Przejdź do zawartości

Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa
Ilustracja
Chrystus ukrzyżowany (obraz D. Velázqueza)
Państwo

Cesarstwo Rzymskie

Miejscowość

Jerozolima (prowincja Judea w Cesarstwie Rzymskim)

Data

ok. 30–33 n.e.

Uczestnicy

Położenie na mapie Izraela
Mapa konturowa Izraela, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa”
Położenie na mapie Jerozolimy
Mapa konturowa Jerozolimy, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa”
31°46′42,9996″N 35°13′45,9984″E/31,778611 35,229444
Multimedia w Wikimedia Commons

Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa – najważniejsze, obok zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, wydarzenie opisane w Nowym Testamencie, dotyczące ukrzyżowania Jezusa Chrystusa. W chrześcijaństwie jest uważane za wydarzenie o charakterze zbawczym i stanowi (obok zmartwychwstania) główny temat nauki o odkupieniu.

Data

[edytuj | edytuj kod]

Istnieje konsensus, że śmierć Jezusa nastąpiła w piątek. Nieustalona jest natomiast dokładna data śmierci Jezusa – szacunki wahają się pomiędzy 27 a 33 rokiem[1]. Problematyczne jest również ustalenie, czy śmierć Jezusa nastąpiła w święto Paschy, czy też w jego przeddzień, a więc 15 czy 14 nisan. Za pierwszą datą przemawia relacja synoptyków, które utożsamiają Ostatnią Wieczerzę Jezusa z ucztą paschalną, za drugą relacja Ewangelii Jana, zgodnie z którą śmierć Jezusa nastąpiła podczas zabijania baranków paschalnych w świątyni. Oba ujęcia mają motywacje teologiczne, dlatego nie można w sposób przesądzający ustalić wiarygodności chronologii[2][3][4]. Joachim Gnilka opowiada się za relacją synoptyków[2], z kolei Walter Kasper i Ferdinand Hahn uważają chronologię Ewangelii Jana za bardziej wiarygodną[3][4]. Sprzeczność próbowano usunąć, powołując się na istnienie dwóch kalendarzy – słonecznego używanego przez wspólnotę z Qumran, do którego stosować miał się Jezus, obchodząc święto Paschy, oraz księżycowego stosowanego przez kapłanów, do którego odnosić miał się autor Ewangelii Jana[2]. Jako pierwsza takie rozwiązanie zaproponowała Annie Jaubert[3]. Zarówno Joachim Gnilka, jak i Ferdinand Hahn uważają to rozwiązanie za niewiarygodne[2][3]. Przede wszystkim nie ma dowodów przynależności Jezusa do wspólnoty esseńczyków[3]. Rytualne ubicie baranka paschalnego w świątyni nie byłoby natomiast możliwe poza datą przewidzianą przez kapłanów (Joachim Gnilka odrzuca twierdzenie, jakoby możliwe było zabijanie baranków przez esseńczyków w ich własnym terminie)[2].

Datę dzienną według współczesnego kalendarza próbowano ustalić na podstawie danych astronomicznych. Przyjmując wiarygodność chronologii Ewangelii Jana, śmierć Jezusa datowano na 7 kwietnia 30 roku[4][5][6] lub 3 kwietnia 33 roku[7][8][9] (w obu wypadkach był to piątek[10]). Wenancjusz Domagała, opowiadając się za późniejszą datą, wskazuje, że według Ewangelii Jana działalność Jezusa miała trwać co najmniej trzy lata od chwili wystąpienia Jana Chrzciciela w 28 roku[7]. Jednak relacja synoptyków zdaje się sugerować, że publiczna działalność Jezusa trwała zaledwie rok[11]. Joachim Gnilka uważa trzyletni okres działalności Jezusa za niewiarygodny. Dodatkowo obliczenia astronomiczne są niepewne z uwagi na możliwość niedokładności określania nowiu księżyca przez kapłanów, a także możliwość dodania miesiąca przestępnego przed miesiąc nisan w przypadku opóźnienia zbiorów jęczmienia lub wystąpienia trudnych warunków drogowych utrudniających dojazd pielgrzymów[1].

