing zmieni nazwę na Marussia F1 Team, a jego podwozia będą nosiły nazwę Marussia, a nie jak dotychczas Virgin.

16 czerwca

Powstało w latach 20. XX wieku. W marcu 1943 roku na lotnisku Smoleńsk-Siewiernyj członkowie niemieckiego ruchu oporu próbowali przeprowadzić zamach, umieszczając bombę w startującym samolocie wiozącym Hitlera. W kolejnych dekadach funkcjonowało jako typowe dla Układu Warszawskiego lotnisko wojskowe o betonowym pasie startowym długim na 2500 m i szerokim na 49 m. Do naprowadzania samolotów wojskowych wykorzystywano tzw. radiotechniczny system bliskiej nawigacji. W okresie zimnej wojny stacjonowały tu samoloty MiG-23 i Su-27. Po rozformowaniu stacjonującej jednostki wojskowej w październiku 2009 roku lotnisko przyjmowało samoloty nie częściej niż raz w miesiącu. 10 kwietnia 2010 roku podchodząc do lądowania na lotnisku Siewiernyj uległ katastrofie samolot z Prezydentem RP Lechem Kaczyńskim i polską delegacją udającą się na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Władze obwodu smoleńskiego planowały wyremontować obiekt, który od 2013 roku ma przyjmować samoloty wojskowe i cywilne.

17 czerwca

W pierwszych miesiącach 1882 roku w Galicji miał miejsce skandal polityczno-wyznaniowy. W końcu grudnia 1881 roku 129 chłopów, mieszkańców wsi Hniliczki Małe, dokonało legalnej konwersji z wyznania greckokatolickiego na prawosławie. Motywem do podjęcia tej decyzji był dla nich zatarg ze swoim proboszczem i chęć uzyskania odrębnej, greckokatolickiej parafii. Do zmiany wyznania, z konsekwencji której nie zdawali sobie sprawy, zainspirował ich czołowy działacz moskalofilski – ks. Iwan Naumowycz. Polityczny charakter konwersji został jednak szybko wykryty, a sama decyzja o zmianie wyznania cofnięta. Sprawa hnilicka skłoniła władze austriackie do podjęcia zdecydowanych kroków przeciwko ruchowi rusofilskiemu w ogólności. Skandal ten uważa się za wydarzenie przełomowe w historii dyskusji nad świadomością i orientacją kulturową oraz narodową Ukraińców galicyjskich.

18 czerwca

Pochodził z rodziny polsko-niemieckiej, ale nie znał języka polskiego. Julius von Szymanowski urodził się w Rydze jako poddany Mikołaja I. Studiował medycynę i zdecydował się specjalizować w chirurgii plastycznej. Jego podręcznik Handbuch der Operativen Chirurgie uważany jest za jedną z najważniejszych prac w tej dziedzinie, które zostały opublikowane w XIX wieku. Własnoręcznie wykonane przez niego ryciny były później wykorzystywane przez innych chirurgów plastycznych do zilustrowania ich własnych książek. Obmyślił nowy model piły chirurgicznej. Innym obszarem jego zainteresowań była desmurgia. W atlasie wydanym w 1857 roku przedstawił i zilustrował techniki opatrunków. Przetłumaczył i ulepszył podręcznik o anatomii chirurgicznej tętnic i powięzi oraz opublikował serię artykułów o różnych technikach amputacji. Zachorował na nowotwór jądra i zmarł w młodym wieku.

19 czerwca

Między sierpniem a październikiem 1944 roku niemieckie formacje wojskowe i policyjne wypędziły z domów blisko 550 tys. mieszkańców Warszawy oraz około 100 tys. mieszkańców miejscowości podwarszawskich. Zdecydowana większość wypędzonych została skierowana do podwarszawskich obozów przejściowych – przede wszystkim do osławionego Dulagu 121 w Pruszkowie. Stamtąd blisko 150 tys. osób wywieziono na roboty przymusowe w głąb Rzeszy lub do niemieckich obozów koncentracyjnych. Pozostałych wysiedleńców – przeważnie starców, kobiety i dzieci – przesiedlono do zachodnich dystryktów Generalnego Gubernatorstwa i pozostawiono tam bez jakichkolwiek środków do życia.

20 czerwca

Stanowi uogólnienie sortowania przez wstawianie, dopuszczające porównania i zamiany elementów położonych daleko od siebie. Pierwsza wersja sortowania Shella, czyli algorytmu sortowania działającego w miejscu i korzystającego z porównań elementów, została opublikowana w 1959 roku. Złożoność czasowa sortowania Shella w dużej mierze zależy od użytego w nim ciągu odstępów. Ze względu na stosunkowo krótki kod i nieużywanie stosu bywa ono stosowane zamiast sortowania szybkiego w implementacjach funkcji z biblioteki standardowej języka C przeznaczonych dla systemów wbudowanych. Używa go na przykład biblioteka uClibc. Implementacja sortowania Shella znalazła się w jądrze systemu operacyjnego Linux. Można też stosować sortowanie Shella, gdy głębokość rekurencji przekroczy zadany limit, aby zapobiec patologicznemu spowolnieniu sortowania.

