Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Martin Scorsese a l'é un dij pì important regista, senegiator e produtor vivent, nà ël 17 ëd novèmber 1942 a New York City, New York, ant jë Stat Unì. Fin da giovo a l'ha nurì grand anteresse për ël cine, mersì cò a l'asma ch'a-j ampëdìa ëd fé j'atività dij sò coscrit. A l'ha cò pensà d'intré an seminari për fesse prèive ma a l'ha peui decidù d'iscriv-se a l'università, al cors ëd cinematografìa, andova ch'a comensa a giré ij sò prim cortmetragi (The Big Shave, dël 1967 a sarà sèmper motobin apressià). Da la fin dj'Agn Sessanta al di d'ancheuj a l'ha girà desen-e ëd film, dont tanti ëd gran success ëd crìtica e ëd pùblich. Ij tema dij sò film a riguardo sovens la vita dj'emigrà italian an América, e an particular a New York, e la violensa endémica ant la società american-a; a l'é cò present n'interpretassion tuta catòlica dij concet ëd colpa e 'd redension. A l'ha recità cò tanme ator an cheidun dij sò film. J'ator sìmboj dij sò film a son stàit Harvey Keitel, Robert De Niro e ant j'ùltim agn Leonardo DiCaprio. Ant ël 2007 a l'ha vagnà ël Premi Òscar tanme pì brav regista për ël film The Departed.
Dël 1979 a l'é stàit antra ij prim a sot-ligné ël privo dla degradassion dij negativ goernà da le grande sossietà dël cine.
Dël 1990 a l'ha donca creà, ansema a Clint Eastwood, Francis Coppola e d'àutri, l'American Film Foundation, con ël but ëd restauré ij film clàssich.