Hipoteza o ukrzyżowaniu w czwartek

[edytuj | edytuj kod]

Niektórzy badacze uważają, że ukrzyżowanie Jezusa miało miejsce w czwartek[12][13] około godziny 15:00, , ponieważ spełnia następujące kryteria Biblijne:

  1. Trzy dni i trzy noce w grobie: W Ewangelii Mateusza (Mt 12:40) Jezus mówi:

    "Jak bowiem Jonasz był w brzuchu wielkiej ryby trzy dni i trzy noce, tak Syn Człowieczy będzie w sercu ziemi trzy dni i trzy noce."[14]

    Interpretacja ukrzyżowania w czwartek pozwala na pełne trzy dni i trzy noce między śmiercią a zmartwychwstaniem.
  2. Użycie liczby mnogiej "szabatów" w Mt 28:1: Dosłowne tłumaczenie brzmi:

    "Po szabatach, o świcie pierwszego dnia tygodnia, przyszła Maria Magdalena i druga Maria, aby obejrzeć grób."[15]

    Użycie liczby mnogiej "szabatów" sugeruje występowanie więcej niż jednego szabatu w tym okresie, co może wskazywać najpierw na szabat świąteczny (Paschy), w piątek oraz regularny szabat tygodniowy w sobotę.Pascha mogła wypaść w dowolny dzień tygodnia.
  3. Ukrzyżowanie w dniu przygotowania Paschy: W Ewangelii Jana (Jn 19:14 oraz Jn 19:31) jest mowa o ukrzyżowaniu w dniu przygotowania Paschy.

    Jn: 19:14 "A był to dzień Przygotowania Paschy, około godziny szóstej. I powiedział do Żydów: Oto wasz król!"[16] Wj 12:3-6 "(...)Dziesiątego dnia tego miesiąca niech się każdy postara o baranka dla rodziny, o baranka dla domu.(...) Będziecie go strzec aż do czternastego dnia tego miesiąca, a wtedy zabije go całe zgromadzenie Izraela o zmierzchu" [17]

    Zgodnie z Księgą Wyjścia (Wj 12:3-6) 14 dzień miesiąca Nisan, przed wieczerzą paschalną, był dniem zabijania baranka paschalnego.
  4. "Wielki dzień szabatu": W Ewangelii Jana (19:31) wspomniany jest "wielki dzień szabatu":

    "Ponieważ był to dzień Przygotowania, aby ciała nie pozostawały na krzyżu w szabat (bo ten dzień szabatu był wielkim dniem), prosili więc Żydzi Piłata, aby im połamano nogi i zabrano ich."[18]

    Oznacza to, że piątek po ukrzyżowaniu mógł być szabatem świątecznym (15 Nisan), a sobota była regularnym szabatem tygodniowym. W oba te dni nie można było wykonywać żadnej pracy, dlatego kobiety mogły pójść do grobu, aby dopełnić procedurę namaszczenia dopiero w niedzielę rano[19][20][21][22]. Jezus został natomiast według Ewangelii Jana (19:42) pochowany tuż przed nastaniem szabatu, w pośpiechu, bez dopełnienia pełnych obrzędów pogrzebowych.[23]
  5. Wypełnienie Prawa i Proroków oraz symbolika Paschy: Jezus Chrystus jako Baranek Boży wypełnił proroctwa i przepisy dotyczące świąt wiosennych.[24][25] Według Bożych wytycznych zapisanych w Księdze Wyjścia (Wj 12:3-6) Żydzi mieli wziąć 10 dnia Nisan baranka bez skazy do domu na ofiarę składaną 14 dnia Nisan[26]. Jezus, jako Baranek Boży, 10 dnia miesiąca Nisan (Niedziela Palmowa), wjechał do "swojego domu", czyli do Jerozolimy, a następnie wszedł do Świątyni, gdzie rozgonił kupujących[27] (którzy pilnie nabywali baranki na święto)[28]. Cztery dni później, dnia 14 Nisan, w czwartek, został ukrzyżowany.

