کاسابلانکا (فلم)
| کاسابلانکا | |
|---|---|
 | |
| ڈریکٹر | مائیکل کرٹس |
| پروڈیؤسر | ہیل بی وولس |
| سٹوڈیؤ | وارنر براس۔ - پہلی قومی پکچرس |
| دیس | یو ایس |
| بولی | انگریزی |
| بجٹ | $878،000 |
کاسابلانکا اک 1942 امریکی رومانٹک ڈرامہ فلم اے جو مائیک کنٹس ولوں ڈریکٹ کیتی گئی اے جو مورے برنیٹ اتے زون ایلسن دے ناجائز سٹیج گیم اریبیڈی کامس ٹو رکس دی بنیاد تے اے۔ایہہ فلم ہنفری بوگارٹ، انگرڈ برگمین، اتے پال ہینریڈ نوں درساؤندا اے؛ اس وچ کلوڈ رینس، کونارڈ وویٹ، سڈنی گرینسٹریت، پیٹر لورے اتے ڈولائی ولسن وی شامل ہن۔ اوس ویلے دوجی وڈی لڑائی دے ویلے مقرر کرو، ایہہ اک امریکن پردیسی اُتے دھیان مرتکز کردا اے، جسنوں اک عورت لئی اپنے پیار وچ چننا چاہیدا ہےاتے نازیاں خلاف اپنی لڑائی جاری رکھن لئی، وکی ولوں نینترت شہر کاسابلانکا توں بچن لئی اس نوں اتے اس دے سوہر ، اک چیک رجھان آگوُ دی مدد کرنی چاہیدی اے۔
کہانی اڈیٹر ارین ڈائمنڈ نے جنوری 1942 وچ فلم دے حقاں نوں خریدن لئی ہنس بی ولیز نوں راغب کیتا۔ بردرز جولیئس اتے فلپ جی۔ ایپیسٹائین نوں شروعاتی سکرپٹ لکھن لئی تعینات کیتا گیا سی۔حالانکہ، سٹوڈیؤ دے خلاف دے باو جود، اوہ 1942 دے شروع وچ فرینک کاپرا دے 'وائی وائر فوری لڑی' اُتے کم کرن لئی چھڈّ گئے۔ اک مہینے بعد ایپیسٹینس واپس آؤن تک ہوورڈ ای۔ کوچ نوں سکرینپلیس وچ تعینات کیتا گیا۔ پرنسپل فوٹوگرافی 25 مئی، 1942 نوں 3 اگست نوں ختم ہون والی اے؛ اس فلم نوں کیلیفورنیا دے بربن، وان نیوز، لوس اینجلس وکھے وین نواج ہوائی اڈے اُتے اک ترتیب دے اپواد نال وارنر بروس سٹوڈیوز وچ پوری طرحاں گولی ماریا گیا۔
حالانکہ کیسبالانکا تاریاں اتے پہلے درجے دے لکھاریاں نال اک اے لسٹ والی فلم سی، پر اسدے اتپاد نال کوئی وی اسدا امکان نہیں سی کہ ہر سال عامَ طور اُتے ہالیوڈّ ولوں تیار کیتیاں گئیاں سینکڑے تصویراں وچوں اک وی ہووے۔کیسابلانکا نوں کجھ ہفتے پہلاں شمالی افریقہ دے متر رستہ توں پرچار دا فائدہ اٹھاؤن لئی روانہ ہو گیا سی۔ اسدا دنیا دا پہلا پریمیئر 26 نومبر،1942 نوں نیویارک سٹی وچ ہویا سی اتے 23 جنوری، 1943 نوں ایہہ امریکہ وچ جاری ہویا سی۔ ایہہ فلم اک مضبوط سی جے اسدے شروعاتی دورے وچ ناکام سفلتا سی۔
امیداں توں ودھ کے کیسبلنکا نے سبتوں ودھیا پکچر لئی اکیڈمی اوارڈ جت لیا، جدکہ کرٹس نوں بیسڈ ڈائریکٹر چنیا گیا اتے ایپیسٹین اتے کوچ نوں بیسٹ اڈیپٹڈ سکرینپلے - لکھن لئی نوازیا گیا گیا اتے ہولی ہولی اسدی مشہوری تکنیک۔ اسدے مکھ پاتراں، یادگاری لائیناں اتے مکمل تھیم گیت سارے ہی بااثر بن گئے ہن اتے فلم لگاتار اتہاس دیاں مہان فلماں دی لسٹ دے سکھر دے نیڑے بنی اے۔
