Szames (z jid. שמשׂ szames, a to z hebr. שַׁמָּשׁ szamasz – woźny) – sługa bóżniczy[1], którego zadaniem było m.in. przygotowywanie synagogi do nabożeństw, pomaganie chazanom, poranne budzenie mężczyzn na modlitwy. Zwany był także szkolnikiem[2].