Fotogaleria

[edytuj | edytuj kod]

Miało miejsce na szczycie góry zwanej Golgotą (gr. Γολγοθᾶ, aram. גלגלתא – Gulgalta, w tłum. łac. Calvaria, co znaczy "czaszka") położonej nieopodal Jerozolimy, gdzie zwyczajowo dokonywano egzekucji na skazańcach. Informacje o ukrzyżowaniu zawarte są w czterech Ewangeliach. Wszyscy ewangeliści podają bardzo szczegółowe okoliczności tego wydarzenia. Jezus Chrystus, którego chrześcijanie uważają za Syna Bożego oraz Mesjasza, został aresztowany, osądzony i skazany przez Poncjusza Piłata na śmierć przez ukrzyżowanie. Ostatnie 12 godzin życia Chrystusa, poprzedzające jego śmierć na krzyżu, określane jako Pasja, są bardzo wnikliwie opisane w Ewangelii. Okres ten nazywany jest męką Pańską, a jego ramy czasowe zakreślają dwa wydarzenia – nocne pojmanie Jezusa w ogrodzie Getsemani oraz śmierć na krzyżu na jerozolimskim wzgórzu zwanym Golgotą. Jest to wydarzenie historyczne – potwierdzone również w wielu źródłach niechrześcijańskich[29][30][31][32].

Okoliczności śmierci Jezusa Chrystusa

[edytuj | edytuj kod]

Ewangelie opisują dokładne okoliczności śmierci Jezusa Chrystusa, m.in. wskazując godzinę.

A o godzinie szóstej ciemności ogarnęły ziemię (i trwały) aż do godziny dziewiątej. O godzinie dziewiątej Jezus zawołał wielkim głosem: Eloi, Eloi, lamma sabachtani! To znaczy: Boże mój, Boże mój, czemuś Mnie opuścił. A niektórzy spośród stojących tam słysząc te słowa, mówili: Oto Eliasza woła.

Potem podbiegł ktoś, nasycił octem gąbkę i umocowawszy ją na trzcinie, podał Mu do picia, mówiąc przy tym: Poczekajcie, zobaczymy, czy przyjdzie Eliasz, żeby Go zdjąć (z krzyża). A Jezus, zawoławszy donośnym głosem, skonał. Wtedy zasłona w świątyni rozdarła się na dwie części — od góry aż do dołu.

A setnik, który stał naprzeciw, widząc, że tak skonał, rzekł: Ten Człowiek był naprawdę Synem Bożym

(Mk 15,33-39)


 Osobny artykuł: Słowa Jezusa na krzyżu.

Przed śmiercią Jezus wypowiedział siedem krótkich zdań, które nazywane są "siedmioma mowami Jezusa na krzyżu". Mowy te znajdują się w czterech Ewangeliach.

Od starożytności trwa dysputa, jak interpretować ciemności i zanik światła wspomniane m.in. przez Flegona z Tralles. Pisarze tacy jak Augustyn z Hippony uważali je za wydarzenie cudowne, a nie naturalne, gdyż naturalne zaćmienia słońca występują podczas nowiu, a nie pełni księżyca, w okolicach której przypada święto Paschy (O Państwie Bożym, III,15)[33].

Złożenie do grobu

[edytuj | edytuj kod]
Przekrój Golgoty z uwzględnieniem Krzyża i Grobu Jezusa

O zmierzchu Józef z Arymatei i Nikodem pochowali ciało Jezusa. Owinęli je w płótno i złożyli w grobowcu, który był wykuty w skale. Grób przykryli potężnym kamieniem[34].