پلاٹ
[سودھو]دسمبر 1941 وچ، امیریکن پرواسیاں رک بلینے نے کیسولانکا وچ اک اچے نائیٹ کلبّ اتے جوئے دا ڈبہ رکھیا اے۔ "رک دے کیفے امریکنین" ووچ فرینچ اتے جرمن افسراں سمیت اک وودھ گاہکاں نوں آکرشت کردا اے، جو اجے وی نرپکھّ ستعینات راجاں تک پہنچن لئی ہتاش شرنارتھی اے، اتے اوہ جہڑے اوہناں دا شکار کردے ہن۔ بھاویں رک ہر گل وچ نرپکھّ ہون دا دعوہ کردا اے، پر اوہ اٹلی نال لڑائی دوران اتھوپیا نوں توپاں نال بھری ہوئی سی اتے سپینی گھریلو لڑائی وچ وفاداری نال لڑیا۔
پیٹٹی کرک اگاٹتے نے دو جرمن کوریئرز دی قتل کرکے "ٹرانجٹ دے اکھر" دے رک نوں مان کیتا۔ ایہہ کاغذ قابضاں نوں جرمن-نینترت یورپ اتے پورٹگل نوں آزاد طور اُتے آواجائی کرن دی اجازت دندا اے اتے کیسولانکا وچ پھسے شرنارتھیاں لئی انمول اے۔یوگانٹس اوہناں نوں کلبّ تے ویچن دی سکیم بنا رہی اے، اتے اوہناں نوں رکھن لئی رک دی بینتی کردا اے۔ اپنے رابطہ نوں پورا کرن توں پہلاں، یوگانٹ نوں پولیس دی نرپکھّ بھرشٹ وچی نیچر، کیپٹن لوئی رینولٹ دی کمانڈ ہیٹھ مقامی پولیس ولوں گرفتار کیتا گیا اے۔ یوگانٹئی نوں ایہہ دسے بناں حراست وچ موت ہو گئی اے کہ اسنے رک نوں چٹھیاں سونپیاں۔
پھر رک دی کڑتن دا کارن- سابقہ پریمی السا لند- اپنی قیام وچ داخل ہوئے۔ رک دے دوست اتے گھر دے پیانووادک نوں لبھنا، سیم، ایلسا نے اسنوں "جویں سماں بیتدا اے" کھیڈن لئی کیہا۔ رم دے طوفان، غصے وچ آ کے، سیم نے اپنے حکم دی النگھنا کیتی کہ اوہ گانا کدے وی نہ کرے، اتے ایلسا نوں دیکھن لئی دنگ رہِ گیا۔اس دے نال اس دے پتی وکٹر لاسلو، اک مشہور بھگوڑا چیکّ خلاف مکھی آگوُ ہن۔ اوہناں نوں اپنا کم جاری رکھن لئی امریکہ چھڈن لئی چٹھیاں دی ضرورت اے۔ جرمن میجر سٹراسر کیسولانکا آ گیا اے کہ ایہہ دیکھن لئی لاسولو فیل ہو گیا اے۔
جدوں لاسولو پچھ-گچھ کردا اے، پھیراری، اک پرمکھ انڈرورلڈ چتر اتے رک دے دوستانہ کاروبار ورتکنیک، نے اپنے شکّ نوں خارج کر دتا کہ رک دے اکھر ہن۔پرائیویٹ طور تے، رک کسے وی قیمت تے ویچن توں انکار کردی اے، لاسولو نوں اس دی بیوی نوں پچھن لئی کارن دسدی اے۔ اوہ رک جاندے ہن جدوں سٹراسر "ڈائ واچ ایم رین" ("دِ واچ آن د رائین") گاؤن والے افسراں دے اک گروہ دی اگوائی کردا اے۔ لاسولو نے "لا مارسیلیج" کھیڈن لئی ہاؤنڈ بینڈ دا حکم دتا جدوں بینڈ رک نوں دیکھدا اے،تاں اوہ اپنے سر دی نندا کردا اے لاسولو گاؤن شروع کردا اے، اکلے ہی ہندا اے، پھر دیشبھگت بھدر بھیڑ نوں پھڑ لیندا اے اتے ہر کوئی جرمن وچ ڈبّ جاندا اے۔ سٹراسر کول رینول کلبّ بند اے۔