21 czerwca

Na podium mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym stanęło łącznie dziesięcioro reprezentantów Polski, w tym dwóch na zasadzie „podwójnego mistrzostwa”, zgodnie z którą w latach 1924–1980 każdy medalista igrzysk olimpijskich stawał się automatycznie medalistą mistrzostw świata. Pierwszym polskim medalistą mistrzostw świata był Stanisław Marusarz, który w 1938 roku został wicemistrzem świata w konkursie skoków narciarskich na skoczni dużej. Najbardziej utytułowanym polskim zawodnikiem pod względem liczby zdobytych medali jest Adam Małysz, który wywalczył łącznie sześć medali, w tym cztery złote. Najwięcej medali polscy narciarze zdobyli w 2011 roku, kiedy czterokrotnie stawali na podium mistrzostw świata.

22 czerwca

Został wyprodukowany w ogromnej liczbie 36 183 egzemplarzy w rekordowo krótkim czasie, stając się najliczniej produkowanym samolotem wojskowym w historii lotnictwa. Radziecki Iljuszyn Ił-2 uważany jest przez wielu za najlepszy samolot szturmowy II wojny światowej. Został zaprojektowany przez zespół pod kierownictwem Siergieja Iljuszyna w 1938 roku. Szturmowik brał udział we wszystkich kampaniach Wielkiej Wojny Ojczyźnianej oraz w wojnie z Japonią. Maszyna produkowana była w odmianach jednoosobowej (pilot) i dwuosobowej (pilot i tylny strzelec). Dzięki dobremu opancerzeniu był dość odporny zarówno na ostrzał karabinów maszynowych z ziemi, jak i trafienia odłamkami broni przeciwlotniczej. Maszyny niejednokrotnie wracały do baz mimo poważnych uszkodzeń. Wśród pilotów, który zasłynęli walcząc na Ił-2 była Anna Jegorowa, która wykonała 277 misji bojowych. Oryginalny Ił-2, który służył w 3 Pułku Lotnictwa Szturmowego, można zobaczyć w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

23 czerwca

Dwukrotnie otrzymała nagrodę za pierwszoplanową rolę kobiecą na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych: w 1975 roku za rolę w filmie Bilans kwartalny i w 1996 roku za rolę w filmie Cwał. Maja Komorowska ukończyła Wydział Lalkarski PWST w Krakowie. Trzy lata później zdała eksternistyczny egzamin aktorski. Zadebiutowała na deskach Groteski. Duże uznanie przyniosła jej rola Sary Bernhardt w sztuce Mimo wszystko Johna Murrella. Zagrała wielką gwiazdę i jednocześnie kobietę inteligentną, ironiczną, świadomą starości i nadchodzącej śmierci. Od lat bierze czynny udział w życiu społecznym i kulturalnym, np. wspierając budowę warszawskiego hospicjum onkologicznego. Jak sama powiedziała: Najważniejsze jest, aby wciąż się starać. W życiu dzieje się różnie, ale człowiek nieustannie musi się starać. Jest bohaterką książki Barbary Osterloff pt. Pejzaż. Rozmowy z Mają Komorowską.

24 czerwca

W późnej kredzie tereny Ameryki Północnej oraz Azji zamieszkiwał Saurolophus. Jest to jeden z kilku rodzajów dinozaurów znanych z różnych kontynentów. Wyróżniał się spiczastym grzebieniem sterczącym z góry i tyłu głowy. Długi i przypominający kolec grzebień wystawał w górę i do tyłu, rozpoczynając się ponad oczami. Wypełniały go komory powietrzne, które mogły służyć respiracji lub termoregulacji. Grzebień mógł stanowić miejsce przyczepu mięśni i niezachowanej kryzy z tyłu głowy, mógł mieć znaczenie w identyfikacji płciowej lub jego funkcją mogło być przekazywanie sygnałów wizualnych. Zwierzę żywiło się roślinami. Poruszało się na dwóch lub czterech kończynach. Niemal kompletny szkielet zaurolofa, który znaleziono w 1911 roku pośród skał w okolicy Tolman Ferry nad rzeką Red Deer w Albercie, znajduje się w zbiorach Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej.

25 czerwca

Ta księżniczka opolska była pierwszą przedstawicielką dynastii Piastów noszącą to imię. Eufrozyna Mieszkówna była córką księcia opolskiego Mieszka I Plątonogiego i Ludmiły. Informacje na temat Eufrozyny i jej sióstr znajdują się w Nekrologu czarnowąskim. Pod datami dziennymi 14 stycznia, 9 maja i 25 maja zapisane zostały zgony trzech córek książęcych, odpowiednio: Ludmiły, Agnieszki i Eufrozyny. Źródło nazywa Ludmiłę i Agnieszkę dziedziczkami założonego przez Mieszka i Ludmiłę klasztoru w Rybniku koło Raciborza, następnie przeniesionego do Czarnowąsów. Nie wymienia Eufrozyny jako dziedziczki konwentu. Przypuszcza się, że księżniczka nie była bliżej związana z zakonem i przebywała z dala od rybnickiego konwentu. Prawdopodobnie Eufrozyna została żoną jednego z dolnosaksońskich grafów. Zgodnie z ustaleniami historyków zmarła 23 lub 25 maja nieznanego roku w XIII wieku.