Proroctwa na temat ukrzyżowania Jezusa Chrystusa

[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z teologią chrześcijańską ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa zapowiada już starotestamentowa Księga Izajasza 53,4-12[35], gdzie stwierdzone jest też jego zbawcze znaczenie[36]. Do tego wydarzenia odnoszony jest również Psalm 22, którego autorstwo tradycyjnie przypisywano królowi Dawidowi[37]. Także Jezus zapowiedział swoją mękę i śmierć oraz przypisywał jej znaczenie zbawcze (przeciwne poglądy biblistów takich jak Rudolf Bultmann czy Willi Marxsen są obecnie odrzucane)[38][39]. Mimo to apostołowie wówczas nie bardzo rozumieli nie tylko znaczenia śmierci, ale i cierpienia. Myśleli o Mesjaszu bardziej jako o królu ziemskim[36].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Joachim Gnilka: Jezus z Nazaretu. Kraków: Wydawnictwo „M”, 2009, s. 415–416. ISBN 978-83-7595-153-0.
  2. ↑ a b c d e Joachim Gnilka: Jezus z Nazaretu. Kraków: Wydawnictwo „M”, 2009, s. 369–371. ISBN 978-83-7595-153-0.
  3. ↑ a b c d e Ferdinand Hahn: Theologie des Neuen Testaments. T. II: Die Einheit des Neuen Testaments. Tübingen: Mohr Siebeck, 2011, s. 534–535. ISBN 978-3-16-150630-7.
  4. ↑ a b c Walter Kasper: Jezus Chrystus. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1983, s. 112. ISBN 83-211-0471-1.
  5. ↑ Jezus Chrystus, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-08].
  6. ↑ Chart XXX Chronology of Jesus, [w:] Kenneth Frank Doig, New Testament Chronology, 1990 [dostęp 2021-12-21] (ang.).
  7. ↑ a b Wenancjusz Domagała: Data ukrzyżowania Jezusa Chrystusa. Niedziela, 2014-04-16. [dostęp 2014-11-03].
  8. ↑ Colin J. Humphreys, W.G. Waddington: Dating the Crucifixion. Nature, (306) 22 grudnia 1983. s. 743 – 746. [dostęp 2014-11-03]. (ang.).
  9. ↑ Colin Humphreys, The Star of Bethlehem a Comet in 5-BC and the Date of the Birth of Christ, „Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society”, 32 (4), 1991 (ang.).
  10. ↑ John Pratt, Newton's Date for the Crucifixion, „Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society”, 32 (3), 1991 (ang.).
  11. ↑ Walter Kasper: Jezus Chrystus. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1983, s. 60. ISBN 83-211-0471-1.
  12. ↑ Torrey, Reuben Archer, (28 Jan. 1856–1928), Special Lecturer, Moody Bible Institute, Chicago, Oxford University Press, 1 grudnia 2007 [dostęp 2024-09-28].
  13. ↑ Frank Roberts, Austin's Topical History of Christianity. By Bill Austin. Wheaton, Illinois: Tyndale House Publishers, 1983. 527 pp., „Church History”, 55 (1), 1986, s. 141–141, DOI: 10.2307/3165486, ISSN 0009-6407, JSTOR: 3165486 [dostęp 2024-09-28].
  14. ↑ Waldemar Chrostowski, Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, ss. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1), 2017, s. 265–272, DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09, ISSN 0137-6985 [dostęp 2024-09-28].
  15. ↑ Jerzy Chmiel, Nowy Testament. Nowy przekład z języka greckiego na współczesny język polski. Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa 1991, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, 45 (1), 1992, s. 45, DOI: 10.21906/rbl.1940, ISSN 2391-8497 [dostęp 2024-09-28].
  16. ↑ Waldemar Chrostowski, Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, ss. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1), 2017, s. 265–272, DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09, ISSN 0137-6985 [dostęp 2024-09-28].
  17. ↑ Waldemar Chrostowski, Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, ss. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1), 2017, s. 265–272, DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09, ISSN 0137-6985 [dostęp 2024-09-28].
  18. ↑ Waldemar Chrostowski, Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, ss. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1), 2017, s. 265–272, DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09, ISSN 0137-6985 [dostęp 2024-09-28].
  19. ↑ Waldemar Chrostowski, Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, ss. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1), 2017, s. 265–272, DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09, ISSN 0137-6985 [dostęp 2024-09-28].