السیسا جنگل دے کیفے وچ رک جدوں اوہ اسنوں چٹھیاں دین توں انکار کردا اے، تاں اوہ اس نوں بندوق نال دھمکاؤندی اے، پر پھر ایہہ قبول کردی اے کہ اوہ اجے وی اسنوں پیار کردی اے اوہ دسدی اے کہ جد اوہ 1940 وچ پیرس وچ پیار کردے سن اتے ڈگّ پئے، اس نے منیا کہ تشدد کیمپ توں بچن دی کوشش وچ اس دے پتی نوں ماریا گیا سی۔شہر دے آ راے تباہی توں جرمن فوج نوں رک دے نال بھجن دی تیاری کردے ویلے، اس نے لاسلولو نوں جیون اتے لکن وچ پڑھیا۔ اس نے اپنے بیمار پتی نوں نرس دی وضاحت توں بنا رک نوں چھڈّ دتا رک دی کڑتن بھنگ ہو جاندی اے اوہ مدد کرن لئی سہمت اے، اس نوں یقین دواؤ کہ اوہ لاسولو دے پتے جدوں اس دے نال رہیگی جدوں لاسولو اچانک دکھائی دندا اے، تاں اک ریزیڈینٹ میٹنگ وچ پولیس چھاپے توں بچ کے، رک دے کول ویٹر کارل دی بھاونا السا دور اے لاسلو، ایلسا لئی رک دے پیار توں جانو اے، اس نوں سرکھیا لئی اس نوں لین لئی اکھراں دی ورتوں کرن لئی مناؤن دی کوشش کردا اے۔
جدوں پولیس نے اک نابالغ، ترون-بھرے چارجلو نوں گرفتار کر لیا، رک نے رینو نوں اک ہور گمبھیر اپرادھ لئی اس نوں سونپن دا وعدہ کرکے اس نوں رہاء کرن لئی منا لیا۔ پتراں دا قبضہ رینو دے شکّ نوں مٹاؤن لئی، رک دسدی اے کہ اوہ اتے آئیلسا امریکہ لئی روانہ ہونگے۔
جدوں رینوٹ لاسولو نوں ووواقع کرن دے طور تے گرفتار کرن دی کوشش کردا اے، تاں رک اوہناں نوں بچاء لئی بندوق دی نوک تے مضبوطی دندا اے۔ آخری پل اُتے، رک نے آئیلسا نوں لاسولو دے نال لزبن لجان لئی جہاز' تے سدیا، اسنوں ایہہ دسدے ہوئے کہ اس نوں اس گل اُتے افسوس اے کہ جے اوہ رہیگی- "ہو سکدا کہ اج نہیں، شاید کل نہیں، پر جلدی اتے اپنی باقی دی زندگی لئی۔"سٹراسر، رینولٹ ولوں پروانت، اکلے ڈرائپ کردا اے جدوں اوہ دخل دین دی کوشش کردا اے تاں رک اس نوں ماردی اے۔ جدوں پولیس ملازم پہنچ جاندے ہن، رینو نے روکیا، پھر اوہناں نوں "عامَ شکی ویکتیاں نوں گول" کرن دا حکم دتا۔ اس نے رک نوں سجھاء دتا کہ اوہ بریزاول وچ مفت فرینچ وچ شامل ہون۔ جدوں اوہ کوہرے وچ جاندے ہن، رک کہندا اے، "لوئیس، میں سوچدا ہاں کہ ایہہ اک سندر دوستی دی شروعات اے"۔
ڈائریکشن (سمت)
[سودھو]ڈائریکٹر لئی ویلس دی پہلی پسند ولیئم ویلر سی، پر اوہ انؤپلبدھ سی، اس لئی ویلس نے اپنے قریبی دوست مائیکل کرٹس کرٹس اک ہنگری دے یہودی امیمری سی؛ اوہ 1926 وچ امریکہ آیا سی، پر اس دے کجھ پروار نازی یورپ توں آئے سن۔[۱][۲]
روجر ایبرٹ نے ٹپنی کیتی اے کہ کیسولانکا وچ "بہت تھوڑے شاٹ … شاٹ دے طور تے یاد ہن،" کیونکہ کرٹج دیاں تصویراں اکلی ہون دی بجائے کہانی پرگٹاؤن دی اچھا رکھدے سن۔ اس نے پلاٹ دے ترقی لئی بہت تھوڑھے یوگدان پایا۔ کیسی روبنسن نے کیہا کہ کرٹس "کہانی بارے جو کجھ وی جاندا سی اوہ اسنے تصویراں وچ اس نوں دیکھیا، اتے تسیں کہانیاں حاصل کیتیاں۔"[۳]
