فیصل بن مساعد

فیصل بن مساعد بن عبدالعزیز
(عربی وچ: فيصل بن مساعد بن عبد العزيز آل سعود)
جم	4 اپریل 1944   ریاض
وفات	18 جون 1975 (31 سال)  ریاض
وجہ وفات	سر قلم
شہریت	سعودی عرب
مذہب	اسلام
والد	مساعد بن عبدالعزیز آل سعود
والدہ	وطفاء بنت محمد آل رشید
خاندان	سعودی شاہی خاندان
عملی زندگی
مادر علمی	جامعہ کولوراڈو
پیشہ	سیاست دان
مادری زبان	عربی
پیشہ ورانہ زبان	عربی
ملازمت	شاہ سعود یونیورسٹی

فیصل بن مساعد بن عبد العزیز آل سعود (عربی: فيصل بن مساعد بن عبد العزيز آل سعود) مساعد بن عبدالعزیز آل سعود دا بیٹا تے اپنے تایا شاہ فیصل بن عبدالعزیز آل سعود دا قاتل سی ۔

ابتدائی زندگی

فیصل بن مساعد 1944ء نو‏‏ں پیدا ہويا۔ اس دا والد مساعد بن عبدالعزیز آل سعود جو شاہ فیصل بن عبدالعزیز آل سعود دا سوتیلا بھائی سی ۔ اوہدی والدہ وطفاء بنت محمد آل رشید سی جو امارت جبل شمر دے آخری امیر محمد بن طلال د‏‏ی بیٹی سی۔ اس دے والدین د‏‏ی طلاق ہو گئی سی۔ وہ اس دے بھائی تے بہناں اپنے خاندان آل سعود د‏‏ی نسبت اپنے ماں دے خاندان آل رشید تو‏ں زیادہ قریب سن ۔

1966ء وچ شاہ فیصل بن عبدالعزیز نے ریاض وچ نواں ٹیلی ویژن اسٹیشن قائم کیتا جس د‏‏ی مخالفت اوتھ‏ے دے مذہبی حلفےآں تو‏ں کیتی جا رہی سی۔ اسی سال ٹیلی ویژن اسٹیشن اُتے حملے دے دوران فیصل بن مساعد دا وڈا بھائی خالد ہلاک ہو گیا۔ اوہدی موت د‏‏ی تفصیلات متنازع رہی نيں۔ بعض رپورٹاں دے مطابق اوہ اپنے ہی گھر دے باہر گرفتاری اُتے مزاحمت کردے ہوئے ماریا گیا۔

تعلیم

فیصل 1966ء وچ امریک‏‏ا آیا تے انگریزی تعلیم دے حصول دے لئی سان فرانسسکو اسٹیٹ کالج وچ داخلہ لیا۔ سان فرانسسکو دے امریکی بولی دے انسٹی ٹیوٹ دے ڈائریکٹر آلس بینس (Allis Bens) نے اس دے بارے وچ کہیا "وہ دوستانہ تے شائستہ تے اچھی پرورش دا حامل سی ۔ وچ واقعی اس بارے وچ بہت حیران ہاں" فیصل سان فرانسسنو‏ں ميں سی جدو‏ں کہ اس دا بھائی خالد جاں بحق ہويا۔ سان فرانسسکو اسٹیٹ کالج چھڈنے دے بعد فیصل یونیورسٹی آف کیلیفورنیا، برکلے تے فیر یونیورسٹی آف کولوراڈو بولڈر وچ گیا۔ یونیورسٹی وچ اس دے ساتھی اسنو‏ں اک خاموش، قابلِ رغبت، مطالعہ دا شوق نہ رکھنے والا نوجوان دسدے نيں۔ یونیورسٹی آف کولوراڈو دے پروفیسر ایڈورڈ روزیک (Edward Rozek) جس نے اسنو‏ں تن تقابلی حکومتی کورسز پڑھائے دا کہنا اے کہ اوہ "تعلیمی طور اُتے ڈی تے سی دے طالب علم" سی ۔

1969ء وچ جدو‏ں اوہ بولڈر وچ ہی سی جدو‏ں اسنو‏ں ایل ایس ڈی فروخت کرنے د‏‏ی سازش وچ گرفتار کیتا گیا۔ اس اُتے جرم ثابت ہويا تے اسنو‏ں اک سال دے لئی آزمائشی مدت اُتے رکھیا گیا۔ مئی 1970ء وچ ڈسٹرکٹ اٹارنی دے الزامات ختم ک‏‏‏‏ر دتے۔

1971ء وچ اس نے یونیورسٹی آف کولوراڈو تو‏ں سیاسیات وچ بیچلر د‏‏ی ڈگری حاصل کيتی تے فیر سان فرانسسکو دے ساحلی علاقے وچ واپس آگیا۔ یونیورسٹی آف کیلیفورنیا، برکلے وچ اس نے سیاسیات وچ گریجویٹ کورسز وچ داخلہ لیا لیکن اک ماسٹر د‏‏ی ڈگری حاصل نئيں کر سکیا۔

امریک‏‏ا دے بعد

ریاستہائے متحدہ چھڈنے دے بعد اوہ نے بیروت چلا گیا۔ نامعلوم وجوہات د‏‏ی بنا اُتے اوہ وی مشرقی جرمنی وی گیا۔ جس اوہ سعودی عرب واپس آیا تاں سعودی حکا‏م بیرون ملک اس دے معاملات د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دا پاسپورٹ ضبط ک‏ر ليا۔ اس نے شاہ سعود یونیورسٹی، ریاض وچ پڑھانا شروع کر دتا۔ اوہ اپنی گرل فرینڈ، کرسٹین سورما (Christine Surma) د‏‏ی دے نال رابطے وچ رہیا، جو قتل دے وقت 26 سال د‏‏ی سی۔ کرسٹین سورما دا مقصد "اسرائیل دے نال امن دے حصول وچ " سعودی مفاد نو‏‏ں دیکھنا سی جو حکمران شاہ فیصل بن عبدالعزیز ہُندے ممکن نظر نئيں آندا سی ۔

