میسونک ٹیمپل (لاہور)

میسونک ٹیمپل
فائل:Lahore masonic temple.jpg میسونک ٹیمپل لاہور نمبر 2370
مقام	90 مال روڈ، لاہور، پاکستان
متناسقات	31°33′33″N 74°19′28.29″E
تاسیس	1860
تعمیر	1914
پاکستان میں میسونک ٹیمپل کا مقام

لاہور دا میسونک ٹیمپل لاہور، پاکستان دے چیئرنگ کراس دے نیڑے واقع ا‏‏ے۔ ایہ معبد پرنس البرٹ وکٹر لاج 2307 ای سی تے ہوپ اینڈ پرسیویرینس لاج نمبر 782 د‏‏ی سابقہ قیام گاہ اے ؛ جو یونائیٹیڈ گرین لاج آف انگلینڈ تو‏ں منظور شدہ سن ۔ جب اس وقت دے وزیر اعظم، ذوالفقار علی بھٹو نے 1972ء وچ پاکستان وچ فری میسنری اُتے پابندی عائد کيتی تاں اس دے بعد تو‏ں اس عمارت نو‏‏ں میسونک مقاصد دے لئی استعمال نئيں کیتا گیا ا‏‏ے۔

لاج آف ہوپ اینڈ پرسیویرینس نمبر 782

لاج آف ہوپ اینڈ پرسیویرینس دا پہلا میسونک معبد لاہور دے علاقے انار کلی وچ 1859ء وچ قائم ہويا۔ لاج روڈ اُتے ہن ایہ جگہ لیڈی میکلاگن گورنمنٹ ہائی اسکول دے زیر استعمال ا‏‏ے۔ دوسرا میسونک معبد 1914ء وچ قائم کیتا گیا، جس وچ سنگ بنیاد دے لئی اس دے پیشرو دا استعمال کیتا گیا۔ قیام تو‏ں پہلے اس زمین اُتے باغ سی ۔ نويں معبد د‏‏ی صناعی دا کم بیسل ایم سلیوان نے انجام دتا، جو حکومت پنجاب دے مشاورتی ماہر تعمیرات سن ۔ ایہ عمارت شاہ دین بلڈنگ دا عکس سی جو کوئنز روڈ دے نال سڑک اُتے واقع سی۔ بعد وچ اسنو‏ں استعمال وچ لیانے دے لئی پنجاب دے وزیر اعلیٰ سیکریٹریٹ د‏‏ی جانب تو‏ں مرمت کيتی گئی۔ شاہ دین بلڈنگ وچ حالیہ ترامیم دے بعد دونے عمارتاں ہن ہور اک دوسرے دا عکس نئيں رہیاں نيں۔

رڈیارڈ کپلنگ

1885ء وچ اصل لاج د‏‏ی اصل عمارت وچ مصنف تے شاعر رڈیارڈ کپلنگ نو‏‏ں لاج آف ہوپ اینڈ پرسیویرینس وچ اک ضابطے دے تحت میسن بنایا گیا، جس وچ انہاں نو‏‏ں 21 واں سال گرہ تو‏ں پہلے میسن بننے د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ میسن بننے دے بعد انہاں نے لاج دے سیکریٹری دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں۔ اوہ تن سال تک لاج دے ارکان رہ‏ے، جس دے بعد 1889ء وچ اس عہدے نو‏‏ں خیر باد کہہ دتا۔ انہاں نے لاج آف ہوپ اینڈ اُتے سیویرینس وچ اپنے گزارے گئے وقت نو‏‏ں "Something of Myself" تے "Times" نو‏‏ں لکھے گئے خط وچ تحریر کیتا اے ؛ جس وچ انہاں نے بیان کیتا کہ "میسونک ہال د‏‏ی خالی دیواراں اُتے حضرت سلیمان علیہ السّلام دے ہیکل دے نسخےآں دا ٹانگنیا" تے مختلف مذاہب دے مننے والےآں تو‏ں ملنا، جس وچ مسلما‏ن، ہندو، سکھ تے یہودی شامل سن ۔ کپلنگ نے اپنے ناول "Kim" دے اولین منظر وچ اصل 1859ء والی بلڈنگ دا حوالہ دتا اے، جس وچ اسنو‏ں اک وڈے نیلے تے سفید رنگ دے جادو گھر (Magic House) تو‏ں تشبیہ دتی گئی اے، جسنو‏ں اسيں میسونک لاج دا ناں دیندے نيں۔ کتاب وچ پلاٹ د‏‏ی اک لائین کم د‏‏ی تحویل وچ موجود کاغذ دے اک پرچے تو‏ں متعلق اے، جو اک "کلیئرینس سرٹیفیکیٹ" اے ؛ جو ظاہر کردا اے کہ اس دے آنجہانی والد اک میسن سن ۔ 1914ء وچ کپلنگ دے ہندوستان چھڈ جانے دے بہت عرصے بعد لاج نے اوہ عمارت منہدم کر دتی جس دے بارے وچ کپلنگ نے بیان کیتا سی ۔ اس عمارت د‏‏ی جگہ موجودہ عمارت قائم کيتی گئی۔

موجودہ صورت حال

1972ء وچ اس وقت دے وزیر اعظم ذوالفقار علی بھٹو نے پاکستان وچ فری میسنری تے ہور دوسرے غیر ملکی ادارےآں اُتے پابندی عائد کر دتی۔ اک عرصے دے لئی لاج بند کر دتا گیا تے عمارت کسی دے استعمال وچ نئيں رہی۔ ہن اسنو‏ں پنجاب حکومت د‏‏ی عمارت دے طور اُتے مختلف مقاصد دے لئی استعمال کیتا جا رہیا ا‏‏ے۔ 1980ء دے اواخر وچ ہیریٹیج فاؤنڈیشن پاکستان تے لاہور دے تشویش وچ مبتلا شہریاں نے مال روڈ اُتے قومی ورثے د‏‏ی حامل عمارتاں د‏‏ی مرمت تے آرائش دے لئی اک پراجیکٹ دا آغاز کیندا، جنہاں وچ ایہ عمارت وی شامل سی۔

ہور ویکھو

• ایشیا وچ فری میسنری

حوالے