نقاد اینڈریو سریس نے فلم نوں "آیوٹور تھیوری وچ سبھ توں نرہیرو اپواد" کیہا، جس وچ امریکہ امریکہ وچ سارری سبھ توں مشہور پرچارک سی۔الیجین ہارمیٹز نے جواب دتا اے، "لگبھگ ہریک وارنر بروس تصویر نوں مشق اصول لئی اپواد سی"۔ ہور نقاد کرٹس نوں ودھیرے کریڈٹ دندے ہن۔ سڈنی روسینجویگ، ڈریکٹر دے کم دے اپنے مطالعہ وچ، فلم نوں کرٹس دی نیتک درلبھاں دے اجاگر کرن دی اک خاص اداہرن دے طور تے دیکھدی اے۔[۴]
دوجی اکائی montages، جویں شرنارتھی ٹریل دی شروعات اتے فرانس دے حملے، ڈون سیگل ولوں نردیش دتے گئے سن۔[۵]
سنیماٹوگرافی
[سودھو]
سنموٹوگرافر آرتھر ایڈسن سی، جو اک تجربہ کار سی جس نے پہلاں مالٹیز پھالکن اتے فرینکنسٹائین نوں گولی ماریا سی۔ برگمین نوں فوٹوگرافی لئی خاص دھیان دتا گیا سی اوہ مکھ طور تے اپنی پسندیدہ کھبے پاسے توں شوٹنگ کیتی گئی سی، اکثر نرم گز فلٹر اتے کیچ روشنی نال اس دیاں اکھاں چمکن لئی؛ پورے اثر نوں اس دے چہرے نوں "نرہیرو اداس اتے کومل اتے دکھدائی" کیہا گیا سی۔اکھراں اتے پچھوکڑاں دے وچ شیڈو باراں وچ وکھو-وکھرے روپ وچ قید، کروسٹکس، مفت فرانسیسی فوجاں دا چنہ اتے بھاوناتمک گڑبڑ ڈارک فلم نوئر اتے ایکٹپرسمر لائیٹنگ بہت سارے درشاں وچ ورتی گئی سی، خاص کرکے تصویر دے انت وچ۔ رسینجویگ دی دلیل اے کہ ایہہ شیڈو اتے روشنی پرجذبات Curtiz سٹائیل دے کلاسیل تتّ ہن، ترل کیمرہ دے کم دے نال اتے اک پھریمنگ ڈوائیس دے طور تے ماحول دی ورتوں۔[۶]
سنگیت
[سودھو]سنگیت میکس سٹینر ولوں لکھیا گیا سی، جو گون وتھ ویب دے سکور لئی سبھ توں مشہور سن۔ حرمن ہینپپھلڈ ولوں "ٹائم گوس بیئین" دا گیت مول ناٹک دی کہانی دا حصہ سی؛ سٹینر اس نوں بدلن لئی اپنی ہی لکھت لکھنا چاہندے سن، پر برگمین نے اپنی اگلی کردار لئی پہلاں ہی اپنے وال کٹّ لئے سن (ماریا ان پھور وم د بیل ٹولس) اتے اوہ گانے دوبارہ نہیں بنائے، جس وچ گانے شامل کیتے گئے سن، اس لئی سٹینر نے سارا بنیاد فرینچ نیشنل گٹھجوڑ اتے "ل مارسلائیجز"، ایہناں نوں بدلن والے منوسمت نوں درساؤن لئی اوہناں نوں لیٹٹموٹپھس وجوں بدلدے ہوئے۔ بھاویں کہ سٹینر نوں "ٹائم گوس بیئے" دی پسند نہیں سی، اسنے 1943 دی اک انٹرویو وچ منیا کہ اس وچ "بہت دھیان کھچن لئی کجھ ہونا ضروری سی۔"[۷][۸]
