Tadeusz Brzozowski (generał jezuitów)

Tadeusz Brzozowski

Data i miejsce urodzenia	21 października 1749 Królewiec
Data i miejsce śmierci	5 lutego 1820 Połock
Miejsce pochówku	Połock
Superior Prowincji rosyjskiej
Okres sprawowania	1805–1814
Generał Towarzystwa Jezusowego
Okres sprawowania	1814–1820
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	Towarzystwo Jezusowe
Prezbiterat	1775

Tadeusz Brzozowski (ur. 21 października 1749 w Królewcu, zm. 5 lutego 1820 w Połocku) – polski jezuita, dwudziesty z kolei generał jezuitów, pierwszy zaś po kasacie zakonu w 1773 r. Swą światową funkcję sprawował w latach 1814–1820 z Imperium Rosyjskiego.

Życiorys

Do Towarzystwa Jezusowego wstąpił 26 sierpnia 1765 w Nieświeżu, a następnie m.in. uczył w szkołach jezuickich w Mińsku, gdzie zastała go kasata zakonu (21 lipca 1773). Studia teologiczne odbył w seminarium duchownym w Wilnie i przyjął święcenia kapłańskie w Pińsku w 1775 r. Nauczyciel dzieci na dworach magnatów, a potem języka francuskiego w szkołach KEN w Mińsku. W 1782 r. przybył na zajętą przez Rosję (I rozbiór Polski) wschodnie rubieże Rzeczypospolitej, gdzie nie ogłoszono breve kasacyjnego i zakon jezuitów funkcjonował nadal. Pracował jako nauczyciel i prefekt w szkołach w Orszy, Połocku i Witebsku. W latach 1797–1805 pełnił obowiązki sekretarza zakonu oraz asystenta przełożonego generalnego. Na V Kongregacji Połockiej został dnia 14 września 1805 wybrany generałem zakonu. Do końca 1815 rezydował w Petersburgu.

Otoczył szczególna troską kult męczennika Andrzeja Boboli i w 1808 sprowadził jego ciało z Pińska do Połocka. Po długich staraniach uzyskał zgodę cara Aleksandra I na erekcję Akademii Połockiej, która nadzorowała pozostałe szkoły jezuickie bez ingerencji z zewnątrz. Otworzył nowe misje w Mozdoku na Kaukazie (1806), w Irkucku (1810) i Tomsku (1814), a także planował wysłanie misjonarzy do Chin. Wysyłając w latach 1806–1810 ośmiu jezuitów białoruskich do Bostonu, oraz następnych do Maryland i do Georgetown wspomógł odradzające się tam struktury zakonu. Obradował także z braćmi na terenie Europy zachodniej o przyszłych możliwościach. Jako tłumacz wydał Dykcjonarz filozoficzny religii (Wilno 1782) K. F. Nonnotte’a i O naśladowaniu Najświętszej Maryi Panny (Połock 1800) A. de Rouville.

W 1814 doczekał wznowienia zakonu na całym świecie przez papieża Piusa VII, co wywołało niechęć cara Aleksandra. Jej pierwszym przejawem było wyrzucenie jezuitów z Petersburga. Brzozowski nie uzyskał carskiego pozwolenia na wyjazd do Rzymu i zmarł w Połocku, zaś po jego śmierci jezuici zostali usunięci z granic monarchii rosyjskiej.

Bibliografia

• Stanisław Bednarski, T.J.: Brzozowski Tadeusz. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 68. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.