  20. ↑ Waldemar Chrostowski, Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, ss. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1), 2017, s. 265–272, DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09, ISSN 0137-6985 [dostęp 2024-09-28].
  21. ↑ Waldemar Chrostowski, Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, ss. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1), 2017, s. 265–272, DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09, ISSN 0137-6985 [dostęp 2024-09-28].
  22. ↑ Waldemar Chrostowski, Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, ss. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1), 2017, s. 265–272, DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09, ISSN 0137-6985 [dostęp 2024-09-28].
  23. ↑ Waldemar Chrostowski, Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, ss. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1), 2017, s. 265–272, DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09, ISSN 0137-6985 [dostęp 2024-09-28].
  24. ↑ N.T. Wright, Christian origins and the question of God, wyd. 1st North American ed, Minneapolis: Fortress Press, 1992, ISBN 978-0-8006-2681-5 [dostęp 2024-09-28].
  25. ↑ Waldemar Chrostowski, Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, ss. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1), 2017, s. 265–272, DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09, ISSN 0137-6985 [dostęp 2024-09-28].
  26. ↑ Waldemar Chrostowski, Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, ss. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1), 2017, s. 265–272, DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09, ISSN 0137-6985 [dostęp 2024-09-28].
  27. ↑ Waldemar Chrostowski, Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, ss. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1), 2017, s. 265–272, DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09, ISSN 0137-6985 [dostęp 2024-09-28].
  28. ↑ TERESA MARIA KĘPSKA, ROZSZERZANIE SIĘ CHRZEŚCIJAŃSTWA, (tytuł oryginału: THE EXPANSION OF CHRISIANITY, przeł. Tadeusz Szafrański), red. Timoth Yates, teolog anglikanin - specjalista naukowy w dziedzinie misjologii, Warszawa, Instytut Wydawniczy Pax, 2005, ss. 192., „Annales Missiologici Posnanienses” (16), 2008, s. 259–260, DOI: 10.14746/amp.2008.16.16, ISSN 1731-6170 [dostęp 2024-09-28].
  29. ↑ Christopher M. Tuckett: The Cambridge companion to Jesus. Cambridge University Press, 2001, s. 123-124. ISBN 978-0-521-79678-1.
  30. ↑ Eddy & Boyd: The Jesus Legend: A Case for the Historical Reliability of the Synoptic Jesus Tradition. Baker Academic, 2007, s. 127. ISBN 0-8010-3114-1.
  31. ↑ Robert W. Funk: "The acts of Jesus: the search for the authentic deeds of Jesus" [w:] Jesus Seminar(inne języki) San Francisco 1998
  32. ↑ James D. G. Dunn: Jesus Remembered. 2003, s. 339. ISBN 978-0-521-79678-1.
  33. ↑ Święty Augustyn: O Państwie Bożym. Wiktor Kornatowski (tłum.). T. I. Warszawa: De Agostini, 2003, s. 219–220. ISBN 83-7316-057-4.
  34. ↑ Kazimierz Bukowski: Katechezy: Czy warto być chrześcijaninem. opoka.org.pl. [dostęp 2013-03-04].
  35. ↑ Iz 53,4-12
  36. ↑ a b Znaczenie Męki i Śmierci Chrystusa. sluzew.tercjarze.dominikanie.pl. [dostęp 2013-03-04].
  37. ↑ Biblia Tysiąclecia – Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – Ps 22. biblia.deon.pl. [dostęp 2013-03-05].
  38. ↑ Manfred Uglorz: Teologia zwiastowania i czynów Jezusa. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna, 1999, s. 245-252. ISBN 83-909272-3-3.
  39. ↑ Joachim Gnilka: Jezus z Nazaretu. Kraków: Wydawnictwo „M”, 2009, s. 369–380. ISBN 978-83-7595-153-0.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Colin J. Humphreys, W. G. Waddington "Dating the Crucifixion" [w:] Nature 306 (5945), 743–746; grudzień 1983
  • Gerard S. Sloyan, The Crucifixion of Jesus, Minneapolis: Fortress Press, 1995, ISBN 0-8006-2886-1, OCLC 32050803.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ukrzyżowanie_Jezusa_Chrystusa&oldid=74849820”