خاص طور تے یاد رکھن یوگ ایہہ اے کہ رک دے کیفے اُتے سٹراسر اتے لاسولو وچکار "گیتاں دا دوجا"۔ ساؤنڈٹریک وچ، "لا مارسیلیج" اک پورے آرکیسٹرا ولوں کھیڈیا جاندا اے۔مول روپ وچ، اس پرتیکول انکرم دا خلاف کرن والا ٹکڑا اک نازی گیت "ہوسٹ ویسل جھوٹھیا" ہونا سی، پر ایہہ اجے وی غیر-متر دیساں وچ قومانتری کاپیرائیٹ ماتحت سی۔ اسدی بجائے "وائیکٹ ایم رین" دی ورتوں کیتی گئی سی۔ جرمنی دے قومی گیت "ڈویگلینڈلائیڈ"، فائینل وچ دکھائی دندا اے، جس وچ سٹراسر دے بعد "مارسیلیجس" دا رستہ چلدا اے۔[۹]
ریلیز
[سودھو]حالانکہ اک شروعاتی رلیز دی تاریخ 1943 دے شروع وچ آس کیتی گئی سی، ایہہ فلم 26 نومبر، 1942 نوں نیویارک سٹی وچ ہالیوڈّ تھئیٹر وچ پریمیئر کیتی گئی سی، جو کہ اتری افریقہ دے متر مارو حملے اتے کیسبلینکا دے قبضے وچ سی۔[۱۰]ایہہ کیشیبلانکا کانفرنس دا فائدہ لین لئی 23 جنوری، 1943 نوں جنرل ریلیز وچ گیا، بریٹیش پردھانوزیر ونسٹن چرچل اتے امریکی صدر پھرینکلن ڈی۔ روزویلٹ دے وچکار شہر وچ اک اچّ پدھری میٹنگ۔وار آفس دی جانکاری نے اتری افریقہ وچ فوجاں نوں فلم دی سکریننگ روک دتی سی، جسدا یعقین سی کہ ایہہ اس علاقے وچ وکھی سپوٹراں وچ ناراضگی دا کارن بنیگا۔[۱۱]
اوارڈ اتے اعزاز
[سودھو]| اوارڈ |
گٹھ | نامزد | نتیجہ |
|---|---|---|---|
| 16th Academy Awards | Outstanding Motion Picture | Warner Bros. (Hal B. Wallis، Producer) | Won |
| Best Director | Michael Curtiz | Won | |
| Best Actor | Humphrey Bogart | Nominated | |
| Best Supporting Actor | Claude Rains | Nominated | |
| Best Writing، Screenplay | Julius J. Epstein، Philip G. Epstein، and Howard Koch | Won | |
| Best Cinematography | Arthur Edeson
Francisco 1980, p. 204 | ||
| Best Film Editing | Owen Marks
""Casablanca has scored such a hit.۔."". The Midland Journal (Rising Sun، Md.). فروری 19، 1943. https://chroniclingamerica.loc.gov/lccn/sn89060136/1943-02-19/ed-1/seq-7/. | ||
| Best Music (Score of a Dramatic or Comedy Picture) | Max Steiner
Harmetz 1992, p. 342 |
| سال | گٹھ | رینک |
|---|---|---|
| 1998 | AFI's 100 Years.۔.100 Movies | 2 |
| 2001 | AFI's 100 Years.۔.100 Thrills | 37 |
| 2002 | AFI's 100 Years.۔.100 Passions | 1 |
| 2003 | AFI's 100 Years.۔.100 Heroes and Villains | 4: Rick Blaine (hero) |
| 2004 | AFI's 100 Years.۔.100 Songs | 2: "As Time Goes By" |
| 2005 | AFI's 100 Years.۔.100 Movie Quotes | 5، 20، 28، 32، 43، 67: See "Writing" above. |
| 2006 | AFI's 100 Years.۔.100 Cheers | 32 |
| 2007 | AFI's 100 Years.۔.100 Movies (10th Anniversary Edition) | 3 |
حوالے
[سودھو]- ↑ Harmetz 1992, p. 75
- ↑ Quoted in Ebert commentary.