26 czerwca

W ośmiu kolekcjach siedmiu bibliotek, w sześciu miastach Europy, przechowywany jest Codex Coislinianus. Jest to grecki uncjalny rękopis Nowego Testamentu, paleograficznie datowany na VI wiek. Inną nazwą kodeksu jest Euthalianus. Tekst kodeksu reprezentuje aleksandryjską tradycję tekstualną, jednak z licznymi naleciałościami tradycji bizantyńskiej. Kurt Aland zaliczył go do kategorii III. Tekst posiada wiele korekt dokonanych przez późniejszego korektora. O wartości kodeksu stanowi stychometryczny styl oraz nota marginalna w Liście do Tytusa. Jest on również ważny dla poznania historii tekstu Nowego Testamentu.

27 czerwca

Rodzaj żmijownik obejmuje 24 gatunki występujące w tropikalnej Ameryce, od Meksyku do Paragwaju. Są to rośliny z rodziny obrazkowatych osiągające wysokość 6 metrów i wyglądem przypominające drzewko o parasolowatej koronie. Ich bulwy stanowią składnik diety niektórych amerykańskich zwierząt roślinożernych, są także spożywane przez Indian. Wiele gatunków żmijowników w medycynie tradycyjnej stosowanych jest jako remedium na ukąszenia jadowitych węży i inne dolegliwości. Mimo swojej atrakcyjności są to rośliny bardzo rzadko spotykane w uprawie, poza zasięgiem naturalnym uprawiane są głównie w ogrodach botanicznych. Zarówno naukowa jak i zwyczajowa nazwa polska pochodzi od ubarwienia ogonków liściowych, przypominającego rysunek skóry gadów.

28 czerwca

Cykl rozwojowy paprotników opisał jako pierwszy na przykładzie orliczki piłkowanej w 1848 roku Michał Hieronim Leszczyc-Sumiński, polski botanik, malarz i kolekcjoner sztuki. W wydanej w Berlinie rozprawie Zur Entwickelungs-Geschichte der Farrnkräuter prawidłowo opisał budowę rodni, proces zapłodnienia i powstania sporofitu. Rozprawę uzupełniało sześć własnoręcznie przez niego litografowanych tablic. W 1865 roku przeprowadził się do Tharandt koło Drezna. Obok ruin zamku Tharandt rozbudował dom, tworząc pałac. Zgromadził bogatą kolekcję malarstwa, a także mebli, pozłacanych rzeźb florenckich, porcelany miśnieńskiej i sewrskiej, ozdób z kości słoniowej oraz zegarów. Na znaczenie hr. Sumińskiego dla nauki zwrócił uwagę niemiecki botanik Martin Moebius w 1937 roku. Bolesław Hryniewiecki był autorem pierwszych opracowań biograficznych na jego temat, a obecnie badania biograficzne kontynuuje Cezary Domański.

29 czerwca

Zawarta w nocie zwanej Geografem Bawarskim informacja z około 845 roku jest przypuszczalnie najstarszą wzmianką o raciborskim grodzie. Wspomina ona o zamieszkującym dorzecze Górnej Odry plemieniu Gołężyców (org. Golensizi), które posiadało tam pięć grodów. Prawdopodobnie jednym z nich był właśnie Racibórz. Istnieją hipotezy, że w tym miejscu zlokalizowane było Eburium, legendarna stolica Kwadów. Według Kroniki Galla Anonima zamek w 1108 roku jako przygraniczna twierdza kasztelańska należał do Morawian. Został zajęty bez walki przez rycerzy Bolesława Krzywoustego.

30 czerwca

Występuje w starych lasach, głównie na środkowym obszarze Ameryki Północnej. Kowalik karoliński to krępy ptak, z wielką głową, krótkim ogonem, potężnym dziobem i silnymi nogami. Górne części ciała ubarwione są na niebiesko-szaro, głowa i dolne partie białe. Ptak ma czarny wierzch głowy i kasztanowo ubarwione podbrzusze. Kowalik karoliński, tak jak inne gatunki zaliczane do rodziny kowalikowatych, poszukuje owadów przemieszczając się po pniach i gałęziach. Będąc na drzewie może wisieć głową w dół. Nasiona stanowią znaczną część jego zimowej diety. Gniazdo znajduje się w dziupli. Zasiedlająca je para może rozmazywać dookoła wejścia szczątki upolowanych owadów, co odstrasza wiewiórki. Gatunek nie jest objęty ochroną na większości obszaru występowania.