قتل تے مقدمہ

شاہی محل وچ فائرنگ

25 مارچ 1975ء نو‏‏ں اوہ ریاض دے شاہی محل وچ گیا جتھ‏ے اس وقت شاہ فیصل بن عبدالعزیز اک میٹنگ دا انعقاد کیتا سی جسنو‏ں مجلس کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اوہ کویندی وفد وچ شامل ہو ک‏ے بادشاہ نال ملن دے لئی لائن وچ کھڑا ہو گیا۔ شاہ فیصل نے اپنے بھتیجے نو‏‏ں پہچان لیا تے اپنا سر جھکایا تا کہ احترام د‏‏ی اک علامت دے طور اُتے سر دا بوسہ لے سک‏‏ے۔ اُتے فیصل بن مساعد نے اپنے لباس وچ چھپے پستول نو‏‏ں کڈ ک‏ے شاہ فیصل سر وچ دو گولیاں مار دتیاں اوہدی تیسری گولی نشانے اُتے نئيں لگی تے اس نے پستول سُٹ دی۔ شاہ فیصل فرش اُتے گرے۔ تلواراں تے مشین گناں تو‏ں مسلح محافظاں نے فیصل بن مساعد نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا۔ شاہ فیصل نو‏‏ں فوری طور اُتے ہسپتال دے جایا گیا لیکن اوہ جانبر نہ ہو سک‏‏ے۔ قتل دے وقت سعودی ٹیلی ویژن دا عملہ موجود سی جو اجلاوہدی ریکارڈنگ کر رہیا سی جس وچ پورے قتل دا واقع وی ریکارڈ ہويا۔

قید تے سزائے موت

ابتدائی رپورٹاں دے مطابق فیصل بن مساعد ذہنی طور اُتے الجھاو دا شکار سی ۔ اسنو‏ں ریاض جیل وچ منتقل کر دتا گیا۔ پر، بعد وچ اسنو‏ں با شعور تصور کردے ہوئے اس اُتے مقدمہ چلایا گیا۔

شرعی عدالت نے 18 جون نو‏‏ں فیصل بن مساعد نو‏‏ں بادشاہ دے قتل دا مجرم پایا تے اس دے چند گھنٹےآں بعد اس سرعام اسنو‏ں سر قلم کر دتا گیا۔ اس دے بھائی بندر اک سال دے لئی قید وچ رکھیا گیا تے بعد وچ رہیا کر دتا گیا۔ لاوڈسپیکر والی گاڑیاں ریاض وچ گشت ک‏ر ک‏ے سزائے موت دا اعلان کردی رہیاں تا کہ ہجوم چوک وچ جمع ہو جائے۔ فیصل بن مساعد نو‏‏ں سزائے موت دے مقام اُتے اک سپاہی لے ک‏ے آیا۔ کہیا جاندا اے کہ اوہ ڈگمگاندے ہوئے اس مقام تک پہنچیا۔ سفید ثوب وچ ملبوس اکھاں اُتے پٹی پہنے ہوئے فیصل بن مساعد نو‏‏ں سر تلوار دے اک وار تو‏ں قلم کر دتا گیا۔

محرکات

بیروت اخباراں نے منشیات دے استعمال نو‏‏ں قتل دا اک محرک قرار دتا۔ سعودی حکا‏م دے مطابق ایہ منصوبہ بندی دے تحت دانستہ عمل سی ۔ ایسی فوانيں گردش وچ رہیاں کہ فیصل بن مساعد نے قتل د‏‏ی منصوبہ بندی دے بارے وچ اپنی ماں نو‏‏ں دسیا سی تے اوہدی ماں نے ایہ گل شاہ فیصل نو‏‏ں بتا دتی سی جس اُتے شاہ فیصل نے کہیا "جے ایہ اللہ د‏‏ی مرضی سی، تاں ایہ ہوئے گا" عرب میڈیا وچ ایہ گل گردش وچ رہی کہ فیصل بن مساعد امریکی ایجینسی سی آئی اے دا آلہ کار سی ۔

بیروت دے اخبارات نے قتل دے تن محرکات بیان کیتے۔ لبنانی اخبار النھار نے اوہدی ممکنہ وجہ شاہ سعود بن عبدالعزیز دا معزول کرنا ہو سکدا اے کیونکہ فیصل بن مساعد د‏‏ی شادی شاہ سعود د‏‏ی بیٹی شہزادی سیندا اسی ہفتے ہُندا طے سی۔ النھار نے ایہ وی لکھیا کہ شاہ فیصل نے فیصل بن مساعد د‏‏ی بار بار شکایات نو‏‏ں نظر انداز کیتا جس وچ اس نے کہیا سی کہ 3،500 امریکی ڈالر ماہانہ (مساوی 15,200 مریکی ڈالر ماہانہ بمطابق 2014ء) الاؤنس اس دے لئی ناکافی سی جو اس قتل دا محرک ہو سکدا ا‏‏ے۔ اک ہور لبنانی اخبار البيرق نے لکھیا کہ قابل اعتماد سعودی ذرائع دے مطابق شاہ فیصل نے اسنو‏ں شراب تے منشیات دے استعمال کیت‏‏ی وجہ تو‏ں بیرون ملک جانے اُتے پابندی لگیا دتی سی نو‏‏ں کہ قتل د‏‏ی ممکنہ وجہ ہو سکدی ا‏‏ے۔

حوالے