- ↑ Sarris، Andrew (1968)۔ The American Cinema: Directors and Directions 1929–1968 (New York: Dutton)، p.176.
- ↑ Rosenzweig 1982
- ↑ Harmetz 1992, p. 264
- ↑ Rosenzweig 1982
- ↑ Harmetz 1992, pp. 253–258
- ↑ Lebo 1992
- ↑ Harmetz 1992, p. 257
- ↑ Francisco 1980, pp. 188–189
- ↑ Harmetz 1992, p. 286
کتاباں
[سودھو]- Behlmer, Rudy (1985). Inside Warner Bros. (1935–1951). London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 0-297-79242-3.
- Casablanca (Two-Disc Special Edition DVD) (2003) (with audio commentaries by Roger Ebert and Rudy Behlmer and documentary Casablanca 50th Anniversary Special: You Must Remember This, narrated by Lauren Bacall).
- Epstein, Julius J. (1994). Casablanca. Imprenta Glorias: Fifty Copies Conceived and Illustrated by Gloria Naylor.
- Francisco, Charles (1980). You Must Remember This: The Filming of Casablanca. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall. ISBN 0-13-977058-5.
- Gardner, Gerald (1988). The Censorship Papers: Movie Censorship Letters from the Hays Office, 1934 to 1968. New York: Dodd Mead. ISBN 0-396-08903-8.
- Harmetz, Aljean (1992). Round Up the Usual Suspects: The Making of Casablanca—Bogart, Bergman, and World War II. Hyperion. ISBN 1-56282-761-8.
- Isenberg, Noah (2017). We'll Always Have Casablanca: The Life, Legend, and Afterlife of Hollywood's Most Beloved Movie. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-24312-3.
- Koch, Howard (1973). Casablanca: Script and Legend. The Overlook Press. ISBN 0-87951-006-4.
- Lebo, Harlan (1992). Casablanca: Behind the Scenes. Fireside. ISBN 0-671-76981-2.
- McGilligan, Pat (1986). Backstory: Interviews with Screenwriters of Hollywood's Golden Age. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 0-520-05666-3.
- Miller, Frank (1992). Casablanca – As Times Goes By: 50th Anniversary Commemorative. Turner Publishing Inc. ISBN 1-878685-14-7.
- Robertson, James C. (1993). The Casablanca Man: The Cinema of Michael Curtiz London:Routledge. ISBN [[Special:BookSources/0-415-06804-50-415-06804-5
- Rosenzweig, Sidney (1982). Casablanca and Other Major Films of Michael Curtiz. Ann Arbor, Mich: UMI Research Press. ISBN 0-8357-1304-0.
باہرلے جوڑ
[سودھو]- آئی ایم ڈی بی تے Casablanca
- Casablanca at the American Film Institute Catalog of Feature Films
- سانچہ:Tcmdb title
- Casablanca باکس آفس موجو (Box Office Mojo) اُتے Box Office Mojo
سٹریمنگ آڈیو
- Casablanca on Screen Guild Theater: April 26, 1943
- Casablanca on Lux Radio Theater: January 24, 1944
- Casablanca on Theater of Romance: December 19, 1944